«Άλα μπιρ και Άφεριμ» τι σημαίνουν;

“Άλα μπιρ”

Μπορεί το κρητικό γλωσσικό ιδίωμα να αποτελείται κατά κύριο λόγο από αρχαίες ελληνικές λέξεις, σίγουρα όμως έχουν ενταχθεί σε αυτό και λέξεις γειτονικών λαών, όπως οι άραβες, οι ιταλοί και οι τούρκοι.

Σίγουρα, λέξεις έρχονται και παρέρχονται, ξεχνιόνται και δεν χρησιμοποιούνται πλέον. Δύο τέτοιες λέξεις είναι: Άλα μπιρ και Άφεριμ. Οι δύο αυτές λέξεις είναι μάλλον τουρκικής προέλευσης χωρίς να αποκλείεται το ενδεχόμενο, να είναι και αραβικής. 

Αυτές τις λέξεις, τις άκουγα στην καθομιλουμένη μαζί με άλλες, ως παιδί στις Αρχάνες. Οι Αρχάνες είναι το πιο όμορφο κεφαλοχώρι της Κρήτης 15 χιλιόμετρα νότια της πόλης του Ηρακλείου.

Τι σημαίνει η λέξη-φράση, Άλα μπιρ; Θα προσπαθήσω να σας μεταφέρω τον τρόπο που χρησιμοποιούνταν με παραδείγματα.:

 «Άλα μπιρ ήντα να γίνικε εκιά πέρα»  (Ποιος ξέρει; τι να έγινε εκεί).  

«Άλα μπιρ ήντα τούπανε και μάνισε» (Ένας Θεός ξέρει τι του είπαν και θύμωσε;)   

Με την λέξη «Άλα μπιρ», αναρωτιόμαστε πως έγινε κάτι, που ξέρουμε ότι έγινε αλλά δεν ξέρουμε τι το προκάλεσε. Στην ελληνική ας πούμε, θα μπορούσαμε να το αποδώσουμε: Ένας Θεός ξέρει πως έγινε, η, ένας Θεός ξέρει τι του είπαν και τον προκάλεσαν.

«Άφεριμ»

Η άλλη λέξη είναι το «Άφεριμ». Χρησιμοποιείται για να δηλώσει την συμφωνία έπειτα από εξήγηση, δηλαδή εγώ σου εξηγώ κάτι και μόλις το καταλάβεις, εγώ αναφωνώ «άφεριμ». Είναι σαν να σου λέω τώρα το κατάλαβες, τώρα ήρθες στα νερά μου και κατάλαβες τι σου λέω.   

«Άφεριμ», θα το μεταφράζαμε σαν επιτέλους το κατάλαβες, τώρα ήρθες στα νερά μου.

Συγγραφή από το www.ipy.gr