Η ιστορία της Θράκης από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα

Πρόλογος 

Με ΥΨΗΛΟ αίσθημα ΕΥΘΥΝΗΣ απέναντι στην ιστορία του ελληνικού λαού, αλλά και με ιδιαίτερη ικανοποίηση, η Βουλή των Ελλήνων συμμετέχει εφετός στον εορτασμό της επετείου για τη συμπλήρωση ογδόντα χρόνων από την ενσωμάτωση της Δυτικής Θράκης στον κορμό του ελληνικού κράτους. Επέτειοι, όπως αυτή, συμβάλλουν στην ενεργοποίηση της ιστορικής μνήμης. Μεταμορφώνουν την ιστορική γνώση σε δύναμη συλλογικής αυτοσυνειδησίας, σε δημιουργική πνοή για το παρόν και το μέλλον.

Βασικό στοιχείο της ιστορικής παιδείας αποτελεί η γνώση και η ερμηνεία των γεγονότων, των αιτίων, αλλά και της δράσης των ιστορικών προσωπικοτήτων, που προσδιορίζουν την ιστορική φυσιογνωμία του παρελθόντος. Χωρίς το αναγκαίο αυτό ιστορικό υπόβαθρο δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί με ουσιαστικό τρόπο η ενεργός συμμετοχή του πολίτη στα κοινά, που αποτελεί προϋπόθεση για τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος και την αντίληψη της δημοκρατίας ως τρόπου ζωής.

Πιστεύω ότι με το Χρονολόγιο αυτό, στο οποίο με κείμενα και εικόνες αποτυπώνεται συνοπτικά η ιστορία του Θρακικού Ελληνισμού, η ελληνική νεολαία, και γενικότερα ο λαός μας, θα μπορέσει να συναισθανθεί την πολιτισμική ιδιαιτερότητα της περιοχής, αλλά και τους αγώνες που χρειάσθηκαν για να γίνει πραγματικότητα η ένταξή της στην ελληνική επικράτεια.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΧΡ. ΚΑΚΛΑΜΑΝΗΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Γεωλογική Περίοδος

Τα παλαιότερα δείγματα ζωής στο χώρο της ελληνικής Θράκης βρέθηκαν στην περιοχή του Ορμενίου, κοντά στον ποταμό Έβρο. Πρόκειται για τμήμα της γνάθου και του χαυλιόδοντα ενός μαστόδοντος, του οποίου η ηλικία προσδιορίστηκε στα 4.000.000 χρόνια.

ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

Σχεδόν το σύνολο των ευρημάτων, που χρονολογούνται στην Παλαιολιθική Εποχή, είναι λίθινα εργαλεία (λεπίδες), τα οποία εντοπίστηκαν στην περιοχή του ποταμού Έβρου και στην πεδιάδα της Κομοτηνής (Μακροπόταμος).

Τα ευρήματα, τα περισσότερα από τα οποία ανάγονται στο 10.000 π.Χ., αποκαλύπτουν αρκετές λεπτομέρειες για την καθημερινή ζωή. Ο άνθρωπος αυτής της περιόδου είναι κυνηγός και τροφοσυλλέκτης. Εξημερώνει τον χοίρο και τον σκύλο.

Νεολιθική Εποχή (6.000-3.000 τι.Χ.)

Έχουν ανασκαφεί τουλάχιστον 25 θέσεις, σπουδαιότερες από τις οποίες είναι η Παραδημή (σπίτια φτιαγμένα με πασσάλους και κλαδιά, αλειμμένα με πηλό, μονόχρωμα σκούρα αγγεία με γωνιώδες περίγραμμα και κερατοειδείς ή κομβιόσχημες αποφύσεις στις λαβές), η Μάκρη (λασπότοιχοι, αποθηκευτικά αγγεία, λίθινος περίβολος), η Μαρώνεια, η Στρύμη, οι Προσκυνητές, το Μικρό Βουνί στη Σαμοθράκη (ανθρωπόμορφα αγγεία, ειδώλια, λίθινα και οστέινα εργαλεία) και η Λαφροΰδα. Οι άνθρωποι της περιόδου αυτής δημιουργούν μόνιμες εγκαταστάσεις και παράγουν πλέον την τροφή τους.

Εποχή του Χαλκού (3.000-1.100 π.Χ.)

Στην πρώιμη φάση (μέχρι το 2.000 π.Χ.) χρονολογούνται 13 θέ­σεις, οι οποίες προδίδουν σαφή μείωση του αριθμού των οικισμών και μεγαλύτερη συγκέντρωση των πληθυσμών.

Στη θέση Μικρό Βουνί της Σαμοθράκης βρέθηκαν πολλά μινωικά σφραγίσματα, στοιχείο που καταδεικνύει τις στενές εμπορικές επαφές που υπήρχαν στο σύνολο του αιγαιακού χώρου. Στο τέλος της πρώιμης φάσης παρα­τηρείται εμφάνιση ακροπόλεων και τελικά καταστροφή των οικισμών, η οποία συνδέεται με την εισβολή νέων φυλετικών στοιχείων που θεωρούνται ινδοευρωπαϊκά και συγγενή των ελληνικών σηματοδοτώντας την απαρχή της εγκατάστασης των θρακικών φύλων

ΟΙ ΘΡΑΚΕΣ είχαν κοινή καταγωγή με τους Έλληνες.

Η μετακίνηση και η εγκατάστασή τους σε διαφορετικές περιοχές απομάκρυναν για μεγάλο χρονικό διάστημα τους δυο λαούς. Παρ’ όλα αυτά στις πινακίδες της γραμμικής γραφής Β συναντάμε δεκάδες ονόματα και τοπωνύμια που είναι γνωστά στο θρακικό χώρο. Επίσης ένα μεγάλο μέρος των ελληνικών μύθων διαδραματίζεται στην περιοχή της Θράκης. Μετά τη δημιουργία των πρώτων ελληνικών εγκαταστάσεων οι δύο λαοί είχαν ουσιαστικότερη επικοινωνία.

Εποχή του σίδηρου Γεωμετρικοί χρόνοι (11ος-7ος π.Χ. αι.)

Έχουν βρεθεί τμήματα ακροπόλεων και τάφοι με σημαντικά κτερίσματα (Κρεμαστό Εργάνης, Ξυλαγάνη Ροδόπης, Άγιος Γεώργιος Μαρώνειας), όπως χάλκινα κοσμήματα και σιδερένια εγχειρίδια. Τον 7ο π.Χ. αιώνα αρχίζουν οι πρώτες αποστολές Ελλήνων αποίκων στα θρακικά παράλια. Για τις πόλεις αυτής της εποχής μιλούν ο Όμηρος (Ίσμαρος) και ο Στράβων (Ξάνθεια, Μαρώνεια).

Αρχαϊκή Εποχή (7ος-6ος π.Χ. αι.)

Στις αρχές του 7ου αι. κατά τη διάρκεια του Β Ελληνικού Αποικισμοΰ δημιουργοΰνται, στα παράλια κυρίως, πολλές αποικίες, από τις οποίες ξεχωρίζουν οι παρακάτω:

Αμφίπολη, Αισύμη, Γαληψός, Άβδηρα, Δίκαια, Στρύμη, Μαρώνεια,

Ορθαγορία, Μεσημβρία του Πόντου, Μεσημβρία του Αιγαίου, Ζώνη, Σάλη, Αίνος, Πέρινθος, Απολλωνία, Καρδία, Οδησσός, Σηλυμβρία, Βυζάντιο κλπ.

Μετά τις πρώτες συγκρούσεις, οι Θράκες και οι Έλληνες άρχισαν να συνεργάζονται και να έχουν στενές εμπορικές σχέσεις, οι οποίες τελικά θα οδηγήσουν στο σταδιακό εξελληνισμό των πρώτων.

ΚΛΑΣΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ

513-12 π.Χ.: Ο Πέρσης βασιλιάς Δαρείος στη διάρκεια της εκστρα­τείας του εναντίον των Σκυθών κα­ταλαμβάνει το ανατολικό τμήμα της Θράκης.

492 π.Χ.: Οι Θράκες προξενούν μεγάλες καταστροφές στο στρατό του Μαρδόνιου, όταν αυτός επιχει­ρεί εκστρατεία εναντίον της Ελλά­δας.

480 π.Χ.: Στη διάρκεια της εκ­στρατείας του Ξέρξη κατά της Ελ­λάδας, μερικά θρακικά φύλα τά­χθηκαν με το μέρος του, ενώ άλλα κατέφυγαν στην ορεινή Ροδόπη. Ο Τήρης ιδρύει το θρακικό βασίλειο των Οδρυσών.

478 π.Χ.: Ο Τήρης αναγνωρίζει την Α’ Αθηναϊκή Συμμαχία και δέ­χεται να πληρώνει τον «θράκιο φό­ρο».

455 π.Χ.: Ο Σιτάλκης επεκτείνει το βασίλειό του στην περιοχή του ποταμού Δούναβη, ενώ μέχρι το τέ­λος της βασιλείας του (424 π.Χ.) συμβάλλει αποφασιστικά στον εξελληνισμό του κράτους του.

431-429 π.Χ.: Ο Σιτάλκης στην αρχή του Πελοποννησιακού Πολέ­μου τάχθηκε με το μέρος των Αθη­ναίων εναντίον του συμμάχου των Σπαρτιατών Περδίκκα, βασιλιά της Μακεδονίας. Στη συνέχεια όμως συμμάχησε με τον Περδίκκα.

424 π.Χ.: Θάνατος του Σιτάλκη στη διάρκεια της εκστρατείας του κατά των Τριβαλλών. Βασιλιάς α­ναγορεύεται ο ανιψιός του Σεύθης Α (424-415 π.Χ.), που οδήγησε τη χώρα σε μεγάλη ακμή.

415 π.Χ.: Μετά τον θάνατο του Σεύθη, το κράτος διανέμε­ται ανάμεσα στους τρεις επιγό­νους του, το γιο του Αμάδοκο, τον ανιψιό του Μαισάδη και τον Ευρύξελμη Αί

404 π.Χ.: Μετά την ήττα των Αθηναίων στους Αιγός Ποτα­μούς, τα θρακικά παράλια περιέρχονται στον έλεγχο των Σπαρτιατών, ενώ, συγχρόνως, καταλύονται τα δημοκρατικά πολιτεύματα.

384 π.Χ.: Ο σύμμαχος των Α­θηναίων Κότυς Α^ζ ενώνει πάλι το κράτος κάτω από ενιαία ηγεσία.

359 π.Χ.: Μετά τη δολοφονία του Κότυος, βασιλιάς γίνεται ο γιος του Κερσοβλέπτης, που μοιράζεται την εξουσία με τα αδέλφια του Αμάδοκο και Θηρισάδη.

348 π.Χ.: Ο βασιλιάς της Μα­κεδονίας Φίλιππος, μετά την κατάληψη της Ολύνθου, επε­κτείνει σταδιακά την κυριαρχία του σε ολόκληρη τη Θράκη. Ιδρύονται πολλές μακεδονικές αποικίες, κυρίως για πολιτικούς λόγους.

332 π.Χ.: Η επανάσταση των Θρακών κατά της μακεδονικής κυριαρχίας καταστέλλεται εύκολα από το στρατηγό του Αλε­ξάνδρου Αντίπατρο.

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ X Ρ Ο Ν Ο Ι

306 π.Χ.: Ο στρατηγός του Αλεξάνδρου Λυσίμαχος ανακηρύσσει τον εαυτό του βασιλιά της Θράκης.

281 π.Χ.: Μετά τον θάνατο του Λυσιμάχου βασιλιάς γίνεται ο Πτολεμαίος ο Κεραυνός.

280 π.Χ.: Αρχίζουν οι επιδρομές των Γαλατών στη Θράκη.

273 π.Χ.: Οι Γαλάτες ιδρύουν δικό τους κράτος στη Θράκη.

213 π.Χ.: Οι Θράκες εκδιώκουν τους Γαλάτες.

208 π.Χ.: Οι Θράκες αποδέχονται την επικυριαρχία του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου Ελ

183 π.Χ.: Οι θρακικές πόλεις παραχωρούνται στον σύμμαχο των Ρωμαίων βασιλιά της Περγάμου Ευμένη.

180 π.Χ.: Ο βασιλιάς της Θράκης Κότυς Ρ/ συμμαχεί εναντίον των Ρωμαίων με το βασιλιά της Μακεδονίας Περσέα.

ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ

168 π.Χ.: Μετά την ήττα του βασιλιά της Μακεδονίας Περσέα στην Πύδνα, οι βασιλείς της Θράκης αποδέχονται τη ρωμαϊκή επικυριαρχία.

1ος μ.Χ. αιώνας: Ο βασιλιάς Κότυς Δ\ φίλος του Αυγούστου, ολοκληρώνει τον εξελληνισμό της Θράκης.

46 μ.Χ.: Θάνατος του βασιλιά Ροιμητάλκη Γ’, φίλου του Ρωμαίου αυτοκράτορα Γάιου Καλλιγοΰλα. Η Θράκη παύει να αποτελεί ανεξάρτητο κράτος και γίνεται ρωμαϊκή επαρχία με πρωτεύουσα την Πέρινθο. Σημαντική διάδοση του Χριστιανισμού.

2ος μ.Χ. αιώνας: Η Ρωμαιοκρατία του 2ου μ.Χ. αι. υπήρξε μια περίοδος ειρήνης που ευνόησε την οικονομική, αλλά και την πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη των Θρακών. Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες Τραϊανός και Αδριανός έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για τη Θράκη και ίδρυσαν πολλές νέες πόλεις (Τόπειρος, Τραϊανούπολη, Αδριανούπολη, Πλωτινόπολη κ.ά.).

3ος μ.Χ. αιώνας: Βαρβαρικές επιδρομές (Γότθοι) επί Δεκίου και Βαλεριανού ερημώνουν τη χώρα. Αργότερα ο αυτοκράτορας Κλαύδιος Αυρήλιος (268-270 μ.Χ.) τους νικά στη Ναϊσσό και τους απωθεί.

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

Με τη μεταφορά της πρωτεύουσας από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη (330), η Θράκη γίνεται πλέον το ζωτικότερο τμήμα της αυτοκρατορίας και η τελευταία γραμμή άμυνας της Βασιλεύουσας.

4ος αιώνας (β’ μισό): Η Θράκη γνωρίζει την κατα­στροφική μανία των Βησιγότθων και των Οστρογότθων, οι οποίοι είχαν εισέλθει στην Βυζαντινή Αυτο­κρατορία με την έγκριση του αυτοκράτορα Ουάλη (376).

378: Ήττα και θάνατος του αυτοκράτορα Ουάλη α­πό τους Γότθους στη μάχη της Αδριανούπολης.

379-395: Ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α κατορθώ­νει να απομακρύνει σταδιακά από τη Θράκη τα βαρβαρικά φύλα.

408-450: Οι θύννοι του Αττίλα κάνουν αισθητή την παρουσία τους στη Θράκη την εποχή του αυτοκρά­τορα Θεοδοσίου Β

457: Αναγορεύεται αυτοκράτορας ο Λέων Α’ ο Θραξ (457-474).

496-499: Οι Άντες, οι οποίοι κατοικούσαν ανάμεσα στους ποταμούς Δνείπερο και Δνείστερο, αφού νίκη­σαν τα βυζαντινά στρατεύματα, προωθήθηκαν μέ­χρι τα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης σπέρνο­ντας τον πανικό.

527-565: Συνεχίζονται με αμείωτη ένταση οι επι­δρομές των διαφόρων βαρβαρικών φύλων στη Θρά­κη. Ο Ιουστινιανός καταβάλλει μεγάλα ποσά για την εξασφάλιση της ειρήνης στην περιοχή.

7ος αιώνας (β μισό): Οι Άβαροι, αφού κατέλυσαν το κράτος των Αντών, αρχίζουν να κάνουν επιδρο­μές στη Θράκη.

7ος αιώνας (τέλη): Οι Βούλγαροι υπό τον Ασπαρούχ εγκαθίστανται στο Δέλτα του Δούναβη και αλ­λοιώνουν την εθνολογική σύνθεση της Βόρειας Θράκης. Αρχίζουν τις επιδρομές και στην υπόλοιπη Θράκη.

741-775: Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Κ εποικί­ζει με Παυλικιανούς από τη Συρία τις περιοχές της Βόρειας Θράκης (Φιλιππούπολη) για να ενισχύσει τους χριστιανικούς πληθυσμούς.

1014: Σημαντική νίκη του Βασιλείου Β του επο­νομαζόμενου και Βουλγαροκτόνου επί του Βούλ­γαρου ηγεμόνα Σαμουήλ στην περιοχή του Κλει­διού. Τελικά η Βουλγαρία έγινε επαρχία της αυ­τοκρατορίας και οι Βούλγαροι έπαψαν να απο­τελούν κίνδυνο για τη Θράκη.

11ος αιώνας (τέλη): Αναταραχή εξαιτίας της δράσης των Παυλικιανών και των Βογομίλων στη Θράκη.

12ος αιώνας: Ληστρικές επιδρομές στην Θράκη από τους Πετσενέγκους και τους Νορμανδούς.

13ος αιώνας: Οι Βενετοί καταλαμβάνουν την Αδριανούπολη και τις παράλιες πόλεις Σηλυμβρία, Ραιδεστό και Καλλίπολη. Τον ίδιο αιώνα ο στρα­τηγός Θεόδωρος Βρανάς ανέκτησε για λογαρια­σμό του αυτοκράτορα της Νίκαιας την Αδριανούπολη, το Διδυμότειχο και τις γύρω περιοχές.

1222-1254: Ο αυτοκράτορας της Νίκαιας Ιωάν­νης Βατάτζης ανακτά τον πλήρη έλεγχο του μεγα­λύτερου τμήματος της Θράκης, μετά από πρό­σκληση των κατοίκων της.

1282-1328: Κατά την περίοδο της βασιλείας του Ανδρονίκου Β Παλαιολόγου η Θράκη γνωρίζει τη ληστρική και καταστρεπτική μανία της Καταλανικής Εταιρείας

ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ

1352: Οι Οθωμανοί Τούρκοι εγκαθίστανται στην Τζύμπη, μικρή αλλά σημαντική πόλη της χερσονήσου της Καλλίπολης.

1354: Οι Οθωμανοί Τούρκοι καταλαμβάνουν την Καλλίπολη.

1359-1361: Ο σουλτάνος Μουράτ Α καταλαμβάνει ολόκληρη την Ανατολική Θράκη. 1362: Ο Οθωμανός στρατηγός Εβρενός καταλαμβάνει την Κομοτηνή. Λίγα χρόνια αργότερα καταλαμβάνεται και η Ξάνθη.

1371: Ο σουλτάνος Μουράτ Α μεταφέρει την πρωτεύουσά του στην Αδριανούπολη.

14ος – 15ος αιώνας: Οι Οθωμανοί αρχίζουν συστηματικές διώξεις του χριστιανικού στοιχείου της Θράκης και προβαίνουν σε βίαιους εξισλαμισμούς. Μουσουλμανικοί πληθυσμοί από την Ανατολία μεταφέρονται στη Θράκη και εποικίζουν την περιοχή αλλοιώνοντας συγχρόνως και την εθνολογική της σύσταση.

1453: Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους.

18ος αιώνας: Σημαντική ανάπτυξη της Αδριανούπολης, της οποίος ο συνολικός πληθυσμός πλησιάζει τις 25.000 κατοίκους. Καταγράφονται συνολικά 32 συντεχνίες. 1796: Οι Έλληνες κάτοικοι της Φιλιππούπολης δημιουργούν εμπορικές αντιπροσωπείες σε περιοχές της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και μερικοί φθάνουν μέχρι την Καλκούτα των Ινδιών. Στα τέλη του 18ου και κατά τον 19ο αιώνα αναπτύσσονται και άλλες θρακικές πόλεις, όπως η Ραιδεστός, η Καλλΐπολη, η Κομοτηνή και η Αίνος. Αυτήν την περίοδο σημειώνεται ανάπτυξη της παιδείας, η οποία πιστοποιείται και από την ίδρυση ελληνικών σχολείων σε όλες σχεδόν τις θρακικές πόλεις.

1821: Παρά την αδυναμία μαζικής εξέγερσης εναντίον της οθωμανικής εξουσίας, πολλοί Θρακιώτες συμμετείχαν στη Φιλική Εταιρεία, ενώ δεκάδες αγωνίστηκαν μαζί με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη στο Δραγατσάνι. Οι κάτοικοι της Σαμοθράκης πληρώνουν βαρύ τίμημα για την αγάπη τους προς την ελευθερία (σφαγή 700 κατοίκων του νησιού).

1830: Μετά τη δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους οι θρακικές πόλεις παρέμειναν υπό την οθωμανική κυριαρχία. Η οικονομική, κοινωνική και πνευματική ανάπτυξη συνεχίστηκε αμείωτη.

1878: Με τη συνθήκη τού Βερολίνου η Θράκη χωρίζεται σε τρία τμήματα: το πρώτο (βορειότερο) περιήλθε στη Βουλγαρική Ηγεμονία, το μεσαίο αποτέλεσε την Ηγεμονία της Ανατολικής Ρωμυλίας, ενώ το νοτιότερο παρέμεινε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

1885: Η Βουλγαρία καταλαμβάνει πραξικοπηματικά την Ανατολική Ρωμυλία. Πολλοί από τους Έλληνες κατοίκους της περιοχής εγκαταλείπουν τις εστίες τους και καταφεύγουν στην Ελλάδα.

1903-1908: Ένοπλη αντίδραση των Ελλήνων στην προσπάθεια των Βουλγάρων να αφελληνίσουν την περιοχή.

Ίδρυση της «Πανελλήνιας Οργάνωσης» υπό τον Μητροπολίτη Αδριανουπόλεως Πολύκαρπο με σκοπό την προάσπιση των ελληνικών συμφερόντων.

ΤΟΥΡΚΟ-ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ

1912-1917: Ως το 1912 η Θράκη αποτελεί τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στη διάρκεια του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου, στον οποίο αντιπαρατέθηκαν η Ελλάδα, η Σερβία, το Μαυροβούνιο και η Βουλγαρία εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Βουλγαρία κατέλαβε τη Δυτική Θράκη και σημαντικό τμήμα της Ανατολικής. Όμως με τη συνθήκη της Κωνσταντινούπολης (14 Οκτωβρίου 1913) η ηττημένη στον Δεύτερο Βαλκανικό Πόλεμο Βουλγαρία απώλεσε τα εδάφη που βρίσκονταν πέρα από την ανατολική όχθη του Έβρου χάριν της Τουρκίας, ενώ διατήρησε τα εδάφη της Δυτικής.

Υπό την πίεση της Γερμανίας η Τουρκία αναγκάστηκε να παραχωρήσει και πάλι στη Βουλγαρία την περιοχή του Καραγάτς και του Διδυμοτείχου και ένα μικρό τμήμα εδάφους στην ανατολική όχθη του Έβρου.

Ιούνιος 1917: Η Ελλάδα προσχωρεί στις δυνάμεις της Entente. Οι ελληνικοί πληθυσμοί της Θράκης απειλούνται από τα σκληρά μέτρα των Τούρκων και των Βουλγάρων εναντίον τους. Η οικονομική δύναμη του Ελληνισμού της Θράκης υφίσταται ισχυρά πλήγματα.

ΔΙΑΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ

17 Οκτωβρίου 1919: Η 9η ελληνική μεραρχία, υπό τον υποστράτηγο Γεώργιο Λεοναρδόπουλο, με εντολή των Μεγά­λων Δυνάμεων καταλαμβάνει την περιοχή της Ξάνθης. Στη συνέχεια δυνάμεις του γαλλικού στρατού με διοικητή τον στρατηγό Σαρπί καταλαμβάνουν το υπόλοιπο τμήμα της Θράκης, που ονομάζεται πλέον «Διασυμμαχική Θράκη». Ο Χαρίσιος Βαμβακάς (1872-1952) συνεργάζεται στενά με τη γαλλική διοίκηση προωθώντας τα ελληνικά συμφέροντα.

27 Νοεμβρίου 1919: Υπογράφεται η Συνθήκη του Νεϊγί μεταξύ των δυνάμεων της Entente και της Βουλγαρίας. Η Βουλγαρία παραιτείται από κάθε δικαίωμα στη Δυτική Θράκη. Συνάπτεται συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Βουλ­γαρίας που προβλέπει την εθελούσια ανταλλαγή πληθυσμών. Η διασυμμαχική κατοχή της περιοχής θα διατηρηθεί έως το Μάιο του 1920, οπότε παρέχεται στην Ελλάδα το δικαίωμα να εγκαθιδρύσει την κυριαρχία της στην περιοχή.

Η ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

14 Μάίου 1920: Η 6η μεραρχία υπό τον αντιστράτηγο Ζυμβρακάκη απελευθερώνει την Κομοτηνή. Την ίδια μέρα απελευθερώνεται από τη 12η μεραρχία (υπό τον υποστράτηγο Κωνσταντίνο Μαζαράκη Αινιάν) το Δεδεαγάτς, το οποίο σύντομα μετονομάζεται σε Αλεξανδρούπολη, προς τιμήν του βασιλιά Αλεξάνδρου, ο οποίος επισκέπτεται την περιοχή. Μετά από δύο ημέρες η 9η μεραρχία υπό τον υποστράτηγο Γ. Λεοναρδόπουλο απελευθερώνει την Ορεστιάδα.

28 Ιουλίου/10 Αυγοΰστου 1920: Με τη Συνθήκη των Σεβρών, η οποία υπογράφεται μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και των δυνάμεων της Entente, και τη Συνθήκη της Θράκης, η οποία υπογράφεται μεταξύ της Ελλάδας και των νικητριών Δυνάμεων, η Δυτική και η Ανατολική Θράκη έως και τη Χερσόνησο της Καλλίπολης παραχωρούνται στην Ελλάδα. Η Κωνσταντινούπολη και τα Στενά κηρύσσονται ουδέτερη ζώνη υπό τη διοίκηση διεθνούς συμμαχικής επιτροπής. Αρχίζει η ανασυγκρότηση της Θράκης. Με την παλιννόστηση των προσφύγων και την εγκατάσταση Ελλήνων από τον Πόντο και τη Βουλγαρία ενισχύεται σταδιακά η πυκνότητα του ελληνικού πληθυσμού.

Ανακωχή των Μουδανιών (Οκτώβριος 1922): Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή ο ελληνικός στρατός αναγκάζεται να εκκενώσει την περιοχή της Ανατολικής Θράκης. Οι Έλληνες της Ανατολικής Θράκης (200.000 περίπου) εγκαθίστανται στη Δυτική Θράκη και τη Μακεδονία.

1923: Φθάνουν και εγκαθίστανται στη Δ. Θράκη 110.000 πρόσφυγες από την Μ. Ασία, τον Καύκασο και την Α. Θράκη .

ΘΡΑΚΗ 1924-1944

1924 – 1935: Εντατική προσπάθεια για την ανασυγκρότηση της θρακικής υπαίθρου. Αλματώδης αύξηση της παραγωγής αγροτικών προϊόντων (καπνός, δημητριακά, οπωρικά). Σημειώνεται σημαντική αύξηση του αστικού πληθυσμού.

Απρίλιος 1941: Ηρωική αντίσταση των δύο οχυρών της Γραμμής Μεταξά που βρίσκονται σε θρακικό έδαφος (Εχίνος και Νυμφαία) απέναντι στις μηχανοκίνητες γερμανικές μεραρχίες.

1941: Μετά την είσοδο του βουλγαρικού στρατού στο ελληνικό έδαφος και στη διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, χιλιάδες Έλληνες εγκαταλείπουν την περιοχή. Ασκείται πίεση για την υιοθέτηση της βουλγαρικής υπηκοότητας, καθώς και για την επιστράτευση του πληθυσμού στα Τάγματα Εργασίας.

1943: Εντείνεται η ένοπλη αντίσταση κατά των κατακτητών.

Στον αντιστασιακό αγώνα συμμετέχουν ο ΕΛΑΣ (26ο Σύνταγμα) και οι «Εθνικές Ανταρτικές Ομάδες» (ΕΑΟ), οι οποίες στελεχώθηκαν από αγωνιστές ποντιακής καταγωγής.

4 Μαρτίου 1943: 4.200 Έλληνες Εβραίοι της βουλγαροκρατούμενης ζώνης εκτοπίζονται και θανατώνονται στα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.

16 Οκτωβρίου 1944: Αρχίζει η εκκένωση των βουλγαροκρατούμενων περιοχών από τα βουλγαρικά στρατεύματα και από τους Βούλγαρους εποίκου

ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ

Σήμερα η Θράκη αποτελεί, ίσως για πρώτη φορά στη νεότερη ιστορία της, το αντικείμενο γόνιμου ενδιαφέροντος όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρωπαϊκή Ένωση, της οποίας αποτελεί το ακρότατο προς ανατολάς ηπειρωτικό σύνορο. Με δεδομένη την αναγνώριση της ανάγκης για ανάπτυξη σε όλους τους τομείς, εφαρμόζεται ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 ένα πρόγραμμα που βασίζεται σε κοινοτικούς αλλά και εθνικούς πόρους.

Στο πλαίσιο του 2ου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης εκτελούνται έργα μεγάλης σημασίας για την περιοχή, όπως η Εγνατία Οδός και η ανάπτυξη του λιμένα της Αλεξανδρούπολης.

Η γεωπολιτική θέση της Θράκης, στοιχείο που στο παρελθόν υπήρξε η αιτία της απομόνωσής της, σήμερα, σε συνδυασμό με τη διεύρυνση της διμερούς επικοινωνίας της Ελλάδας με τη Βουλγαρία και τη σχετική βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, προσφέρει δυνατότητες για να αναδειχθεί η περιοχή αυτή σε κομβικό σημείο ενός ευρύτερου δικτύου επικοινωνίας ανθρώπων και αγαθών, το οποίο θα ενώνει τη Δυτική Ευρώπη, τα Βαλκάνια και τα κράτη της Παρευξείνιας ζώνης.

Ο 21ος αιώνας αρχίζει με τους καλύτερους οιωνούς για τη Θράκη.

Το κείμενο με τις φωτογραφίες αντλήθηκαν από το έντυπο: Βουλή των Ελλήνων Θράκη 80  χρόνια από την ενσωμάτωση. Αθήνα 2000.