Μήλος, πληροφορίες και φωτογραφίες

ΜΗΛΟΣ

Βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο των Κυκλάδων και είναι το πέμπτο σε
μέγεθος νησί του συμπλέγματος. Η Μήλος ξεχωρίζει για το σχήμα της καθώς μοιάζει με πέταλο και για το λιμάνι της τον Αδάμαντα, που θεωρείται ένα από τα
μεγαλύτερα και ασφαλέστερα φυσικά λιμάνια της Μεσογείου.

Η Μήλος είναι ένα ηφαιστειογενές ελληνικό νησί στο Αιγαίο Πέλαγος, βόρεια του Κρητικού πελάγους. Λέγεται ότι το όνομά του προέρχεται από τη λέξη «βήλος» που εξελίχθηκε σε «Μήλος» και σήμαινε «πρόβατο». Κατοικείται από τους προϊστορικούς χρόνους και έχει δώσει σημαντικό μεταλλευτικό πλούτο: οψιδιανό στους προϊστορικούς χρόνους, καολίνη και ποζολάνη στους ιστορικούς χρόνους μέχρι τώρα και πρόσφατα μπεντονίτη και πεολίτη.

Πρωτεύουσα του νησιού είναι η Πλάκα. Η Μήλος έχει σχήμα πετάλου, υπάρχουν πολλές παραλίες και πολλά καταλύματα (ξενοδοχεία – ενοικιαζόμενα δωμάτια) που καθιστούν τη Μήλο τουριστικό πόλο. Η Μήλος βρίσκεται στην νοτιοδυτική άκρη των Κυκλάδων και είναι το 5ο σε μέγεθος νησί των Κυκλάδων, 120 χλμ (75 μιλιά) ανατολικά των ακτών της Λακωνίας. Από Ανατολικά προς Δυτικά έχει πλάτος 23 χλμ, από Βορρά σε Νότο 13 χλμ, και η επιφάνειά της εκτιμάται στα 151 τ.χλμ. Έχει σχήμα πετάλου, σχηματίζοντας μεγάλο κόλπο. Το ψηλότερο βουνό είναι ο Προφήτης Ηλίας (751 μ.) και ακολουθεί το Χονδρό Βουνό (636 μ.) στο δυτικό μέρος του νησιού. Αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια της’ Ελλάδας. Το δυτικό μισό του νησιού το πιο άγριο και γοητευτικό κομμάτι του νησιού. Εδώ δεν υπάρχουν χωριά, παρά μόνο ελάχιστοι οικισμοί και κάποια παλιά ορυχεία (το μόνο που λειτουργεί είναι το ορυχείο ποζολάνη στην ξυλοκερατιά). Σχεδόν όλη η δυτική Μήλος ανήκει στο Δίκτυο Natura 2000. Η νοτιοδυτική πλευρά της Μήλου είναι βιότοπος της μεσογειακής φώκιας ενώ το υπόλοιπο δυτικό μέρος του νησιού, είναι βιότοπος της κόκκινης οχιάς της Μήλου (Macrovipera schweizeri) και της σαύρας (Podacris milensis). Στην περιοχή Natura ανήκει η Αχιβαδόλιμνη η οποία κάποτε ήταν γεμάτη αχιβάδες εξ ού και το όνομά της, ενώ είναι ο μεγαλύτερος φυσικός υγρότοπος των Κυκλάδων, σημαντικός σταθμός μεταναστευτικών πτηνών. Επίσης, υπάρχει το δάσος οριζοντιόκλαδων κυπαρισσιών, σπάνιος βιότοπος με αιωνόβια δέντρα. Στη δυτική Μήλο υπάρχει πλήθος από φυτά, βότανα και αγριολούλουδα και προστατευόμενα πουλιά όπως ο Μαυροπετρίτης, ένα σπάνιο μεταναστευτικό είδος γερακιού. Οι παραλίες στην περιοχή είναι απομονωμένες ωστόσο, η εμπειρία είναι μοναδική και είναι σίγουρο ότι παρ’ όλη την απόσταση που θα διανύσει όποιος τις επισκεφτεί θα αποζημιωθεί με την ομορφιά τους. Είναι ένα ηφαιστειογενές νησί και η ιδιαιτερότητα του αυτή την καθιστά μοναδική στα τοπία με τα διαφορετικά είδους πετρώματα που αποτελούν αντικείμενο μελέτης επιστημόνων από όλο το πλανήτη. Τα πιο μεγάλα κοντινά νησιά είναι η Κίμωλος 1,6 χλμ βορειοανατολικά, η Αντί μήλος 20 χλμ βορειοδυτικά και ο Πολύαινος, 2 χλμ δυτικά Η Μήλος είχε πληθυσμό 5.129 άτομα στην απογραφή του 2011, πολύ μικρότερο από το 1907 (17.638, από τα οποία 4.864 σε χωριά και 12.774 εκτός αστικών περιοχών). Το κύριο λιμάνι της Μήλου είναι ο Αδάυας, με πληθυσμό 1.391 άτομα (2001). Μικρότερο λιμάνι (κυρίως για την συγκοινωνία Μήλου-Κιμώλου) είναι τα Πολλώνια. Η πρωτεύουσα του νησιού (που αποτελείται από δύο οικισμούς: είναι η Πλάκα και οι Πλάκες), η οποία μαζί με τον Τριοβάσαλο, τον Πέρα Τριοβάσαλο και την Τρυπητή βρίσκονται σε ύψωμα, πάνω από τον Αδάμαντα. Άλλος οικισμός και παλαιά πρωτεύουσα του νησιού είναι η Ζεφυρία. Μικρότεροι αλλά γραφικοί οικισμοί είναι το Κλίμα, τα Μανδράκια και ο μοναδικής ομορφιάς Φυροπόταμος. Δημοτικά Διαμερίσματα: Μήλου, Αδάμαντος, Πέραν Τριοβασάλου, Τριοβασάλου, Τρυπητής. Οι οικισμοί της Μήλου που καταγράφονται ως κατοικημένοι (απογραφή 2001) είναι οι (πλήρης κατάλογος): ο Εμπουρειός, η Ξυλοκερατιά, το Ραλάκι, το Φουρκοβούνι, ο Φυροπόταμος, τα Ψαθάδικα, ο Αδάμας, ο Πέραν Τριοβάσαλος, ο Κατσαρώνας, η Κόμια, ο Τριοβάσαλος, οι Άγιοι Ανάργυροι, ο Άγιος Γεράσιμος, τα Πολλώνια, τα Βούδια, τα Μανδράκια, ο Μύτακας, η Πάχαινα, η Φυλακωπή, η Τρυπητή, η Ζεφυρία, η Κάναβα, το Κλήμα, η Σχινωπή, ο Προβατάς, το Παλαιοχώρι. Χωρίς κατοίκους αναφέρονται τα Γλαρονήσια και τα Θειωρυχεία.

Αδάμαντας

Πρόκειται για το λιμάνι της Μήλου, που έχει εξελιχθεί σε μεγάλο οικισμό, με καταστήματα, εκκλησίες, ξενοδοχεία, και άλλα… Λέγετε ότι ο Αδάμαντας χτίστηκε από Κρητικούς οι οποίοι ήρθαν από τα Σφακιά, ενώ το παλιότερο λιμάνι της Μήλου ήταν στο Κλίμα, ένα ψαροχώρι λίγο δυτικότερα.

Αυτό που μας έκανε εντύπωση στον Αδάμαντα, ήταν η πληθώρα των γατιών, σε κάθε σου βήμα συναντάς γάτες, απόλυτα ήρεμες να απολαμβάνουν τον ήλιο.

Από τον Αδάμαντα μπορείτε να κατευθυνθείτε στα κυριότερα αξιοθέατα του νησιού, χρησιμοποιώντας ενοικιαζόμενο όχημα, τη συγκοινωνία με λεωφορεία, η ακόμα και τα ταξί. Οι αποστάσεις προς το Σαρακήνικο, την πρωτεύουσα του νησιού την Πλάκα, το Κλίμα, το αρχαίο θέατρο με τις κατακόμβες δεν είναι μεγάλη.

 

Ο περίπλους της Μήλου

Σίγουρα αξίζει όταν πας στην Μήλο, να διαθέσεις μία ημέρα για να την αφιερώσεις στην γνωριμία με τις ποιο απρόσιτες ακτές του νησιού. Θα σε γοητεύσουν τα βαθιά γαλάζια με διαύγεια νερά, οι κατακόρυφες πλαγιές, οι τεράστιοι βράχοι, οι αναρίθμητες σπηλιές, το μπάνιο μέσα σε αυτές, τα ζεστά νερά που συναντάς και κάνουν την θάλασσα  σαν θερμαινόμενη πισίνα, οι μοναδικής ομορφιάς χρωματισμοί των βράχων με τα διαφορετικά πετρώματα και σχηματισμούς.

Φροντίστε να έχετε πολύ χρόνο στην διάθεση σας για εξερεύνηση και κολύμπι, μόνο έτσι θα χαρείτε τα ακρογιάλια της Μήλου. 

Το Κλέφτικο είναι το μέρος εκείνο που ξεχωρίζει με διαφορά, διότι συγκεντρώνει όλα σχεδόν τα παραπάνω.   

 

Το Σαρακήνικο

Η περιβόητη ακτή της Μήλου με το συνηθισμένο όνομα στην Ελλάδα Σαρακήνικο, κατάλοιπο της εποχής που οι Σαρακηνοί Άραβες κουρσάροι, χρησιμοποιούσαν της ακτές των νησιών μας για να επιτίθενται και να ληστεύουν τα πλοία, αλλά και πολλές παραθαλάσσιες περιοχές, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Μήλου.

Πρόκειται για μία βραχώδης άγρια στην όψη ακτή, που η πρόσβαση στην θάλασσα γίνετε από μία μικρή παραλία περίπου 15 μέτρων και μήκους ίσαμε την ανοικτή θάλασσα περίπου 60 μέτρα, η πάνω από τους ψηλούς και χαμηλούς βράχους.

Το τοπίο μοιάζει απόκοσμο καθώς κινείσαι πάνω σε ένα μαλακό πέτρωμα σχεδόν λευκό σε πολλά σημεία, τα φυσικά φαινόμενα, ο αέρας, το νερό, οι σεισμοί, έχουν σμιλεύσει το έδαφος κάνοντας to τραχύ αλλά και φιλικό ταυτόχρονα.

Η πρόσβαση στο Σαρακήνικο είναι εύκολη, είναι πολύ κοντά και βόρεια του Αδάμαντα, μπορείτε να πάτε με αυτοκίνητο, με μηχανάκι, η ακόμα και με τα πόδια αν περπατάτε, το κόστος για να πάτε με ταξί είναι 10 ευρώ. Αξίζει τον κόπο να πάρετε μαζί σας νερό και κάτι να φάτε προκειμένου να μείνετε όσο θέλετε σε αυτό το μοναδικό φυσικό τοπίο.                    

 

Τα Απωλλόνια

Πρόκειται για ένα παραθαλάσσιο οικισμό στο βορειότερο μέρος της Μήλου. Έχει μικρή λιμενική εγκατάσταση για να εξυπηρετεί κυρίως  την επικοινωνία με την Κίμωλο που βρίσκεται ακριβώς απέναντι  σε απόσταση 1,6 χιλιομέτρων.

Είναι ένας αρκετά φαρδύς κόλπος με μεγάλη παραλία στη μέση. Θα λέγαμε ότι χωρίζεται σε δύο μέρη, το ανατολικό και το δυτικό, το δυτικό έχει περισσότερο ενδιαφέρον για τους ντόπιους καθώς αποτελείται μόνο από σπίτια, Στο ανατολικό μέρος ο επισκέπτης θα συναντήσει ταβέρνες, καφετέριες, χώρο περιπάτου και μία εκκλησία.

 

Ο οικισμός Κλήμα

Σχετικά κοντά και δυτικά από το λιμάνι της Μήλου τον Αδάμαντα, υπάρχει ο παραθαλάσσιος οικισμός Κλίμα, πρόκειται για το αρχαίο λιμάνι της Μήλου το οποίο ξεχωρίζει ιδιαίτερα όταν το βλέπεις από την θάλασσα.  

Η αρχαία πόλη της Μήλου βρίσκονται πιο κοντά στην είσοδο του λιμανιού από τον Αδάμαντα, χτισμένη στην πλαγιά ανάμεσα στα χωριά Τρυπητή και Κλίμα. Εκεί βρίσκεται το αρχαίο ρωμαϊκό θέατρο και ερείπια από τα τείχη και από άλλα κτίσματα. Ένα από αυτά, με ένα σπουδαίο μωσαϊκό ανακαλύφθηκε κατά τις ανασκαφές της Βρετανικής σχολής της Αθήνας το 1896. Πολλά σημαντικά γλυπτά έχουν ανακαλυφθεί σε αυτό το σημείο. Ανάμεσά τους η Αφροδίτη της Μήλου, που βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου, ο Ασκληπιός, που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο και ένας αρχαϊκός Απόλλωνος που βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.

Η Αφροδίτη της Μήλου

Περίφημο άγαλμα της Ελληνιστικής εποχής το οποίο βρέθηκε στη Μήλο το 1820. Το άγαλμα βρήκε κάποιος γεωργός με το όνομα Γεώργιος Κεντρωτάς, ο οποίος μη γνωρίζοντας την αρχαιολογική του αξία, το έκανε φράχτη στο χωράφι του. Όταν αντιλήφθηκε η Γαλλική αρχαιολογική υπηρεσία την αξία του ευρήματος το αγόρασε αμέσως από τον αγρότη για 400 γρόσια. Πολλοί αρχαιοκάπηλοι αλλά και κάτοικοι του νησιού προσπάθησαν να το κλέψουν χωρίς επιτυχία. Το άγαλμα φορτώθηκε και μεταφέρθηκε στο Μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα. Κατά τη βίαιη μεταφορά χάθηκαν τα δύο χέρια του αγάλματος. Στο αρχαιολογικό μουσείο της Μήλου, βρίσκεται «αυθεντικό αντίγραφο» του αγάλματος, φτιαγμένο στα εργαστήρια του μουσείου Λούβρου. Πριν λίγα χρόνια, έγινε έρευνα στο λιμάνι και βρέθηκαν 2 ανδρικά χέρια που ανήκαν σε άλλο άγνωστο άγαλμα. [Προσωπικές μαρτυρίες κατοίκων]

Το αρχαίο θέατρο της Μήλου

Ένα άλλο σημαντικό έργο τέχνης είναι και το αρχαίο θέατρο, το οποίο θεωρήθηκε αρχικά ρωμαϊκό κατασκεύασμα του 1ου αιώνα μ.Χ. Εντοπίστηκε το 1735 από τον Ιησουίτη Nicolas Sarrabat, σε μία εντυπωσιακή θέση πάνω από τον παραθαλάσσιο οικισμό του Κλήματος. Αρχικά βρέθηκαν μόνο οι εννέα πρώτες σειρές εδωλίων. Σήμερα όμως έχει βρεθεί και το προγενέστερο ελληνιστικό τμήμα του (3ος αι. π.Χ.). Ο γερμανός αρχαιολόγος και αρχιτέκτονας Καρλ Χάλλερ έφτασε στη Μήλο τον Αύγουστο του 1816, ύστερα από εντολή του διαδόχου του βαυαρικού θρόνου Λουδοβίκου Α’ και διενήργησε δύο ανασκαφές με σημαντικά ευρήματα. Ο χώρος του αρχαίου θεάτρου, ύστερα από διάφορα κρούσματα κλοπών και καταστροφών, αγοράστηκε από τον Λουδοβίκο Α’, ο οποίος, ως βασιλιάς της Βαυαρίας, επισκέφτηκε το νησί το 1836 μαζί με τον γιο του Όθωνα. Σήμερα σώζονται τα θεμέλια της σκηνής, η ορχήστρα και 7 σειρές μαρμάρινων εδωλίων, που μπορούν να χωρέσουν περίπου 700 θεατές. Σίγουρα όμως η χωρητικότητα του θεάτρου ήταν πολύ μεγαλύτερη, μιας και τα εδώλια του κοίλου συνεχίζονταν αρκετά ψηλότερα. Μετά τις ανασκαφές του 1994, αφού καθαρίστηκε ο χώρος της ορχήστρας, βρέθηκαν πολλά μαρμάρινα τμήματα της σκηνής διακοσμημένα με ανθέμια, καθώς και ένα ακέφαλο άγαλμα του τύπου της «Μικρής Ηρακλειώτισσας». Τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει στο αρχαίο θέατρο της Μήλου πρόγραμμα συντήρησης και αναστήλωσης (ενταγμένο στο ΕΣΠΑ), με σκοπό την προστασία, ανάδειξη και βελτίωση της πρόσβασης στο σπουδαίο αυτό μνημείο του παρελθόντος.

 

Οι κατακόμβες της Μήλου

Οι κατακόμβες είναι σκαμμένες σε ηφαιστειακό έδαφος και αποτελούν ένα από τα αξιοθέατα του νησιού. Είναι το μεγάλο κοινοτικό νεκροταφείο των πρώτων χριστιανικών χρόνων στη Μήλο. Οι κατακόμβες ανακαλύφθηκαν από αρχαιοκάπηλους και έγιναν γνωστές μετά τη σύλησή τους, το 1840. Είναι τρεις και μαζί με πέντε διαδρόμους και ένα νεκρικό θάλαμο αποτελούν ένα δαιδαλώδες σύστημα συνολικού σημερινού μήκους 185 μέτρων. Είχαν εισόδους στο εξωτερικό περιβάλλον, αλλά σήμερα λειτουργεί μόνο μία, αυτή της δεύτερης κατακόμβης ή των «Πρεσβυτέρων», απ’ όπου μπορεί να εισέλθει ο επισκέπτης. Στο εσωτερικό των κατακομβών, δεξιά και αριστερά επάνω στους τοίχους, υπάρχουν τα «αρκοσόλια» (σκαμμένες αψίδες) όπου μέσα σ’ αυτά, καθώς και στο πάτωμα, ανοίγονταν οι τάφοι. Αρκοσόλια σήμερα σώζονται 126 και υπολογίζεται ότι έχουν ταφεί μερικές χιλιάδες νεκρών. Σε κάθε τάφο υπήρχε λυχνάρι, ενώ σήμερα έχουν τοποθετηθεί ηλεκτρικοί λαμπτήρες που φωτίζουν το χώρο διακριτικά και δημιουργούν την ατμόσφαιρα εκείνων των χρόνων. Στους τάφους των πιο διακεκριμένων προσώπων ζωγράφιζαν χριστιανικά σύμβολα ή χάραζαν επιγραφές. Τέτοια είδαν και μελέτησαν οι Ross (1843) και Σωτηρίου (1927), αλλά με την πάροδο των χρόνων τα περισσότερα καταστράφηκαν. Μια τέτοια επιγραφή μπορεί να δει ο σημερινός επισκέπτης στη δεύτερη κατακόμβη, στο 6ο αρκοσόλιο δεξιά. Είναι η επιγραφή των «Πρεσβυτέρων», απ’ όπου και το όνομά της. Ακόμα στην ίδια κατακόμβη, στη μέση περίπου, υπάρχει ένας τάφος σκαμμένος στο βράχο υπό μορφή σαρκοφάγου. Πιστεύεται ότι είχε ταφεί σε αυτόν ένας από τους πρώτους μάρτυρες της χριστιανοσύνης και ακόμα ότι οι πρώτοι χριστιανοί τον χρησιμοποιούσαν ως Αγία Τράπεζα στις λειτουργίες τους,όπως αποδεικνύεται από το κομμάτι του πετρώματος, που έχει αφεθεί στη θέση του στο μέσο περίπου της στοάς Β’. Από τις βάσεις που βρέθηκαν στα τέσσερα άκρα κατά την έρευνα του 1928, υποθέτουμε ότι πάνω από την Τράπεζα, υπήρχε αρχικά «κιβώριο». Η δραστηριότητα των πρώτων χριστιανών στις κατακόμβες σταματά λίγο μετά τη θεσμοθέτηση της ανεξιθρησκίας (Διάτανιια των Μεδιολάνων), ή μέχρι να καταστραφεί και να εγκαταλειφθεί η αρχαία πόλη του Κλήματος από σεισμούς τον 5ο ή 6ο αιώνα μ.Χ.

 

Η Πλάκα

 Είναι η πρωτεύουσα της Μήλου και έδρα του δήμου Μήλου, ο οποίος περιλαμβάνει τη Μήλο και τις κοντινές βραχονησίδες. Ο σημερινός οικισμός δημιουργήθηκε από την εγκατάλειψη του προηγούμενου, της Ζεφυρίας ή Χώρας (γι’ αυτό το λόγο και η Πλάκα δεν αποκαλείται Χώρα).Η Πλάκα έχει έντονο παραδοσιακό χρώμα, με κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, στενά πλακόστρωτα σοκάκια και μικρά παραδοσιακά μαγαζιά, εστιατόρια και καφετέριες. Η κυκλοφορία αυτοκινήτων απαγορεύεται μέσα στον οικισμό.