Πάσχα στο Βενεράτο
Το Βενεράτο είναι ένα χωριό με πλούσια ιστορία λίγα χιλιόμετρά νότια του Ηρακλείου Κρήτης, έχει κρατήσει την γραφικότητα του εντός του παλιού οικισμού, ενώ μεγαλώνει και εξελίσσεται συνεχώς.
Το μεγάλο γεγονός της Μ Παρασκευής είναι η περιφορά του επιταφίου, όπως σε όλα τα χωριά και τις πόλεις. Εδώ όμως είδα κάτι που δεν είχα ξαναδεί, ο επιτάφιος περιφέρεται σε όλα τα σοκάκια και τους δρόμους του χωριού, από πόρτα σε πόρτα, όλες οι οικογένειες περιμένουν έξω από τις πόρτες τους να περάσει, και μόλις φτάσει οι νέοι που τον σηκώνουν τον ανεβάζουν ψιλότερα για να περάσουν από κάτω όλοι τρις φορές κάνοντας τον σταυρό τους, με το θυμιατό στο χέρι κυρίως οι γιαγιάδες, ο παπάς είναι πάντα δίπλα στον επιτάφιο με την εικόνα στα χέρια, τους ευλογεί ενώ αυτοί προσκυνούν την εικόνα, οι νέοι του χωριού συνορίζονται για το ποιος θα σηκώσει τον επιτάφιο, για όλους όμως υπάρχει θέση γιατί η διαδρομή είναι μεγάλη και περνά από όλες τις γειτονιές, έτσι όλοι θα σηκώσουν τον επιτάφιο.
Η περιφορά του επιταφίου αν και θεωρητικά πρέπει να υπάρχει έντονη η κατάνυξη αλλά και η λύπη, για τον νεκρό Χριστό, αυτή η βραδιά είναι μια καλή ευκαιρία να συναντηθούν συγγενείς φίλοι και συγχωριανοί, καθώς και οι ξενιτεμένοι, είτε για δουλειά είτε για σπουδές, έτσι κυριαρχεί ένα αίσθημα χαράς, η καλύτερα χαρμολύπης.
Τον επιτάφιο συνοδεύουν πολύ κάτοικοι με αναμμένα κεριά στα χέρια, πολλά παιδιά κρατάνε εξαπτέριγα και κάποιες πυγές φωτός, σε άλλα μέρη είναι φαναράκια η ξύλα που στην άκρη τους κρέμεται ένα ντενεκάκι με πετρέλαιο που ανάβει.
Στο Βενεράτο συνάντησα κάτι που δεν είχα ξαναδεί και με εντυπωσίασε, κόβουν από την ρίζα ένα φυτό που λέγετε Μπαλούβαρδος και βρίσκετε σε αφθονία στην περιοχή, βρέχουν την κορυφή του με πετρέλαιο η ελαιόλαδο παλαιότερα και το ανάβουν, αυτό καίγεται πολύ αργά μένοντας αναμένω δύο έως τρις ώρες περίπου, ανάλογα τον Μπαλούβαρδο, φωτίζοντας έτσι τα σκοτεινά σημεία και τα απόμερα σοκάκια που κινείτε ο επιτάφιος.
Όταν ο επιτάφιος κατά τις 12 τα μεσάνυχτα και αφού έχει γυρίσει όλο το χωριό πόρτα πόρτα, φθάνει μπροστά στη εκκλησία, τον σηκώνουν ψιλά σαν αψίδα μπροστά στην πόρτα του ναού, και όσοι έχουν μείνει να ακολουθούν, περνούν από κάτω με πρώτο τον παπά, και εισέρχονται στον ναό, ο παπάς διαβάζει το ευαγγέλιο και σύντομα τελειώνει η λειτουργία.
Το Μ Σάββατο από το πρωί κιόλας άρχισαν οι επισκέψεις συγγενών και φίλων, συγγενείς που κατοικούν μόνιμα σε άλλα μέρη της Ελλάδας και του εξωτερικού, φοιτητές που δεν ξέρουν αν θέλουν να ξαναγυρίσουν στο χωριό τους, φίλοι που περνάνε για μια τσικουδιά να μας δουν και να τους δούμε.
Οι νοικοκυρές ήταν ασχολημένες με το βάψιμο τον αυγών και την κατασκευή των καλιτσουνιών, τα αυγά παλαιότερα τα έβαφαν χρησιμοποιώντας βότανα όπως το Ρηζάρι που έδινε στα αυγά ένα βαθύ κόκκινο χρώμα, παντζάρια η κρομυδόφιλα και άλλα,
οι άντρες ασχολούνται με το κόψιμο του αρνιού και την προετοιμασία του για την αυριανή μέρα του Πάσχα.
Το βράδυ του Μ Σαββάτου έχει επίσης ενδιαφέρον γιατί γίνετε το κάψιμο του Ιούδα στην πλατεία του χωριού, από νωρίς βάζουν στην μέση της πλατεία έναν μεγάλο μεταλλικό ειδικό για την βραδιά κάδο, κουβαλάνε ξύλα (κλίματα αμπελιού) και τον γεμίζουν, κατά τις 11, βάζουν φωτιά για να πυρώσει καλά, και την συμπαίνουν μέχρι τις 12 παρά, τότε φέρνουν ένα ομοίωμα του Ιούδα και το κρεμάνε στην κρεμάλα δίπλα από τον κάδο, ύστερα από κάποια ώρα και αφού έχει δει ο Ιούδας τι τον περιμένει κάποιος τον ρίχνει στην πυρά, και ο Ιούδας που συμβολίζει τον προδότη και την προδοσία καίγεται ενώπιον όλων.
Ώρα 12 βγαίνει ο παπάς και μετά από λίγο ακούγεται το Χριστός Ανέστη!, η μάλλον ακούγεται μόνο το μισό, γιατί αμέσως αρχίζουν να πέφτουν με σφοδρότητα κάθε είδους βεγγαλικά, η συνέχεια είναι γνωστή, φιλιά ευχές αλλά και το άγγελμα και η επιβεβαίωση του Χριστός Ανέστη-Αληθώς Ανέστη.
Τα παλιότερα χρόνια και μέχρι περίπου το 1950 οι κάτοικοι του Βενεράτου γιόρταζαν το Πάσχα όλοι μαζί στην πλατεία του χωριού, η κάθε οικογένεια έφερνε τα αυγά της, τα καλιτσιούνια της, το αρνί ψημένο στο φούρνο, το κρασί της, και τα μοιράζονταν όλοι με όλους.
φωτογραφία Πάσχα γλέντι στην πλάτσα (πλατεία) Βενεράτο 24-4-2011
