Άγιος Κοσμάς ό αρχαιότερος ασκητής της Κρήτης

Άγιος Κοσμάς

Ο ΕΡΗΜΙΤΗΣ ΚΑΙ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ
ό αρχαιότερος μαρτυρούμενος άσκητής της Μεγαλονήσου Κρήτης

ΒΙΟΣ ΑΓΙΟΥ ΚΟΣΜΑ ΕΡΗΜΙΤΟΥ

Ο Άγιος Κοσμάς ο Ερημίτης τιμάται στις 2 Σεπτεμβρίου και την 3η Κυριακή Μαΐου εκάστου έτους. 

Ό αρχαιότερος γνωστός ’Ερημίτης ‘Άγιος τής Κρήτης είναι ό ‘Άγιος Κοσμάς ό ‘Ομολογητής, ό όποιος κοιμήθηκε τό έτος 658 μ.Χ.. Ή βιογραφία του μάς είναι γνωστή άπό τήν παλαίτυπη σειρά «Acta Sanctorum», καθώς καί από άλλες πηγές. Ό ‘Άγιος Κοσμάς ανήκει στήν κατηγορία τών ασκητών πού άφιερώθηκαν στόν Θεό με βαθιά άσκηση καί τέλεια άποταγή έκ τού κόσμου, μέσα σέ σπήλαιο τής Κρήτης. Οι πνευματικοί του άγώνες έγιναν πολύ γνωστοί. Όπως συνάγεται άπό τόν βίο του, έζησε μέ θεϊκή φλόγα καί άσκήθηκε μέ με­γάλο πόθο ψυχής, άντιμαχόμενος τό κοσμικό φρόνημα. Ό έν λόγω ‘Άγιος, στό σπήλαιο όπου άθλήθηκε πνευματικά, αποκτώντας μεγάλες άρετές, στό ’ίδιο σπήλαιο ένταφιάσθηκε μέ άφάνεια. Οί γειτονικοί κάτοικοι τής έρημιάς μέσα στήν όποια έζησε δημιούργησαν λατρεία γιά αύτόν καί επειδή ήταν δύσκολη ή πρόσβαση στόν Τόπο τού σπηλαίου του, μετέφεραν τό σκήνωμά του σέ πόλη, στολίζοντάς το μέ ιδιαίτερο τρόπο. Παρατήρησαν, όμως, ότι όσο χρο­νικό διάστημα, περίπου γιά τρία χρόνια καί έξι μήνες, τό σώμα τού Αγίου Κοσμά τού ’Ερημίτη, βρισκόταν στήν πόλη αύτή, μακρυά άπό τόν τόπο τής άσκησής του, επικράτησαν ξηρασίες, χάθηκαν τεράστιες σοδειές σιτηρών καί σταμάτησε ό ούρανός νά δίδει βροχή.

Τήν κατάσταση αύτή οί άνθρωποι τήν αιτιολόγησαν έξαιτίας τής μετα­φοράς τού λειψάνου τού ερημίτη στόν κόσμο, γι’ αύτό καί άποφάσισαν νά έπιστρέψουν τό λείψανό του στό σπήλαιο τής άσκησής του. Τότε σταμάτη­σε ή ξηρασία, έπεσε άφθονη βροχή καί ή γή χόρτασε άπό νερό. Στό σπήλαιο αύτό τό σώμα τού Αγίου έμεινε μέσα σέ ταφικό μνημείο, τιμώμενο άπό όλους μέ περισσή εύλάβεια.

Τό έτος 1058, Βενετσιάνοι έμποροι ήλθαν μέ πλοίο στήν Κρήτη, πέρα­σαν τά δύσβατα μέρη πού οδηγούσαν στόν τόπο τής σπηλιάς πού ήταν θαμ­μένος ό ‘Άγιος τό 658, έκλεψαν τό σώμα του καί τό μετέφεραν στή Βενετία, στό γνωστό Νησί τού Αγίου Γεωργίου τού Μείζονος. Σχετικές πληροφορί­ες ύπάρχουν στό βιβλίο “DELLE INSCRIZIONI VENEZIANE ”. Τό άφθαρ­το σκήνωμα τού Αγίου παρέμενε στή Βενετία, στόν παραπάνω άναφερόμενο Ναό, μέσα σέ μιά λάρνακα.

Ο ΑΓΙΟΣ ΠΟΥ ΕΠΕΔΕΙΞΕ ΠΟΙΚΙΛΕΣ ΑΡΕΤΕΣ
ΣΤΟΝ ΜΟΝΑΧΙΚΟ ΤΟΥ ΒΙΟ

1. Τά ύπέρλαμπρα τάγματα των κορυφαίων Αγίων διαφέρουν μεταξύ τους. ’Έτσι ό ρυθμιστής τών πάντων Κύριος οδηγεί τούς εκλεκτούς του στόν Ούρανό άπό διαφορετικούς δρόμους, ώστε κάθε αρετή νά ληφθεί ύπ’ όψιν καί όλες οι άρετές νά έπιβραβεύονται γιά κάθε έναν από εκείνους. Ούτε τούς έκρινε όλους άξιους νά περιβληθούν τόν πορφυρό μανδύα τού διακε­κριμένου μάρτυρα, αλλά τούς κατηγοριοποιεί μέ βάση κάποιο θείο σχέδιο, ώστε γιά όσους δέν άντιμετώπισαν αιμοσταγείς βασανιστές, νά είναι άρκετή ή προθυμία καί ή πίστη τους. Σέ άλλους πάλι, πού έπέλεξαν νά άσκήσουν τήν άρετή τους μέ διαφορετικό τρόπο, έξασφάλισε αιώνια δόξα.
2. Γιά νά παραλείψομε τά ύπόλοιπα, ή ιερή συ­νάθροιση τών άναχωρητών άποτελεϊ ένα παράδειγ­μα πρός μίμησιν, διότι εκείνοι πού έγγράφονται σέ αύτήν άπαρνοϋνται κάθε κοσμική παραμυθία καί δι­εξάγουν καθημερινά συνεχή πόλεμο μέ τούς άόρατους δαίμονες, πιστεύοντας μόνο στόν Θεό. Σέ αύτούς έπιδαψιλεύεται ή εξαίρετη τιμή νά άπεκδύονται

τίς χαμερπεΐς ηδονές καί νά φλέγονται από ζήλο γιά τά θεία. Αύτοί δέν πρέ­πει νά άποκαλοΰνται άνθρωποι, αλλά άγγελοι επί γής. Μεταξύ αύτών, έξαιρετικά διαπρεπής είναι ό Μακαριστός Κοσμάς, στόν όποιο είναι άφιερωμένη ή σημερινή λαμπρή ημέρα. Αύτός στήν νήσο Κρήτη, όσο έζησε, έζήλωσε τή ζωή τών άγγέλων, διάγοντας μοναχικό βίο.

3. Διότι άφοσιωμένος καθημερινά στήν ενατένιση τών ούρανών καί στήν προ­σευχή, κατοικούσε σέ αύτό τό άφιλόξενο σπήλαιο, έπεδείκνυε πρόθυμα καί ακού­ραστα πίστη στόν παντοδύναμο Κύριο. Μέσα σέ αύτήν τήν έκλεκτή μοναξιά, βέ­βαια, τό δικό του σώμα περικυκλωμένο άπό τά τοιχώματα καί έξασθενημένο άπό τίς κακουχίες, τήν πείνα, τήν έπίπονη καί έπίμονη άσκησή του, είχε ως μοναδι­κό σκοπό τό νά ύπηρετεΐ τόν Κύριο. Ύπομένοντας τήν ύγρασία καί τό ψύχος καί
   περιφρονώντας τίς ανέσεις είχε έξασκήσει τό σώμα του στό νά αντιστέκεται σέ κάθε απόλαυση. ‘Ύστερα, έχοντας ιδιαίτερα βαθιά γνώση τοΰ πώς θά πολεμήσει τόν δαίμονα, αν καί ύπέφερε καθημερινά από στομαχικές διαταραχές, τόν απω­θούσε μέ μεγάλη εύκολία. Καί έτσι, περνώντας από αρετή σέ άρετή, ξεπέρασε όλους τούς προηγούμενους καί ανέβαινε συνεχώς όλο καί ψηλότερα.
4. Φλέγόμενος άπό τήν επιθυμία νά προοδεύσει, όσο προόδευε τόσο περισσό­τερο προσπαθούσε νά προσεγγίσει τό Θεό. Διαρκώς είχε στό μυαλό του τόν Κύ­ριο, καί πάσχιζε άσθμαίνοντας νά φτάσει σέ Αύτόν. Δέν σταμάτησε νά μοχθεί νυ­χθημερόν γιά νά κερδίσει τήν άγάπη τού Κυρίου. Υψώνοντας λοιπόν μέ τήν πε­ρισυλλογή τά μάτια τής ψυχής του πρός τήν αιωνιότητα, περιφρονοΰσε τά έγκόσμια. Καί πάντοτε, καθοδηγούμενος άπό τό φώς τοΰ Θεού, μέσα άπό τή μοναξιά άποκάλυπτε τά μυστικά πού Αύτός έκρυβε. Εύχαριστοΰσε τόν Κύριο ό όποιος τόν άπέσπασε άπό τά ταραχώδη άνθρώπινα καί τοΰ έξασφάλισε θεία προστασία
5. Περιφρονοΰσε τή μακροζωία, καί αισθανόταν οίκτο γιά έκείνους πού τήν έπεδίωκαν. Αναστενάζοντας άσταμάτητα γι’ αύτούς, προσευχόταν γιά τήν έπιείκεια τοΰ Κυρίου. Γιά χάρη τους ό οσιότατος άνδρας άσκοΰνταν στόν μοναχικό βίο καί οί καρποί τών προσευχών του σέ αύτούς άποδίδονταν. Προικισμένος μέ αύτές καί άλλες άναρίθμητες άρετές, φορώντας τό στέμμα τής άθανασίας άναλήφθηκε στούς ούρανούς, έκεΐ δηλαδή πού τόν οδηγούσε άπό καιρό τό βήμα του, τήν 4η ημέρα τοΰ Σεπτεμβρίου τοΰ έτους 658 μ.Χ., καί έκεΐνο τό σπήλαιο στό όποιο κρυβόταν όσο ήταν έν ζωή, έγινε τελικά ό τάφος του.
6. Τό λείψανο τοΰ Αγίου παρέμεινε γιά κάποιο χρονικό διάστημα έκεΐ, καί τό επισκέπτονταν συχνά οί κάτοικοι τής γύρω περιοχής. Αργότερα, ή μεγάλη εύλάβεια πού αισθάνονταν γιά τόν ’Ερημίτη τούς ώθησε νά άπομακρύνουν τό σώμα άπό αύτό τό μέρος τής φρικτής άπομόνωσης καί νά τό άποθέσουν στήν κοντινή πόλη σέ ένα καλλωπισμένο μέρος. Ωστόσο αύτό πού επακολούθησε έδειξε ότι τά άνθρώπινα σχέδια δέν ήταν συμβατά μέ τά θεϊκά. Διότι άπό τότε ό ούρανός δέν ξανάστειλε τό δώρο τής βροχής, καί κάποιες φορές έριχνε χαλάζι.
7. Γιά όσο χρονικό διάστημα τό σώμα τοΰ Αγίου ’Ερημίτη βρισκόταν στόν κόσμο τής κοσμικής τύρβης, ένέσκηψε τρομερή ξηρασία καί έπικράτησε μεγάλη σιτοδεία. Όταν λοιπόν δοκί­μαζαν αύτές τίς δυστυχίες οι άνθρωποι, διαπίστωναν ότι άναβιώνει ή εποχή τοΰ προφήτη Ήλία², πού μέ δέηση τοΰ προ­φήτη έκλεισαν οί ούρανοί καί δέν έβρε­ξε γιά τρία χρόνια καί έξι μήνες. Αρχι­κά οί άνθρωποι δέν μπορούσαν νά ερμηνεύσουν αύτή τήν τιμωρία, έπειτα όμως,
   μέ φώτιση Θεοΰ την απέδωσαν στή μεταφορά τού αγίου λειψάνου.
8. Αναθεώρησαν λοιπόν τήν άπόφασή τους καί έπέστρεψαν τό ιερό σώμα τοϋ Αγίου εκεί άπό όπου τό είχαν πάρει, δηλαδή στήν άγαπημένη του σπηλιά. Αμέσως άνοιξαν οί ούρανοί, έπεσε άφθονη βροχή καί άρχισαν νά ρέ­ουν τεράστιες ποσότητες νεροΰ, καί όλη ή πε­ριοχή ξεχείλισε άπό γονιμότητα, δείγμα ότι ή θεία οργή είχε κατευναστεί. ’Έτσι έγινε άντιληπτό στούς άπαίδευτους κατοίκους ότι συνετελέσθη ένα θαϋμα, καί ότι πρέπει νά τηρούμε εύλαβική άπόσταση άπό έκεΐνα τά όποια θεωρούμε ιερά καί όσια. Τό λείψανο παρέμεινε έκεϊ (στή σπη­λιά) γιά 400 χρόνια, καί συνέχισε νά λατρεύεται άπό τούς ντόπιους. Ανάμεσα σέ αύτούς καί στόν τάφο τού Αγίου παρεμβαλλόταν μακρύς καί άνηφορικός δρόμος, πού έπρεπε κανείς νά διανύσει μέ τή χάρη τού Θεού καί τοϋ ’ίδιου τοϋ ερημίτη.
9. Ωστόσο, όπως στήν άρχή υπάρχει ενθουσιασμός γιά όλα τά πράγματα, όμως στή συνέχεια έξασθενεϊ, έτσι καί ή φλόγα των πιστών σύν τώ χρόνω ύποχώρησε, λόγω τής εύάλωτης άνθρώπινης φύσης. Όμως ό παντοδύναμος Κύριος, πού φροντίζει μέ άγάπη τούς Αγίους του, μεριμνώντας γιά νά εύρεθεΐ καταλλη­λότερος τόπος γιά τή λατρεία τοϋ Αγίου, σύμφωνα μέ τήν επιθυμία τού μακαρι­στού ερημίτη νά μήν είναι εύκολα προσβάσιμος, έπέλεξε τή Βενετία, άποφασίζοντας νά κοσμήσει τή δυσπρόσιτη περιοχή μας μέ ένα τόσο εύγενές δώρο. Στή συ­νέχεια θά εκθέσουμε πότε συνέβη αύτό καί μέ ποιον τρόπο.

Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΣΚΗΝΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ

10. Ή νήσος Κρήτη δέν είχε περιέλθει άκόμη στήν εξουσία τής Ένετίας. Ωστόσο κατέφθαναν εκεί καθημερινώς φορτηγά πλοία, γιά νά φορτώσουν έξωτικά έμπορεύματα. Αύτή τή ναυτική διαδρομή τήν συνηθίζουν άκόμη καί σήμερα οί Βενετοί έμποροι, οί όποιοι δέν διστάζουν χάριν τής έμπορίας νά διακινδυνεύουν σοβαρά πλέοντας σέ βαρβαρικές επικράτειες. Ανάμεσα λοιπόν στά πολλά πλοία πού κατέφθαναν στήν προαναφερθεϊσα νήσο, κάποτε προσορμίσθηκε άγαθή τήν τύχη ένα βενετικό πλοίο. Αύτό μετέφερε πολυπληθή ομάδα άνδρών πού ταξίδευ­αν όχι γιά πλουτισμό, άλλά γιά θρησκευτικούς λόγους. Αύτοί, δελεασμένοι άπό τή φήμη τοϋ Κοσμά, κρυφά σχέδιαζαν μεταξύ τους τήν άρπαγή τοϋ σκηνώματος του καί έστιαζαν σέ αύτή τήν πράξη όλη τή σκέψη καί τήν ένέργειά τους, μή γνω­ρίζοντας προφανώς αν ό ’ίδιος ό άγιος Κοσμάς θά συναινοϋσε ή θά ήταν άντίθετος σέ αύτό τό εγχείρημα. Σέ αύτή τήν άγωνία έρχόταν νά προστεθεί ό φόβος γιά τούς Κρητικούς. Άν αύτοί μάθαιναν τή σχεδιαζόμενη άρπαγή, τό άποτέλεσμα θά ήταν άσφαλώς ό θάνατος έκείνων πού τή σχέδιαζαν μέ συνοπτικές διαδικασίες.
11. ’Ενώ λοιπόν άγωνιοϋσαν, καί άμφιταλαντεύονταν, ό ‘Άγιος έμφανίστηκε κατά τή διάρκεια τής νύχτας καθ’ ύπνους σέ όραμα σέ έναν άπό αύτούς καί τοΰ έδωσε λεπτομερείς οδηγίες γιά τό πώς θά μετέφεραν μέ ασφάλεια τό σκήνω­μα στήν Ένετία, μέ τή συναίνεση τοΰ Θεοΰ. Όταν έκείνος ξύπνησε, άπευθύνθηκε στούς συντρόφους του καί τούς προέτρεψε νά έκτελέσουν μέ επιτυχία τό σχέδιο πού τοΰ είχε προταθεΐ. ’Έτσι μέ αύτό τόν τρόπο, άφοΰ άνεθάρρησαν καί άνέκτησαν τίς έλπίδες τους, καθόρισαν μία συγκεκριμένη μέρα κατά τήν οποία θά πή­γαιναν όλοι μαζί στό σπήλαιο. Μόλις λοιπόν έφεξε, μέ προθυμία όλοι τους έσπευ­δαν, βαδίζοντας από ένα μονοπάτι γεμάτο αιχμηρούς θάμνους, σχεδόν άδιάβατο λόγω τής πυκνότητας των άγκαθιών,
12. Οί πιό πιστοί άπό αύτούς προχωρούσαν μέ γυμνά πέλματα, ενώ άλλοι προ­χωρούσαν μέ καλυμμένα τά πόδια. Τότε συνέβη ένα θαύμα, τό όποιο επιβεβαίω­σε τήν αγιότητα τού Κοσμά καί εξαφάνισε τή διστακτικότητα των Β ενετών. Συ­γκεκριμένα, εκείνοι πού πορεύονταν πρός τό σπήλαιο άνυπόδητοι, έλάχιστα ενο­χλούνταν άπό τήν αίχμηρότητα τών άγκαθιών. Άντιθέτως, τά πόδια έκείνων πού προχωρούσαν φορώντας υποδήματα πληγώνονταν άπό άνυπόφορα τρυπήματα. ’Έκθαμβοι άπό τό καινοφανές γεγονός, γέμιζαν μέ άνείπωτη άγαλλίαση καί άνέπεμπαν θερμότερες δοξολογίες πρός τόν Κύριο, ό όποιος είχε εύοδώσει τό ταξίδι τους. Καθώς πλησίαζαν στή σπηλιά ένας ένας, γονατίζοντας άνέπεμπαν δεήσεις στόν Θεό καί στόν ίδιο τόν Ερημίτη, καί ρίχνονταν μέ μεγαλύτερη λαχτάρα στήν επιχείρηση τής θρησκευτικής άρπαγής.
13. Ή πρόσβαση στή σπηλιά ήταν άρκετά δύσκολη, καί ή μοναδική είσοδος ήταν ένας πολύ στενός φεγγίτης, πού μόλις χω­ρούσε ένα άνθρώπινο σώμα. Άπό αύτό είσήλθαν,

καί βρήκαν άθικτο τόν πολύτιμο θησαυρό, πού έδινε τήν έντύπωση ότι είχε πρόσφατα τοποθετηθεί έκεϊ μέ θαυμαστό τρόπο. Σήκωσαν μέ θρησκευτική εύλάβεια τό σκήνωμα καί τό μετέ­φεραν προσεκτικά στό κατάλληλο πλοίο. ’Έτσι, ταχύτατα, πλέοντας σέ ήρεμη θάλασσα καί γα­λήνιο ούρανό, έφθασαν στό νησί τού Αγίου Γε­ωργίου στή Βενετία, τό έτος 1058 άπό τή γέν­νηση τής Παρθένου, μήνα Απρίλιο, τήν ένδεκάτη Ίνδικτιώνα, τήν εικοστή ήμέρα, πριν ολοκλη­ρωθεί ένας αιώνας άπό τήν περίοδο πού εγκα­ταστάθηκαν οι μοναχοί στό νησί. Αξιώθηκε νά είναι ό πρώτος ‘Άγιος πού έκόσμησε μέ τήν πα­ρουσία του τό νησί.

14. Ωστόσο, δέν έχουμε τή δυνατότητα νά άνασυνθέσομε όλα τά πεπραγμένα τού Κοσμά, στό βαθμό πού θά τό θέλαμε. Διότι ό ’ίδιος έπέλεξε ένα τρόπο ζωής άρκετά μυστικό, καί γνωρίζομε μόνον ό,τι ήθελε ό Θεός νά μάθομε. 01 άνθρω­ποι άντιλήφθηκαν τίς άρετές πού είχε όσο ζούσε μόνο όταν έφυγε άπό τή ζωή. Γιατί έζησε μόνο μέ τόν Θεό καί μέ τόν εαυτό του, έξ ού καί τόν γνώρισε μόνον
    ό Θεός καί ό έαυτός του. ’Άν καί θά θέλαμε περισσότερα, άς άρκεστοΰμε λοιπόν σέ αύτά τά λίγα πού γράψαμε, τά όποια ίσως μπορούν νά ένισχύσουν τήν φλόγα τής πίστης περισσότερο από ό,τι άν ήταν πολλά. Επειδή δηλαδή άποφεύγομε νά μιμούμαστε τούς αγίους, δικαιολογημένα ό Κύριος πολλές φορές δέν αποκαλύ­πτει τίς μυστικές τους πράξεις, γιά νά μήν προβάλλονται εις μάτην παραδείγμα­τα πρός μίμησιν, τά όποια όμως δέν πρόκειται νά μάς έμφυσήσουν άνάλογο ζήλο.
15. Επομένως, αύτό πού γίνεται στήν πράξη δέν είναι καθόλου άσχετο μέ τό έλεος τού Κυρίου. Διότι τήν ημέρα τής κρίσεως θά μάς κρίνουν ως δικαστές έκεΐνοι τούς όποιους είχαμε ώς πρότυπα τού ορθού βίου. ’Άς δοξάζομε λοιπόν τόν Κύριο, γιατί χάρις στήν πρόνοιά Του κατέστη δυνατόν νά μήν περιπέσουν στή λήθη μέ κανένα τρόπο τά πεπραγμένα τού μακαριστού έρημίτη, άλλά νά διασωθούν στή μνήμη των έπιγενομένων έκεΐνα τά στοιχεία πού επιβεβαιώνουν τήν άγιότητά του.
16. Τά θαύματα πού πραγματοποιήθηκαν μετά θάνατον, όπως άκούσαμε, άποδεικνύουν ότι είναι δικαιολογημένη ή λατρεία του. ’Άν λοιπόν θέλομε νά άναζητήσομε τή βοήθειά του ή νά προσφύγομε στή λατρεία του, άς γνωρίζομε ότι ή άγι­ότητά του δέν θά μάς άρνηθεΐ τή συνηγορία της. Άς προσευχηθούμε λοιπόν στόν φιλεύσπλαχνο Κύριο, ώστε έκεΐνα τά έργα του τά όποια γνωρίζομε νά μάς καθο­δηγούν, καί έκεΐνες οί λαμπρές άρετές του, τίς όποιες αγνοούμε, νά μάς βοηθούν, γιά νά κατορθώσομε νά κερδίσομε τή βασιλεία των ούρανών, μέ τή βοήθεια τού Κυρίου ημών ’Ιησού Χριστού, τού Πατρός καί τού Αγίου Πνεύματος. Ή βασιλεία τού Θεού είη εις τούς αιώνας τών αιώνων, άμήν.

Μετάφραση άπό τό λατινικό πρωτότυπο: ’Εμμανουήλ Κ. Άποστολάκης, Φιλόλογος Θεώρηση μετάφρασης: Κωνσταντίνος Έ. Άποστολάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας στό Πανεπιστήμιο Κρήτης

ΣΥΝΤΟΜΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΛΕΙΨΑΝΩΝ
ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΦΟΡΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΚΟΣΜΑ
ΤΟΥ ΕΡΗΜΙΤΟΥ ΚΑΙ ΟΜΟΛΟΓΗΤΟΥ

Πρίν από 20 χρόνια ή ‘Ιερά Μονή Κουδουμά άρχισε νά έρευνα τόν βίο τοϋ μεγάλου ’Ερημίτη καί ‘Ομολογητή καί νά τόν τιμά, κατασκευάζοντας ένα ναΐσκο σε παρακείμενο σπήλαιο. Πρίν άπό 10 χρόνια ύπήρξε μάλιστα αίτημα γιά άπότμημα τοϋ ‘Ιεροΰ του Λειψάνου, μέσω τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου, τό όποιο όμως άπαντήθηκε αρνητικά, λόγω τής έντοιχίσεως τοϋ λειψάνου έντός τοϋ άλταρίου τοϋ παρεκκλησίου τοϋ Αγίου Βενεδίκτου. Τότε έγινε γιά πρώτη φορά σέ με­τάφραση τοϋ βίου του καί μελετήθηκαν προσεκτικά όλα τά στοιχεία.

’Έτσι, μέ τίς ολόθυμες εύχές καί τήν εύλογία τοΰ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Γορτύνης καί Αρκαδίας κ. Μακάριου καταρτίστηκε φάκελος μέ όλα τά στοιχεία, ό όποιος έγινε δεκτός καί μελετήθηκε άπό την Αδελφότητα τοΰ San Giorgio Maggiore καί ’Ιταλούς άρχαιολόγους. Μία άποστολή άποτελούμενη άπό τόν Ηγούμενο καί αδελφούς τής ‘Ιεράς Μονής καθώς καί τόν συντηρητή – μουσειογράφο Νικόλαο Σησαμάκη έπισκέφθηκε τή Βενετία, τόν Μάιο τοΰ 2017 καί προέβη σέ συζητήσεις μέ τούς ύπεύθυνους.

Μέ άδεια τής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας τής ’Ιταλίας μελετήθηκε τό άλτάριο τοΰ Αγίου Βενεδίκτου μέσα στό όποιο σύμφωνα μέ τά στοιχεία φυλάσσονταν τό λείψανο τοΰ Αγίου. Τόν ’Ιούνιο τοΰ 2017 έγινε σκανάρισμα τοΰ μνημείου μέ τε­χνική «σόναρ» άπό τό Πανεπιστήμιο Βενετίας γιά έξακρίβωση τής τοποθεσίας τοΰ λειψάνου. Ακολούθως έγινε μελέτη γιά τήν τομή καί άποκατάσταση τοΰ μνη­μείου άπό τόν κ. Νικόλαο Σησαμάκη, μέ τή συνεργασία τοΰ Ίταλοΰ συντηρητή Carmelo Grasso.

Τόν Αύγουστο τοΰ 2018 ή ’Ιταλική Αρχαιολογική Υπηρεσία ένέκρινε τή μελέτη καί στίς 10 ’Οκτωβρίου τοΰ 2018, παρουσία των έντεταλμένων τής ‘Ιεράς Μονής Κουδουμά, έγινε ή διάνοιξη τοΰ μνημείου. Μέσα σέ μαρμάρινη σαρκοφάγο ύπήρξε μία ξύλινη λάρνακα μέ μεγάλες φθορές καί άνεικονικό διάκοσμο.

Στίς 11 ’Οκτωβρίου άνοίχθηκε ή λάρνακα, παρουσία τοϋ Don Giuseppe Constantini, ύπεύθυνου γιά τά λείψανα τοΰ Ρωμαιοκαθολικού Πατριαρχείου Βε­νετίας καί πιστοποιήθηκε ή ύπαρξη τοΰ σώματος τοΰ Αγίου μέσα στη λάρνακα. ’Άμεσα ή λάρνακα ξανασφραγίστηκε μέ βουλοκέρι καί κλειδώθηκε σέ φυλασσόμενο χώρο μέχρι την άφιξη τοΰ Ηγουμένου καί αδελφών τής Ίεράς Μονής Κουδουμά. Στίς 16 ’Οκτωβρίου, παρουσία τών Don Giuseppe Constantini ώς εκπροσώπου τοΰ Πατριαρχείου Βενετίας, τοΰ Ηγουμένου τοΰ San Giorgio Maggiore, Norberto Villa, τοΰ μοναχού Paolo Maria Gensori, καί τοΰ συντηρητή Carmelo Grasso έκ μέρους τών Βενετών καί τοΰ Ηγουμένου Άρχιμ. Μακαρίου Σπυριδάκη, τών Ίερομονάχων Ίλαρίωνος Σταματάκη καί Παρθενίου Καραμανώλη, τοΰ συντηρητή, κ. Νικολάου Σησαμάκη καί τοΰ κ. Φωτίου Βολανάκη, έκ μέρους τής ‘Ιεράς Μονής Κουδουμά, έγινε ή αποσφράγιση τοΰ ίεροΰ λειψάνου.

Τό λείψανο βρέθηκε μέ μεγάλες φθορές, ένώ συντηρεί άκόμα σέ αρκετά σημεία δέρμα καί μύες. Δυστυχώς, λόγω τής κακοποίησης τοΰ λειψάνου καί τοΰ κλίματος τής Βενετίας τό δέρμα, τά ύφάσματα πού τό κάλυπταν καί τά ύποδήματα τοΰ Αγί­ου ήταν αδύνατο νά άπομακρυνθοΰν χωρίς νά ύποστοΰν ανεπανόρθωτες βλάβες. ’Έτσι, προτιμήθηκε νά μήν άπομακρυνθεΐ ό ‘Άγιος άπό τόν χώρο του καί ή Ιερά Μονή Κουδουμά παράλαβε τά τμήματα πού είχαν άποκοπεί άπό τό σώμα καί μπορούσαν νά μεταφερθούν. Μέ σφραγίδα τού Πατριαρχείου Βενετίας καί έπίσημο έγγραφο μπροστά σέ όλους τούς παρόντες έγινε άφαίρεση άπό τή λάρνα­κα, διά χειρός τού Don Giuseppe Constantini ύπεύθυνου τού Ufficio Reliquie τού Πατριαρχείου Βενετίας, τών δύο τμημάτων τής σπασμένης κάρας τού Αγίου, τά όποια δόθηκαν στά δύο Μοναστήρια. Τό πρώτο στήν ‘Ιερά Μονή Κουδουμά καί τό δεύτερο στό Μοναστήρι τοϋ San Giorgio Maggiore. Κατόπιν άφαιρέθηκε ένας σπόνδυλος γιά τή λειψανοθήκη τού Λατινικού Πατριαρχείου Βενετίας.

Στή συνέχεια παραδόθηκαν στόν Ηγούμενο τής ‘Ιεράς Μονής Κουδουμά, ή δεξιά ώμοπλάτη, μέρος άπό τό ύφασμα πού κάλυπτε τόν ‘Άγιο, έπίσης, σπαράγ­ματα άπό τή ζωγραφική επιφάνεια τής είκονομαχικής λάρνακας τού 8ου αίώνος πού κάλυπτε τόν ‘Άγιο καθώς καί οι άρχαΐες κλειδαριές, ώστε νά συντηρηθούν καί νά τοποθετηθούν σέ άντίγραφο πού θά γίνει στήν ‘Ιερά Μονή Κουδουμά γιά νά φιλοξενήσει τά λείψανα. ’Επίσης, παραδόθηκαν άποτμήματα άπό διάφορα ση­μεία τού άσκητικού σώματος έκ μέρους τής Αδελφότητος τού San Giorgio Maggiore. Τήν ’ίδια ώρα, έπιτραχήλιο καί μοναχικό σχήμα κομποσκοίνι καί Σταυρός τοποθετήθηκαν πάνω στό ιερό σκήνωμα έκ μέρους τής ‘Ιεράς Μονής Κουδουμά καί πολύτιμη βενετσιάνικη στόφα, έκ μέρους τών έκπροσώπων τοϋ Πατριαρχείου Βενετίας. Στό τέλος, τοποθετή­θηκε περγαμηνή στήν Ελληνική καί ’Ιταλική γλώσσα, ύπογεγραμμένη άπό όλους τούς πα­ρόντες ή όποια θά πληροφορήσει τούς μελλοντικούς έρευνητές.

Ή λάρνακα ξανακλείστηκε καί σφρα­γίστηκε μέ βουλοκέρι. Στίς 17 ’Οκτωβρίου 2018 ή λάρνακα μέ τό ιερό σκήνωμα μετα­φέρθηκε στά χέρια τών μοναχών καί άπό τίς δύο Αδελφότητες καί ξανασφραγίστηκε έντός τού άλταρίου όπου φυλασσόταν. Τήν ίδια ημέρα, ή άποστολή τής Ιεράς Μονής Κουδουμά άναχώρησε μέ πλοίο άπό τή Βε­νετία, τά έν λόγω Ιερά Λείψανα έφθασαν στήν Ιερά Μητρόπολη Γορτύνης καί Αρκα­δίας, στίς 20 ’Οκτωβρίου 2018 καί άπό έκεϊ κατέφθασαν στό Μοναστήρι τοΰ Κουδουμά. όπου έγινε ή ύποδοχή τους καί άκολούθησε ‘Ιερά ’Αγρυπνία.

ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΟΣΜΑ

ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΚΟΜΙΔΗΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΛΕΙΨΑΝΩΝ ΤΟΥ
ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

Όπως είναι γνωστό ή μνήμη τοΰ Αγίου Κοσμά
τιμάται κάθε χρόνο την 2α Σεπτεμβρίου,
ένώ με ομόφωνη Απόφαση τής Ίεράς Επαρχιακής Συνόδου
τής Εκκλησίας Κρήτης ή Έπανακομιδή των Ιερών Λειψάνων
τοΰ Αγίου Κοσμά τοΰ ’Ερημίτου καί Όμολογητοΰ
από τή Βενετία στήν Κρήτη, θά τιμάται κάθε χρόνο, τήν 3η Κυριακή τοΰ μηνός Μαΐου, κατά τήν οποία θά ψάλλεται ή πλήρης Άσματική Ακολουθία,
ή οποία συντάχθηκε έπί τούτω.

Το παραπάνω κείμενο αντλήθηκε από το φυλλάδιο που δωρίζεται από την Ιερά Μονή Κουδουμά στους προσκυνητές: Κουδουμιανά μηνύματα.