Άλγος-λαίμαλγος-λαίμαργος

Στο χωριό είχε γίνει βάφτιση. Οι καλεσμένοι, μετά το Μυστήριο, είχαμε στρωθεί γύρω από το αρχοντικό τραπέζι κ ’ εχαιρόμαστε την πόσιν και την εδητύν — αληθινά ομηρικές. Ξαφνικά άκουσα την αγριοφωνάρα δίπλα μου:

• Μωρέ είσαι ένας… λαίμαρος!
• Τι είναι; ρώτησα τον διπλανό μου, που ήταν και ο αναφωνήσας.
• Είπα, πως τούτος αιδώ είναι λαίμαρος.

Και μου έδειξε ένα γενειοφόρο δίπλα του, πού εξακολουθούσε να «κατεβάζει» ανενόχλητος.

• Λαίμαργος θες να πεις, τον διόρθωσα.
• Μωρέ λαίμαρος σου λέω. Χωρεί κ’ ένα βούι ο λαιμός του. «Λαίμαργος» δεν θα πει τίποτα!

Ο καλός μου συνδαιτυμόνας είχε δίκιο. Τού χαλούσε το νόημα. Ενώ το «λαίμαρος» τα έλεγε όλα: λαιμός – λαίμαρος…

Φυσικά, δεν έχω πρόθεση να κατηγορήσω τη λέξη, που είναι τόσο εκφραστική. Με χαρά μάλιστα την καταγράφω στις πιο επιτυχείς παρετυμολογίες. Αυτό όμως δεν εμποδίζει να κοιτάξουμε λίγο και την έτυμολογία του «λαίμαργος».

Αλγώ, όπως είναι γνωστό, θα πει: πονώ. Λαίμαλγος, λοιπόν, θα πει κυριολεκτικά μεν: αυτός που πονεί ο λαιμός του, μεταφορικά δε: αυτός που τρώει ως που να πονέσει ο λαιμός του, ο φαγάς. Ανάλογο έχουμε το γλώσσαλγος, που μεταφορικά σημαίνει: υπερβολικά φλύαρος. Γνωστή είναι η φράση η σχετική με τις φλυαρίες των αιρετικών, που εθορυβούσαν πολλούς ορθοδόξους: «Οι αιρετικοί γλωσσαλγείτωσαν!», λέει ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός.

Αλλά γιατί σήμερα «λαίμαργος» και όχι «λαίμαλ­γος»; Για τον ίδιο λόγο που η κεφαλαλγία έγινε: κεφαλαργιά. Έγινε, δηλαδή, ανομοίωση του λ σε ρ.

 Ωστόσο, παρά τις περγαμηνές του «λαίμαργος», προτιμώ το λαίμαρος. Έκτος των καλών φαγητών της βάφτισης μου φέρνει στη μνήμη τον θαυμάσιο συνδαι­τυμόνα μου και την τόσο αυθόρμητη γλωσσολογία του…

Το κείμενο είναι αντιγραφή από το βιβλίο του Μενέλαου Παρλαμά: Από τη ζωή των λέξεων.