Ξενάγηση στην Αρχαιολογική Συλλογή Αρχανών

Πρόλογος

Σε αυτή τη δημοσίευση επιχειρείται η ελάχιστη δυνατή ξενάγηση και γνωριμία με τον αρχαιολογικό πλούτο των Αρχανών, καθώς επίσης και η ταύτιση με την άποψη ότι στις Αρχάνες επιβάλλεται η δημιουργία ενός μεγάλου σύγχρονου αλλά όχι μοντέρνου Αρχαιολογικού Μουσείου Αρχανών, που θα ενσωματώνει την ντόπια αρχιτεκτονική, που κάνει τις Αρχένες να διαφέρουν και να ξεχωρίζουν, σκορπώντας περηφάνια στους κατοίκους.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου είναι ένα κορεσμένο μουσείο εδώ και πολλά χρόνια. Αυτό έχει ως συνέπια σπουδαίοι αρχαιολογικοί θησαυροί από τις Αρχάνες και άλλα μέρη να φυλάσσονται στις αποθήκες του μουσείου.

Τα σύγχρονα μουσεία δεν είναι μόνο χώροι έκθεσης αντικειμένων, είναι χώροι πολιτιστικής δράσης, χώροι μελέτης και φιλομάθειας. Οι Αρχάνες κάλλιστα θα μπορούσαν να έχουν ένα μεγάλο μουσείο ευρύας θεματολογίας σύνδεσης όλων των εποχών σε πολλούς τομείς, όπως είναι η θρησκεία, η γεωργία, η αρχαιολογία και άλλα.  

Η είσοδος στον θαυμάσιο χώρο της Αρχαιολογικής Συλλογής Αρχανών είναι δωρεάν.

Καλή σας ξενάγηση.         

Τα μινωικά χρόνια στις Αρχάνες

Πολλοί τομείς της τέχνης είχαν εξαιρετική άνθηση στις Αρχάνες τα μινωϊκά χρόνια, όπως φαίνεται από διάφορα ευρήματα, που εκτίθενται στο Μουσείο Ηρακλείου. Στην χαλκουργία ήδη το 2100-2000 π.Χ. δημιουργείται το παλαιότερο γνωστό χάλκινο ειδώλιο, που ήλθε στο φως στο Ταφικό Κτήριο 7 στο Φουρνί.

Ένα άλλο ανδρικό χάλκινο ειδώλιο με την τυπική λατρευτική χειρονομία, τυχαίο εύρημα από την Αγ. Τριάδα, δείχνει ότι τον 16ο αι. π.Χ. εξακολουθεί να ακμάζει στις Αρχάνες η χαλκοπλαστική.

Το πλήθος των χάλκινων αγγείων από τον Θολωτό Τάφο Α στο Φουρνί, η πρόχους, το δίωτο και το τριποδικό αγγείο, όπως κι ο λύχνος, δηλώνουν την ακμή της χαλκουργίας ακόμη και στα μυκηναϊκά χρόνια (1400- 1350 πΧ).

Ειδώλια δεν κατασκευάζονται όμως μόνο από χαλκό αλλά κι από πέτρα, όπως ένα μικροσκοπικό από στεατίτη, από τον Θολωτό Τάφο Γ στο Φουρνί, του 2250-2100 π.Χ., που μιμείται τα εισηγημένα κυκλαδικά κι αυτό από το Ταφικό Κτήριο 7, του 2100-2000 π.Χ.

 Η πρόοδος της λιθοτεχνίας παρακολουθείται καλύτερα στην κατασκευή αγγείων. Μετά το 2000 π.Χ. χρονολογείται ένας κέρνος, ένα δίδυμο λατρευτικό αγγείο από στεατίτη, που βρέθηκε στο Ταφικό Κτήριο 19. Περί το 1800 π.Χ. κατασκευάσθηκε ένα “κοχλιάριο”, ένα καρδιόσχημο λατρευτικό αγγείο, που ήλθε στο φως στις αρχές του αιώνα στον Τρούλλο, με εγχάρακτη επιγραφή μάλιστα στην Γραμμική Α Γραφή.

Τον 16ο αι. π.Χ. χρησιμοποιήθηκαν οι δύο περίτεχνοι λύχνοι κι η τράπεζα προσφορών στο Ανακτορικό Κτήριο στην Τουρκογειτονιά. Και τέλος τον 15ο αι. π.Χ. έγιναν σπονδές στο Ταφικό Κτήριο 3 στο Φουρνί με ένα αλαβάστρινο ρυτό.

Ιδιαίτερα η σφραγιδογλυφία γνωρίζει μια μοναδική άνθηση στις Αρχάνες. Ήδη πριν το 2000 π.Χ. πολλές ελεφάντινες σφραγίδες από το Ταφικό Κτήριο 6 στο Φουρνί είναι εξαιρετικά δείγματα της μινωϊκής σφραγιδογλυφίας.

Παράδειγμα η μοναδική δεκατετράπλευρη σφραγίδα, οι σφραγίδες με την παράσταση των τεσσάρων αιγάγρων και των τριών ανθρώπινων μορφών σε συστροφή κι η σφραγίδα με τα ιερογλυφικά, η παλαιότατη ένδειξη γραφής στην Κρήτη, η λεγάμενη “γραφή των Αρχανών”. Κι η παράδοση της σφραγιδογλυφίας στις Αρχάνες συνεχίζεται μέχρι και τα μυκηναϊκά χρόνια, μετά το 1400 π.Χ., όπως δείχνουν η σφραγίδα από σαρδόνυχα από το Μυκηναϊκό Ταφικό Περίβολο με την παράσταση των τριών ζώων, η σφραγίδα από αχάτη από τον Θολωτό Τάφο Β στο Φουρνί με την παράσταση της αγελάδας που θηλάζει το μοσχάρι της κι η σφραγίδα από στεατίτη με την παράσταση του γρύπα, από την Τουρκογειτονιά.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Αν κι οι Αρχάνες χτίστηκαν μεσογειακά, οι κάτοικοί της όμως στην μινωϊκή εποχή δεν περιορίσθηκαν σε εντατικές επαφές με όλες τις άλλες σημαντικές περιοχές της Κρήτης, όπως δείχνει ιδιαίτερα η μελέτη της κεραμεικής, αλλά επεκτάθηκαν και στον ευρύτερο αιγαιακό χώρο κι ακόμη σε μακρινές περιοχές της ανατολικής Μεσογείου. Το πλήθος των μαρμάρινων κυκλαδικών ειδωλίων δείχνει τις πρώιμες ήδη σχέσεις των Αρχανών με τις Κυκλάδες στην τρίτη χιλιετηρίδα π.Χ.

Σημαντικά ευρήματα στο μινωϊκό νεκροταφείο στο Φουρνί, που εκτίθενται στο Μουσείο Ηρακλείου, δείχνουν τις σχέσεις των Αρχανών με την Αίγυπτο και την Παλαιστίνη. Δύο αιγυπτιακοί σκαραβαίοι από φαγεντιανή  βρέθηκαν στα Ταφικά Κτήρια 6 και 7 και χρονολογούνται στην ΜΜ Ια φάση, περί το 2000 π.Χ. Ένα ακέραιο αγγείο από διορίτη, που κατασκευάσθηκε στην Αίγυπτο την τρίτη χιλιετηρίδα π.Χ., βρέθηκε στο Ταφικό Κτήριο 3, σε μια ταφή ΥΜ III α χρόνων, του 14ου αι. π.Χ. Και σε μια ταφή ΜΜ Ια χρόνων, γύρω στο 2000 π.Χ. στο Ταφικό Κτήριο 5, βρέθηκε ένας παλαιστινιακός σφραγιδοκύλινδρος από lapis lazuli,  που όπως δείχνει το αποτύπωμά του, εικονίζει μια ανδρική μορφή μ’ ένα ραβδί.

Ιδιαίτερα πυκνές υπήρξαν οι σχέσεις της μινωϊκής Κρήτης με την Αίγυπτο, όπως φαίνεται ακόμη στις απεικονίσεις των μινωϊτών, των Κεφτιού, όπως ονομάζονταν από τους Αιγύπτιους, σε τοιχογραφίες αιγυπτιακών τάφων, π,Χ. στον τάφο του βεζύρη της Φαραώ Χατσεψούτ, του Σενμούτ,  γύρω στο 1493 π.Χ. Δεν αποκλείεται ανάμεσα σ’ αυτούς τους απεσταλμένους να υπήρξαν και κάποιοι Αρχανιώτες.

 ΧΡΥΣΑ ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ

Εξαιρετικά σημαντικά και σε πολλά σημεία μοναδικά είναι τα δείγματα χρυσοχοΐας που ήλθαν στο φως στο μινωϊκό νεκροταφείο των Αρχανών στο Φουρνί και εκτίθενται στο Μουσείο Ηρακλείου. Στον Θολωτό Τάφο Γ βρέθηκαν εκτός από άλλα χρυσά κοσμήματα και δύο περιδέραια από χρυσό, με χρήση και άλλων υλών.

Η χρονολόγησή τους στην ΠΜ III εποχή (2250-2100 π.Χ.) δεν δείχνει μόνο τον πλούτο του χώρου στα πρώιμα αυτά χρόνια, αλλά και την προηγμένη τεχνική και ακόμη τις σχέσεις των Αρχανών με άλλες περιοχές, καθώς μερικές χάντρες είναι όμοιες με άλλες από τον λεγόμενο θησαυρό του Πριάμου της Τροίας, που ανακάλυψε ο Σλήμαν. Στο Ταφικό Κτήριο 13 ήλθε στο φως ένα χρυσό έλασμα σε σχήμα πουλιού. Στο Ταφικό Κτήριο 8 βρέθηκε ένα μοναδικό για την Κρήτη αντικείμενο, που ονομάζεται συμβατικά ωτογλυφίδα, άγνωστης πραγματικής χρήσης. Στο Ταφικό Κτήριο 3 ήλθε στο φως ένα χρυσό περιδέραιο. Και στο δωμάτιο του πεσσού του Θολωτού Τάφου Β βρέθηκε ένα χρυσό σφραγιστικό δαχτυλίδι με την παράσταση της θεάς με γρύπα.

Μερικά από τα σπουδαιότερα κοσμήματα της Κρήτης ήλθαν στο φως σε δύο θολωτούς τάφους στο Φουρνί, που χρησιμοποιήθηκαν τα μυκηναϊκά χρόνια. Στο πλευρικό δωμάτιο του Θολωτού Τάφου Α’, την πρώτη ασύλητη βασιλική ταφή της Κρήτης, που έγινε την ΥΜΙΙΙ A 1 περίοδο, (1400-1350 π.Χ.) ήλθαν στο φως πλήθος χρυσές χάντρες αλλά κι από άλλη ύλη, που δεν χρησιμοποιήθηκαν μόνο σε περιδέραια αλλά διακόσμησαν επίσης την κάθετη και οριζόντια παρυφή του ενδύματος μιας γυναίκας. Δύο μικρά χρυσά κιβωτίδια  χρησιμοποιήθηκαν πιθανότατα σαν φυλαχτά, για να περικλείσουν κάποια μαγική ύλη. Ένα από τα πέντε χρυσά σφραγιστικά δαχτυλίδια της ταφής είναι αριστούργημα μικροτεχνίας, με μια παράσταση της λατρείας του ιερού δέντρου.

Από μια ταφή στον Θολωτό Τάφο Δ, που έγινε στην ΥΜ III A 2 φάση, γύρω στο 1350-1300 Π.Χ., προέρχεται ένας άλλος σημαντικός αριθμός κοσμημάτων. Ένα κομψότατο περιδέραιο  βρέθηκε μέσα σε ένα πήλινο αγγείο-Οι χρυσές χάντρες σε σχήμα ροδάκων ήταν ενυφασμένες σε ένα πέπλο. Κι οι χρυσές χάντρες σε σχήμα ναυτίλων ανήκαν σε ένα διάδημα.

Ίσως από κάποιο κτήριο στο Φουρνί προέρχεται ένα χρυσό δαχτυλίδι με παράσταση ταυροκαθαψίων, που αγόρασε στις αρχές του αιώνα ο Evans από τις Αρχάνες και βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο Ashmolean της Οξφόρδης.

 

Διάφορων τύπων σαρκοφάγοι

 Ταφικοί πίθος ταφικά αγγεία και παιδική σαρκοφάγος, με τα οστά των νεκρών, όπως βρέθηκαν σε διάφορα ταφικά κτήρια του νεκροταφείου στο Φουρνί ΠΜ ΙΙ-ΜΜ II χρόνων (2500-1700 π,Χ.)·

Η σαρκοφάγος με τους δύο νεκρούς, έναν ώριμο άντρα και μια νέα γυναίκα και ο νεκρός στο πλακόστρωτο προέρχονται από το Ταφικό Κτήριο 18, γύρω στο 1800 π,Χ.

Είναι αξιοσημείωτη η συνεσταλμένη (εμβρυακή) στάση των νεκρών, που δίνεται στα σώματα όταν είναι ακόμη ζεστά και μπορούν να λυγίσουν κι έτσι χωρούν στις σαρκοφάγους και τους πίθους.

 

Πήλινο ρυτό ταύρου

Γραπτό πήλινο ρυτό σε σχήμα ταύρου από το Ταφικό Κτήριο 5 στο Φουρνί. (Πριν το 2000 π.Χ.). Το σκεύος, που γέμιζε με κάποιο υγρό από την τρύπα στη ράχη, χρησιμοποιήθηκε για σπονδές κατά την ταφική λατρεία.

 

Αρχαίο πήλινο πατητήρι

Πήλινο πατητήρι κρασιού από το κοσμικό Κτήριο 4 στο Φουρνί, που βεβαιώνει την παραγωγή κρασιού στις Αρχάνες από την ΥΜ Ια περίοδο τουλάχιστον (1550-1500 πΧ).

Ο αμφορέας που εκτίθεται δίπλα, των ίδιων χρόνων, από το ανακτορικό κτήριο στην Τουρκογειτονιά, πιθανότατα χρησίμευε και για την αποθήκευση κρασιού.

 

Βρεφικοί σαρκοφάγοι

Γραπτές σαρκοφάγοι βρεφών και ταφικά αγγεία από το Ταφικό Κτήριο 19 στο Φοόρνί, ΜΜ Ια και Ιβ χρόνων (2100-1950 π.Χ.). Το αγγείο πάνω δεξιά είναι χύτρα.

 

Ο ΜΙΝΟΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΣΤΑ
ΑΝΕΜΟΣΠΗΛΙΑ

Ένα από τα σπουδαιότερα ευρήματα όχι μόνο των Αρχανών αλλά και της μινωϊκής Κρήτης έγινε το καλοκαίρι του 1979 στους βόρειους πρόποδες του ανθρωπόμορφου βουνού που σκιάζει τις Αρχάνες, τον Γιούχτα.

 Σε μια εξαίρετη θέση, που βλέπει από τον Ψηλορείτη και τη βόρεια παραλία μέχρι τα Λασιθιώτικα βουνά, αποκαλύφθηκε ένα μοναδικό κτήριο μέσα σ’ ένα περίβολο,  ένας ναός, με προθάλαμο και τρία δωμάτια. Το σημαντικότερο ήταν, πως ότι υπήρχε στο ναό βρέθηκε τελικά στην θέση του αδιατάρακτο.

Σ’ ένα βαθμιδωτό βωμό στο ανατολικό δωμάτιο βρέθηκαν πλήθος πήλινα λατρευτικά σκεύη κι ένα λίθινο, με κλίμακα στην αναπαράσταση. Άλλα πήλινα σκεύη και πιθάρια, βρίσκονταν στο κεντρικό δωμάτιο. Σ’ ένα θρανίο στο βάθος υπήρχαν δύο πήλινα πόδια, που στήριζαν το ξύλινο ξόανο της θεότητας, που απανθρακώθηκε.

Ένας ανθρώπινος σκελετός βρέθηκε πεσμένος μπρούμυτα στον διάδρομο, μαζί με ένα σπουδαιότατο αγγείο με την πλαστική μορφή ενός ταύρου.

Στο δυτικό δωμάτιο, που ήταν άδειο, βρέθηκαν τρεις ανθρώπινοι σκελετοί. Μια γυναίκα, που έπασχε από μεσογειακή αναιμία, ύψους 1,54 μ. και περίπου 28 χρόνων, ήταν πεσμένη μπρούμυτα σε μία γωνία.

Κατά μήκος του δυτικού τοίχου ήταν πεσμένος ανάσκελα, κατά τους ιατροδικαστές στη λεγάμενη στάση του πυγμάχου, ένας άντρας, με το σημαντικό ύψος 1,78, περίπου 38 χρόνων, που φορούσε στον καρπό του χεριού μια ωραία σφραγίδα. Και πάνω σε μια χτιστή κατασκευή, ένα βωμό, βρισκόταν διπλωμένος στο πλάι, με ένα χάλκινο όπλο στο σώμα του ο σκελετός ενός νέου, 18 περίπου χρόνων, ύψους 1,65 μ., όπως φαίνεται στη σχεδιαστική αναπαράσταση από το National Geographic.

Ευρήματα από το μινωΐκό ναό στα Ανεμόσπηλια (1700-1650

π.Χ.). Τα πήλινα πόδια του ξύλινου ξοάνου και το χάλκινο όπλο της ανθρωποθυσίας, με το έμβλημα του μειξογενούς ζώου στη λεπίδα, είναι εκμαγεία των αντικειμένων που εκτίθενται στο Μουσείο Ηρακλείου.

Εκμαγείο της σφραγίδας από αχάτη που φορούσε στον καρπό του αριστερού του χεριού ο ιερέας με την παράσταση πλοίου με κωπηλάτη.

 

Μεταφορικά μέσα των μινωιτών

Δύο ευρήματα των Αρχανών, που εκτίθενται στο Μουσείο Ηρακλείου, δείχνουν τα μεταφορικά μέσα στη μινωϊκή εποχή, τόσο στην ξηρά όσο και την θάλασσα. Μια από τις σημαντικότερες μινωϊκές σφραγίδες που ήλθαν στο φως, κατασκευασμένη από φλεβωτό αχάτη, εικονίζει ένα πλοίο μ’ ένα κωπηλάτη.

Την σφραγίδα αυτή φορούσε περασμένη σ’ ένα κορδόνι στον αριστερό καρπό ο ιερέας στο ναό της ανθρωποθυσίας στα Ανεμόσπηλια, στην ΜΜ ΙΙΙα περίοδο, γύρω στο 1700 π.Χ.

Ένα πήλινο ειδώλιο, που χρονολογείται στο τέλος των μινωϊκών χρόνων, στον 13ο αι. π.Χ., εικονίζει την μινωϊκή θεά που ιππεύει. Είναι χαρακτηριστική η “γυναικεία στάση” της μορφής, που κάθεται στο σαμάρι και στηρίζεται σ’ αυτό και στο κεφάλι του ζώου. Το ειδώλιο βρέθηκε στην θέση Σπηλιωτάκη Μετόχι και δωρίθηκε από τον φιλάρχαιο Αρχανιώτη Μίμη Σπηλιωτάκη.

 

Μινωικά πιθάρια

 Πίθοι από το κεντρικό δωμάτιο του μινωϊκού ναού στα Ανεμόσπηλια, γύρω στο 1700-1650 π.Χ. Ο μικρός πίθος με την πολύχρωμη καμαραϊκή διακόσμηση αλλοιώθηκε -από την πυρκαϊά, που ακολούθησε τον σεισμό.

 

ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ

Πολλά ευρήματα των Αρχανών εικονογραφούν διάφορες πτυχές του ιδιωτικού βίου στην μινωϊκή εποχή. Μοναδικό για την Κρήτη είναι το πήλινο ομοίωμα ενός σπιτιού, που εκτίθεται στο Μουσείο Ηρακλείου, με όλες τις χαρακτηριστικές του λεπτομέρειες, τα παράθυρα, μια  αυλή στην γωνία, που χρησίμευε και σαν φωταγωγός, ένα μπαλκόνι, ακόμη και το δώμα με τις κολώνες, που στήριζαν μια στρώση από καλάμια, ή και κληματαριά.

Οι πινακίδες της Γραμμικής Α Γραφής που βρέθηκαν στις Αρχάνες, της γραφής που δεν έχει ακόμη αποκρυπτογραφηθεί, είναι κατάλογοι αγροτικών προϊόντων, ανάμεσα στα οποία αναφέρονται το λάδι και το κρασί.

Διάφορα ευρήματα στην έκθεση, όπως το πατητήρι, υποδηλώνουν τις δραστηριότητες των κατοίκων των Αρχανών, ιδιαίτερα τα εκθέματα  από το κοσμικό Κτήριο 4 στο Φουρνί, που είχε τα χαρακτηριστικά μιας αγροικίας.

Οι σφαιρικές πήλινες αγνύθες ήταν βαρίδια ενός αργαλειού για την κατασκευή μάλλινων ή λινών υφασμάτων. Στους λίθινους τριπτήρες έτριβαν χρώματα ή σιτηρά και τα τριποδικά αγγεία χρησίμευαν για χύτρες μαγειρέματος.

Το πλήθος των άωτων κωνικών κυπέλων δεν χρησιμοποιήθηκαν για να περιλάβουν μόνο υγρά, αλλά και διάφορα άλλα είδη, ακόμη και προϊόντα της πλούσιας και τότε αρχανιώτικης γnς.

 

ΕΛΕΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ

Εξαίρετα δείγματα ελεφαντουργίας, που ήλθαν στο φως στις Αρχάνες, βεβαιώνουν την ύπαρξη ντόπιων εργαστηρίων από την προανακτορική ήδη εποχή της Κρήτης, την τρίτη χιλιετηρίδα π.Χ. Κρητικοί τεχνίτες κατεργάσθηκαν όχι μόνο το ελεφαντόδοντο, συριακής πιθανότατα εισαγωγής, αλλά και το δόντι του ιπποπόταμου, φερμένο από την Αίγυπτο.

Ένα από τα παλαιότερα ελεφαντουργήμστα, που μιμείται ένα κυκλαδικό ειδώλιο, βρέθηκε στον θολωτό Τάφο Γ στο Φουρνί, των ΓΊΜ III χρόνων, γύρω στο 2250-2100 π.Χ. Διάφορα περίοπτα κατασκευάσθηκαν από ελεφαντόδοντο, όπως ένα σε σχήμα πουλιού, πάλι από τον Θολωτό Τάφο Γ, ή πιθήκου που οκλάζει, από το Ταφικό Κτήριο 9, των ΜΜ Ια χρόνων, γύρω στο 2100-2000 π.Χ..

 Την ίδια εποχή κατασκευάσθηκαν και μερικές σφραγίδες, που αποδίδουν πλαστικά μια γυναίκα, ένα σκυλί, ή μια μύγα, ακόμη και άλλες περίτεχνες σφραγίδες, που ήλθαν στο φως σε διάφορα κτήρια του νεκροταφείου στο Φουρνί. Η σφραγιστική επιφάνεια βρίσκεται στη βάση αυτών των σφραγίδων.

Στην ακμή της μινωϊκής ελεφαντουργίας, στην ΥΜ I περίοδο, γύρω στο 1500 π.Χ., χρονολογείται ένα μοναδικό σύμπλεγμα έξι τουλάχιστον ανθρώπινων μορφών διάφορων μεγεθών, που βρέθηκε στο ανακτορικό Κτήριο στην Τουρκογειτονιά. Τα κεφάλια (8,9) και τα γυμνά άκρα των μορφών είχαν κατασκευασθεί από ελεφαντόδοντο, τα σώματα από ξύλο, που καταστράφηκε, και με χρυσάφι είχαν αποδοθεί πιθανώτατα τα ενδύματα, έτσι που πρόκειται για πραγματικές χρυσελεφάντινες μορφές.

Το σύμπλεγμα ήλθε στο φως σε ένα ιερό του Ανακτορικού Κτηρίου κι ίσως μία από τις μορφές αποδίδει την μινωϊκή θεά με υψωμένα τα χέρια.

Στα μυκηναϊκά χρόνια, μετά το 1400 π.Χ., το ελεφαντόδοντο χρησιμοποιείται όχι μόνο για την κατασκευή πυξίδων και χτενιών αλλά και για ενθέσεις, που διακόσμησαν διάφορα σκεύη, κι ακόμη κι έπιπλα. Το πλακίδιο με την παράσταση του αιγάγρου, από το Ταφικό κτήριο 3 στο Φουρνί, πιθανώτατα διακόσμησε μία τετράγωνη πυξίδα.

Η σύνθεση των 87 ελεφάντινων κομματιών, που είναι μοναδική για τον μυκηναϊκό κόσμο, με τις μικρές και τις μεγάλες οκτώσχημες ασπίδες και τα κεφάλια των πολεμιστών, με κράνη από δόντια αγριόχοιρου, από τον Θολωτό Τάφο Α, διακόσμησε την πρόσθια όψη ενός υποπόδιου.

Φυλακτά

Ελεφάντινα φυλαχτά και χάντρες από διάφορες κρητικές αλλά και εισηγμένες ημιπολύτιμες πέτρες. Χάλκινος κρίκος δαχτυλιδιού και ασημένια σκουλαρίκια.

Από διάφορα ταφικά κτήρια στο Φουρνί και το ανακτορικό κτήριο στην Τουρκογειτονιά.

 

Τράπεζα προσφορών

Γραπτή, τριποδική “τράπεζα προσφορών” από κονίαμα, μια από τις δεκάδες που βρίσκονταν σ’ένα δωμάτιο του πάνω ορόφου, πάνω από το δωμάτιο 10 του ανακτορικού κτηρίου στην Tουρκoγειτονιά (155Ο-15ΌΟ π.Χ.).

 

Στον Δία Σωτήρα

Μαρμάρινος βωμός με αναθηματική επιγραφή στον Δία Σωτήρα. του γιατρού Πλώτιου. γιού του Κόρινθου, από άγνωστη θέση (1ος αι. μ.Χ.).

 

Κεφάλι κοριτσιού

Αντίγραφο μαρμάρινου κεφαλιού νέου κοριτσιού. που βρέθηκε το 1912 στην οικοδομή της οικίας Σεγρεδάκη στη θέση Ακρόπολη, στο κέντρο της κωμόπολης, τώρα στο Μουσείο Ηρακλείου. Ίσως ιδιωτικό ή ταφικό πορτραίτο της εποχής του Αλέξανδρου Σεβήρου (222-235 μΧ).

 

Μινωικό κάθισμα

Λίθινο κάθισμα, τυχαίο εύρημα από τη θέση Μυριστής. Ελάχιστα είναι τα λίθινα καθίσματα, με ράχη χωρίς από τη μινωική Κρήτη, από τα οποία το γνωστότερο είναι ο γυψολιθικός θρόνος από την αίθουσα του θρόνου της Κνωσού. Αξιοπρόσεκτη η ομοιότητα ανάμεσα στα δυο καθίσματα, που προδίδουν ξύλινα πρότυπα.

 

Τα πόδια του ξόανου

Ευρήματα από το μινωϊκό ναό στα Ανεμόσπηλια (1700-1650         

π.Χ.). Τα πήλινα πόδια του ξύλινου ξοάνου και το χάλκινο όπλο της ανθρωποθυσίας, με το έμβλημα του μειξογενους ζώου στη λεπίδα, είναι εκμαγεία των αντικειμένων που εκτίθενται στο Μουσείο Ηρακλείου.

Εκμαγείο της σφραγίδας από αχάτη που φορούσε στον καρπό του αριστερού του χεριού ο ιερέας, με την παράσταση πλοίου με κωπηλάτη.

Τα παραπάνω κείμενα αντλήθηκαν όλα από αναρτημένες επιγραφές και πληροφορίες εντός της Αρχαιολογικής Συλλογής Αρχανών.