Ο βίος του Οσίου Νικηφόρου του λεπρού

Βίος του Οσίου καi Θεοφόρου πατρός
ημών Νικηφόρου του Λεπρού.

Ο Όσιος Νικηφόρος ο λεπρός τιμάται στις 4 Ιανουαρίου. Διαβάστε για το προσκύνημα του στο χωριό του το Συρικάρι Κισάμου Χανίων.

«Εύοσμο άνθος» του Παραδείσου, αμά­ραντο βλαστάρι της Εκκλησίας του Χριστού, πνευματικό καύχημα της νήσου Κρήτης και της οικουμενικής Ορθοδοξίας αποτελεί το πρόσωπο του Οσίου και θεοφόρου πατρός ημών Νικηφόρου του Λεπρού.

Εδώ μπορείτε να ακούσετε συνοπτικά τον βίο του Οσίου Νικηφόρου του Λεπρού, όπως μας τον αφηγήθηκε ο π. Γεώργιος Μοσχόβης από την ενορία Εισοδίων της Θεοτόκου Ηρακλείου, εντός του λεωφορείου καθώς πλησιάζαμε στο προσκύνημα του Οσίου στις 7-5-2023.

Γεννημένος το έτος 1890 από τους ευλαβείς γονείς Ιωάννη και Γλυκερία Τζανακάκη στο όμορφο Συρικάρι, καστανοχώρι της Επαρχίας Κισάμου, της καθ’ ημάς Ιεράς Μητροπόλεως Κισάμου και Σέλινου, ο Νικόλαος, όπως ήταν το όνομά του, από την τρυφερή ηλικία των 13 ετών, γεύεται την πικρή εμπειρία της ορφάνιας, στερούμενος τους γονείς του. ’Έχοντας μάθει τα πρώτα γράμματα στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού του ο μικρός Νικόλαος με την στήριξη του παππού του αποχωρίζεται την γενέτειρά του μετακομίζοντας στην πόλη των Χανίων, όπου και αρχίζει να εργάζεται ως μαθητευόμενος σε κουρείο, για να εξασφαλίσει την επι­βίωσή του στους δύσκολους εκείνους χρόνους.

Όμως ο Θεός χάραζε για τον Νικόλαο άλλη πορεία. Κατά την παραμονή του στα Χανιά ξεκινά και η μαρτυρική αλλά ευλογημένη πορεία του με την εμφάνιση των πρώτων σημαδιών της «αγίας» νόσου, όπως αποκαλούσαν την φοβερή και ανίατη, τα χρόνια εκείνα, νόσο το Χάνσεν, δηλ. την λέπρα. Εκείνη την εποχή, τους λεπρούς τους απομόνωναν στο νησί «των ζωντανών νεκρών», όπως ονόμαζαν τότε την Σπιναλόγκα, διότι η λέπρα, ως μεταδοτική ασθένεια, αντιμετωπιζόταν με φόβο και αποτροπιασμό. Ο Νι­κόλαος σε ηλικία 16 ετών, καθώς τα σημάδια της νόσου πλέον άρχισαν να γίνονται πιο εμφανή, για να αποφύγει τον εγκλεισμό του στην Σπιναλόγκα, φεύγει με πλοίο στην Αίγυ­πτο και συγκεκριμένα στην Αλεξάνδρεια. Εκεί μένει εργαζόμενος πάλι σε κουρείο. Συν­δέεται με την ανθούσα Ελληνική κοινότητα και το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο.

Όμως τα σημάδια της νόσου γίνονται όλο και πιο εμφανή, ιδίως στα χέρια και στο πρόσωπο, με αποτέλεσμα, μετά την παρέλευση λίγων ετών να έλθει σε απόγνωση. Στην δύ­σκολη αυτή καμπή του βίου του εκμυστη­ρεύεται το μυστικό του σε Αρχιερέα του Αλε­ξανδρινού Θρόνου, ο οποίος καταγόταν από την Χίο και ο οποίος τον ενθαρρύνει και του συμπαραστέκεται ως φιλόστοργος πατέρας. Με την μεσολάβησή του και με συστατική επιστολή που του δίδει τον στέλνει στον συν­τοπίτη του πατέρα Άνθιμο Βαγιάνο (μετέπειτα Όσιο Άνθιμο της Χίου), ο οποίος υπηρετούσε ως Ιερέας εις τον Ιερό Ναό του Άγ. Λαζάρου, στο λεπροκομείο της Χίου.

Ο Νικόλαος φθάνει στην Χίο το 1914 σε ηλικία 24 ετών. Στο λεπροκομείο της Χίου ο Νικόλαος επρόκειτο να διέλθει τα περισσότερα άλλα και τα πιο ευδόκιμα κατά Θεόν χρόνια της ζωής του. Στο εκκλησάκι του Αγίου Λα­ζάρου στο λεπροκομείο, όπου φυλασσόταν η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας της Ιπακοής, άνοιξε το στάδιο των αρετών για τον Νικόλαο.

Ο Άγιος Άνθιμος τον ανέλαβε υπό την προστασία του και γρήγορα διέγνωσε τα χαρίσματα και τις αρετές που τον διέκριναν. Μέσα σε 2 χρόνια ο Άγιος Άνθιμος τον έκρινε έτοιμο για το αγγελικό σχήμα και τον έκειρε μοναχό με το όνομα Νικηφόρος. Πιστός στα μοναχικά του καθήκοντα ο μοναχός πλέον Νικηφόρος επιδίδεται σε ασκητικούς κόπους και αγώνες, προσευχόμενος σχεδόν όλη την νύχτα, προκειμένου να βρίσκεται ενωμένος με Αυτόν που αγάπησε περίσσεια, τον Κύριο Ιησού. Ο μοναχός Νικηφόρος ζούσε με αδιάκριτη, γνήσια υπακοή και αυστηρή νηστεία, εργαζόμενος στους κήπους του λωβοκομείου. Μάλιστα κατέγραφε και τα θαύματα του Αγίου Ανθίμου, τα οποία είχε δει «ιδίοις όμμασιν». Δημιουργήθηκε μία ιδιαίτερη πνευματική σχέση μεταξύ του Αγίου Ανθίμου με τον μο­ναχό Νικηφόρο, ο οποίος «ούδέ έν βήμα έμάκρυνεν άπ’ αύτοΰ».

Ο Όσιος Νικηφόρος έζησε εκεί 43 έτη, μέχρι το 1957, όταν το λεπροκομείο της Χίου έκλεισε και οι ασθενείς του, μαζί και ο π. Νι­κηφόρος, μεταφέρθηκαν στον αντιλεπρικό σταθμό της Αγίας Βαρβάρας, στην Αθήνα. Στο νέο του περιβάλλον ο Όσιος Νικηφόρος, σχεδόν παράλυτος και τυφλός, καθώς η νόσος προχωρούσε και εξελισσόταν ελλείψει κατάλληλων φαρμάκων επέφερε πολλές και μεγάλες αλλοιώσεις. Εκεί εξυπηρετείται στις αναγκαίες χρείες από τον επίσης ασθενή μο­ναχό Σωφρόνιο Σαριδάκη, μετέπειτα ιερομό­ναχο Ευμένιο από το Ηράκλειο της Κρήτης, εις τον οποίο ο Άγιος Άνθιμος της Χίου συ­νέστησε τον π. Νικηφόρο ως «μέγα θησαύρισμα και τέλειο μοναχό», όπως μαρτυρεί χει­ρόγραφη επιστολή του Αγίου Ανθίμου.

Κλινήρης τον περισσότερο καιρό ο γέρων πλέον Νικηφόρος πέρασε τα τελευταία χρόνια του επί γης πολυάθλου βίου του επιδιδόμενος ακόμη περισσότερο στην αδιάλειπτη προσευχή, ενώ ήταν ταυτόχρονα υπόδειγμα καρτερικότητας, υπομονής, πραότητας και ταπεινώσεως. Πλήθος κόσμου συνέρρεε στο ταπεινό κελλάκι του λεπρού μοναχού Νικηφόρου, στην Αγία Βαρβάρα του Αιγάλεω, για να λάβει την ευχή του, να ακούσει τις πολύτιμες συμβουλές του και να στηριχθεί στις θλίψεις και δοκιμασίες της ζωής του από τον Γέροντα Μοναχό Νι­κηφόρο. Η ζωή του όλη ήταν μια συνεχής προσευχή. «Παιδιά μου, προσεύχεσθε; και πως προσεύχεσθε;… με την ευχή του Ιησού να προσεύχεσθε, με το Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον με. Έτσι να προσεύχεσθε. Έτσι είναι καλά», παρήγγειλε στον κόσμο. Η αδιάλειπτη νοερά προσευχή, το Κύριε Ιησού Χριστέ ελέ­ησον με, αποτελούσε την γέφυρα της επικοι­νωνίας του με την όντως χαρά, την ακένωτη πηγή της αισιόδοξης στάσης ζωής του και την αιτία υπέρβασης του ανθρωπίνου πόνου.

Το ασκητικό βίωμα του θεοφόρου πατρός δημιούργησε τις προϋποθέσεις πνευματικής προόδου των συνασθενών του, ως και όσων τον επισκέπτονταν. Επεδίωκαν την συντυχία μαζί του, γιατί το ιλαρό πρόσωπό του και τα γεμάτα θυμηδία λόγια του κόπαζαν τα μα­νιασμένα κύματα της ψυχοφθόρου μελαγχο­λίας και απόγνωσης που τσάκιζαν τις πλη­γωμένες ψυχές που κατοικούσαν στα ασθενικά σώματα των λεπρών. Με την προσευχή του, τις αγρυπνίες του και την σκληρή άσκησή του, από την πολλή αγάπη του προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο, καθιστούσε τους πρώην γυμνούς από αρετή συνομιλητές του «σωφρονούντας και (ματισμένους».

Το οσιακό, η μάλλον, μαρτυρικό τέλος του οσίου πατρός, επήλθε στις 4 Ιανουαρίου 1964, σε ηλικία 74 ετών, ενώ μετά την εκταφή τα λείψανά του ευωδίαζαν. Η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου τον Δεκέμβριο του 2012, με απόφασή Της συμπεριέλαβε στο Αγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας τον Όσιο και θεοφόρο πατέρα ημών Νικηφόρο τον Λεπρό, ο οποίος εντάχθηκε και επίσημα πλέον στις δέλτους των Αγίων της Εκκλησίας μας, ως επικύρωση της συνείδησης του πληρώματος Της, το οποίο πλήρωμα χρόνους και καιρούς γεύεται τους καρπούς της χάριτος και αγιότητάς του. Αναρίθμητες οι μαρτυρίες των θαυμαστών ενεργειών του σε κάθε σημείο της γης. Ευεργετεί ακόμα και ανθρώπους που δεν τον έχουν γνωρίσει, ούτε καν ακούσει τον βίο και την πολιτεία του.

Αδελφοί μου,

Ο Όσιος Νικηφόρος μας αποδεικνύει περίτρανα ότι ο πόνος εξαγιάζει τον άνθρωπο, όταν τον αποδέχεται ως επίσκεψη της Χάριτος του Θεού. Ο βίος του υπενθυμίζει σε όλους μας ότι οι δοκιμασίες στη ζωή μας μπορούν να γίνουν ευεργεσίες, εκφράσεις της αγάπης του Θεού που δεν έχει όρια. Σήμερα μάλιστα, που υπάρχει τόσος πόνος και θλίψη γύρω μας και ανάμεσά μας, οι Άγιοί μας, ο Όσιος Νικηφόρος ο Λεπρός, γίνονται οδοδείκτες, θεοσημείες, για να υπερβούμε τις θλίψεις και τις πάσης φύσεως κρίσεις των καιρών μας και να αξιοποιούμε τα πάντα προς το συμ­φέρον της ψυχής μας. Ο πολυάθλος βίος του μας καλεί να καθρεπτίσουμε την ψυχή μας εις την ανδρεία και το ήθος του, να τολμήσουμε την αυτοκριτική μας, να αφήσουμε την γεν­ναιότητά του να μας συνεπάρει σε αγώνες πνευματικούς, καθαρτικούς, αναγεννητικούς. Η παρουσία του Όσιου Νικηφόρου βεβαιώνει ότι όσο περισσότερο δίνεις, τόσο περισσότερο πλουτίζεις, ότι όσο λιγότερα έχεις, τόσο περισσότερο είσαι, ότι κάθε κτήση και κατάκτηση δεσμεύει την ελευθερία. Θυμίζει δε σε όλους μας όχι μόνο ότι υπάρχει ελπίδα, αλλά ότι υπάρχει η δυνατότητα να ζήσει κανείς στην αιωνιότητα από σήμερα. Ότι ο κόσμος αυτός έζησε και θα ζήσει ακριβώς επειδή υπάρχει η Αγία μας Εκκλησία και οι Άγιοί μας. Ο Όσιος Νικηφόρος ο Λεπρός είναι μία φανέ­ρωση της υπάρξεως αυτής της Εκκλησίας.

Ας παραμείνουμε, λοιπόν, δυνατοί και κραταιοί στις αντιξοότητες του βίου, στις επιδιωκόμενες υποδουλώσεις, στην αλλοτρίωση των ηθών, στην ένδεια των υλικών αγαθών, στην προγραμματισμένη εξαθλίωση του ανθρωπίνου προσώπου, στην εξάλειψη των ιδανικών, στην απομάκρυνση από την σώζουσα αληθινή πίστη των Πατέρων μας, στην αποιεροποίηση των θεσμών, στην απαξίωση ό,τι πολυτιμότερου διαθέτει το γένος των Ορθοδόξων, αλλά και το γένος των Ελλήνων. Ας μην απολέσωμε τον προσανατολισμό μας. Ας πλουτίσουμε από το ήθος των Αγίων μας, το ήθος του Οσίου και Θεοφόρου πατρός ημών Νικηφόρου του Λεπρού. Ας νιώσουμε στην καθημερινότητα του βίου μας ό,τι αγαθόν είναι «διδόναι μάλλον η λαμβάνειν».

Η Ι. Μητρόπολή μας έχοντας την μεγάλη ευλογία να είναι γενέθλιος γη του, οικουμενικού πλέον, Αγίου Νικηφόρου του Λεπρού, και επιθυμώντας όπως συμβάλλει στο να γνωρίσαμε και να αγαπήσωμε ακόμα περισσότερο τον μεγάλο αυτό Άγιο του τόπου και της οικουμένης όλης, προβαίνει εις την παρούσα έκδοση, με την ευγενική χορηγία ανωνύμου δωρητού, πολλαπλός ευεργετηθέντα από τον Όσιο, τον οποίο και θερμά ευχαριστούμε. Η έκδοση αυτή περιλαμβάνει τον Ιερό Παρα­κλητικό Κανόνα και τους Χαιρετισμούς του Όσιου Νικηφόρου, ποίημα του Υμνογράφου κ. Ιωάννου Παναγοπούλου, εγκεκριμένο από την Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της Εκκλησίας Κρήτης.

Η ευχή και οι πρεσβείες του Οσίου και Θεοφόρου πατρός ημών Νικηφόρου ας συνοδεύουν την καθημερινότητα του βίου μας, πλουτίζοντας την με ήθος και φρόνημα αγωνιστικό, ταπεινό, και σταυροαναστάσιμο.

Το Παραπάνω κείμενο αντλήθηκε από το βιβλιαράκι που δίδεται δωρεάν στον Μεγαλοπρεπή Ναό του Οσίου στο χωριό του το Συρικάρι Κισάμου Χανίων.