Η ιστορία του Παλαιών Πατρών Γερμανού.

Ο επίσκοπος Παλαιών Πατρών Γερ­μανός, γεννήθηκε στη Δημητσάνα στις 25 Μαρτίου του 1771. Ο πατέρας του ήταν χρυσοχόος και είχε μεγάλη κτη­ματική περιουσία. Τη μάνα του την έ­λεγαν Κανέλλα. Κι ήταν γραφτό, ύστε­ρα από χρόνια, την ημέρα που γεννή­θηκε, να είναι και η μέρα που κήρυξε την επανάσταση, που έδωσε τη λευτε­ριά στη χώρα μας.

Το οικογενειακό του όνομα ήταν Κοτζά, και τον έλεγαν Γεώργιο. Όταν ήταν ακόμα μικρός, και τον είχαν αφή­σει κάτω από ένα δέντρο κοιμισμένο, για να κάνουν αγροτικές δουλειές οι γονείς του, τον πλησίασε ένα φίδι. Ξύπνισε, έπιασε το φίδι από το κεφάλι ώσπου έτρεξε ο πατέρας του, που άκουσε τις φωνές του και το σκότωσε.

—Αυτός θα γίνει μεγάλος μια μέρα, είπε στη γυναίκα του που έτρεξε τρομαγμένη.

Ο Γεώργιος σπούδασε στη σχολή της Δημητσάνας και όταν τελείωσε τις σπουδές του, έγινε γραμματικός του Μητροπολίτη Αργολίδος. Αυτός τον χειροτόνησε διάκο με το μοναχικό ό­νομα Γερμανός. Ύστερα από λίγο έφυ­γε για τη Σμύρνη, βοηθός του επισκό­που Σμύρνης Γρηγορίου, που αργότερα έγινε Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’, που κι αυτός καταγόταν από τη Δημη­τσάνα. Τον πήρε, λοιπόν, μάζι του στο Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης.

Ο Πατριάρχης Γρηγόριος, εκτίμησε τον καλό χαρακτήρα του, τον έστειλε ως Έξαρχο στην Πελοπόννησο για να σώσει τα μοναστήρια και τα κελλιά τους από τους Τούρκους.

Στο μεταξύ οι Τούρκοι, έδιωξαν τον Γρηγόριο από το Πατριαρχείο κι αυτός κατέφυγε στο Άγιο Όρος. Ο Γερμα­νός ακολούθησε τον Πατριάρχη στο Άγιο Όρος. Μα κατόπιν σκέψεως του Γρηγορίου, έφυγε και πήγε στην Κωνσταντινούπολη, στις 25 Μαρτίου του 1806. Εκεί χειροτονήθηκε επίσκοπος με το όνομα Παλαιών Πατρών.

Στη νέα του θέση, προσπάθησε να διαδώσει όσο μπορούσε τα γράμματα, ιδρύοντας σχολεία και σχολές. Με τη διπλωματία και την εκτίμηση που είχε μεταξύ των Τούρκων, κατόρθωσε να απαλλάξει από πολλά βάσανα και διωγμούς τους Έλληνες.

Το 1815 γίνεται Συνοδικός και φεύ­γει για το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως τέσσερα χρόνια. Ξαναγυρίζει το 1819 και πάλι στην Πάτρα και μπαίνει στη Φιλική Εταιρία και από τότε αρ­χίζει η δράση του για την προετοιμασία της επανάστασης.

Την εποχή εκείνη, έστειλε μήνυμα στον Αλή Πασά των Ιωαννίνων, που έ­λεγε, να τα έχει καλά με τους Έλληνες, γιατί μπορεί κάποια μέρα να τους χρειαστεί. Ο Αλή Πασάς πράγματι από την ημέρα εκείνη άρχισε να φέρεται πιο ανθρώπινα στους σκλαβωμέ­νους.

Έπειτα έστειλε άλλο μήνυμα στους παπάδες και δεσποτάδες, που τους έ­λεγε, να προετοιμάζουν το λαό, για την επανάσταση. Κι έτσι σε λίγο καιρό, ολόκληρη η Πελοπόννησος είχε γίνει μια αποθήκη γεμάτη μπαρούτι, έτοιμη να πάρει φωτιά.

Οι Τούρκοι, κάτι είχαν καταλάβει γι αυτό και ο Πασάς της Τριπολιτσιάς, κάλεσε όλους τους δεσποτάδες και προεστούς στο Μωριά, στην Τρίπολη, γιατί είχε κάτι να τους αναφέρει για το καλό των σκλαβωμένων Ελλήνων, μα ο σκοπός του ήταν να τους πιάσει και να τους κρεμάσει.

Ο Γερμανός, το κατάλαβε αυτό και κάλεσε όλους τους δεσποτάδες και τους προεστούς να πάνε στο Αίγιο. Πράγματι στις 26 Ιανουάριου του 1821 μαζεύτηκαν όλοι, όπου πήραν την απόφαση να κηρύξουν την επανάσταση στις 25 Μαρτίου, όπως είχε ορίσει η Φιλική Εταιρία. Και κανείς να μην πάει οτην Τριπολιτσιά.

Πόσο δίκιο είχε ο Παλαιών Πατρών Γερμανός γιατί μερικοί δεν τον άκουσαν και πήγαν. Ο πασάς τους φυλάκισε σιδεροδεμένους στα σκοτεινά υπό­γεια. Δεν ήταν μόνο αυτό, αλλά όταν διαμαρτυρήθηκαν ότι τα κελιά ήταν στενάχωρα, ο πασάς διέταξε και κρέμασαν μερικούς.

—Έτσι, τους είπε, θα χώραγαν, κι αν πάλι στενοχωριέστε, εδώ είμαι γω.

Ο πασάς ξανακάλεσε τους δεσποτά­δες και τους προύχοντες να τον επισκεφτούν στην Τρίπολη και επειδή δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς, ξεκίνη­σαν από το μέρος τους, με τόπο συναντήσεως την Αγία Λαύρα. Έτσι το Μάρτιο του 1821, βρέθηκαν όλοι στη Μονή αυτή. Είχαν μαζευτεί και κάπου 1500 άντρες καλά οπλισμένοι. Ο Πα­λαιών Πατρών, λειτούργησε και με λό­για πατριωτικά είπε, ότι η μεγάλη στιγ­μή ήρθε:

—Ελευθερία ή θάνατος, είπε.

—Ελευθερία ή θάνατος, είπαν όλοι μαζί.

Εξομολόγησε και μετάλαβε τους πολεμιστές και τους είπε ότι δεν πρέ­πει να κρατούν ορισμένους κανόνες της θρησκείας, όπως η νηστεία και το να μη φονεύσεις, γιατί το αίμα που χύνεται για την ελευθερία είναι πιο πάνω από καθετί. Έφαγαν, χόρεψαν κάτω α­πό τα πλατάνια, ύστερα συνήλθαν σε συνέλευση κι αποφάσισαν να κηρύ­ξουν την επανάσταση, επίσημα πια.

Οι Τούρκοι το έμαθαν, γιατί στις 23 Μαρτίου ο Μαυρομιχάλης είχε μπει στην Καλαμάτα και είχε πιάσει τους Τούρκους αιχμαλώτους ή είχε σκοτώ­σει μερικούς. Για αντίποινα οι Τούρκοι άρχισαν σφαγές στην Πάτρα, όταν το μαθαίνει αυτό ο Γερμανός μπαίνει στην πόλη, στήνει το Σταυρό στην πλατεία και καλεί όλους τους ξένους πρόξενους για να τους δηλώσει ότι η Μεγά­λη Ελληνική επανάσταση άρχισε. >

—Ή οι Τούρκοι θα φύγουν ή κάνεις Έλληνας δεν θα ζήσει, τους φώναξε.

Μετά από λίγο καιρό, φεύγει —γιατί δεν είναι πολεμιστής, σαν τον Διάκο ή τον Παπαφλέσσα—, και πάει στη Ρώμη για να ζητήσει βοήθεια από τον Πάπα και τη μεσολάβησή του στις ευρωπαϊ­κές κυβερνήσεις υπέρ του απελευθε­ρωτικού αγώνα των Ελλήνων.

Όταν γύρισε, είχε αρχίσει η φαγω­μάρα μεταξύ των καπεταναίων. Τον κα­τηγόρησαν ότι ήταν με το μέρος του Ζαίμη και αντίπαλος των άλλων. Τον έπιασαν το γέρο πια Παλαιών Πατρών Γερμανό, τον έριξαν στα σκοτεινά υπό­γεια, τον βασάνισαν όπως οι Τούρκοι τους σκλάβους τους, αρρώστησε και ούτε γιατρό δεν άφηναν να τον δει. Κι αυτός που φώναξε πρώτος:

Βρισκόταν στη φυλακή, άρρωστος, ετοιμοθάνατος, ώσπου ο Σουλιώτης οπλαρχηγός ο Γεώργιος Δράκος τον έ­σωσε. Έζησε λίγα χρόνια ακόμα, έρη­μος, απομονωμένος και στις αρχές του 1827, πέθανε χωρίς να δει την Ελλάδα ελευθερωμένη…

Αυτή είναι η μοίρα των ηρώων…

Το παραπάνω κείμενο αντλήθηκε από έναν παλιό Καζαμία αγνώστου έτους.