Οι Αρχάνες πρώτη πόλη το 1897 γιόρτασε την 25η Μαρτίου

Η Εθνική εορτή των Ελλήνων,της 25ης Μαρτίου του 1897, γιορτάστηκε στις Αρχάνες με κάθε μεγαλοπρέπεια. ΄Ηταν η πρώτη φορά που η Εθνική μας αυτή εορτή θα γιορταζόταν στις Αρχάνες με κάθε ελευθερία,χωρίς των φόβο των Νιζάμηδων (Τούρκων),σαν να ήταν μία από τις περιοχές της ελεύθερης Ελλάδος και τούτο γιατί,μετά τις νικηφόρες μάχες των Αρχανιωτών το 1889 στα ΑΝΑΤΟΛΙΚΆ ΥΨΏΜΑΤΑ αλλά και μέσα στις Αρχάνες,κατά των Τούρκων επιδρομέων, οι ντόπιοι Τούρκοι άρχισαν να φεύγουν για το Ηράκλειο κι έτσι με την έναρξη της επανάστασης του 1897,οι Αρχάνες ήταν αποκλειστικά ένα συμπαγές χριστιανικό χωριό,ήταν ένα κάστρο με τη σημαία του Χ ρ ι σ τ ο ύ , όπως έχει γράψει κι ο Παντελής Πρεβελάκης ,στο μυθιστόρημά του «Ο Κρητικός». Από τον διοικητή του Τάγματος των Επιλέκτων Κρητών που έδρευε τότε στην Κωμόπολη και φρούραρχο αυτής,Ιωάννη Νταφώτη,εκδόθηκε,πριν δύο ημέρες από την ημέρα της εορτής, το σχετικό πρόγραμμα,στο οποίο αναφέρεται ότι ο ι δ ι ο ς ο διοικητής θα εκφωνούσε τον πανηγυρικό της ημέρας,στη διάρκεια της δοξολογίας,που θα λάβαινε χώρα στην αυλή της Παναγίας. Η Επιτροπή Αμύνης Αρχανών ,με πρόεδρο τον ντόπιο οπλαρχηγό Γεώργιο Καπετανάκη,είχε αναλάβει τον στολισμό της εκκλησίας της Παναγίας και των οικιών και καταστημάτων,με δάφνες και μυρτιές και είχε εκδόσει προκήρυξη με την οποία καλούσε τον λαόν των Αρχανών,να συμμετάσχει σύσσωμος στον εορτασμόν αυτόν, Το εωθινό αναγγέλθηκε με σάλπιγγες στις 6 το πρωΐ.Το δε πυροβόλο από το «Γαλανό Παπούρι» στις 10 πρωΐ ,την ώρα που ψαλλόταν το πολυχρόνιο,χαιρέτησε με ένδεκα κανονιοβολισμούς το επίσημο της ημέρας. Με το πρόσταγμα του ανθυπολοχαγού Νικολάου Χρυσούδη, (εθελοντής του Τάγματος από το Βόλο-βλ.φωτογραφία) ,παρατάσσονται οι στρατιώτες του τάγματος στην αυλή της εκκλησίας και δίπλα του το Επιτελείο του τάγματος,οι πολιτικές αρχές των Αρχανών,η φρουρά,τα μέλη της Επιτροπής Αμύνης, οι παρεπιδημούντες αρχηγοί των διαφόρων επαρχιών,με τους άνδρες τους,οι τρεις ιερείς της Κωμόπολης με τα άμφια και τα εξαπτέρυγα, οι ιεροψάλτες και σύμπας ο λαός των Αρχανών,αλλά και πολλοί κάτοικοι των γύρω χωριών. Το θέαμα ήταν κ α τ α π λ η κ τ ι κ ό.Ρίγη συγκινήσεως κρατούν όλους και δάκρυα χαράς τρέχουν από τα μάτια τους.Είναι ανίκανοι να πιστέψουν το τι βλέπουν και το τι ακούουν, εκείνη την ανεπανάληπτη στιγμή.Σαν όνειρο φαινόταν στους άτυχους προγόνους μας η ώρα εκείνη, κατά την οποία ε λ ε ύ θ ε ρ ο ι , γιόρταζαν την εθνική μας εορτή. Εκτός από τον διοικητή,λόγους έβγαλαν και οι, Νικόλαος Φουντουλάκης,Δ.Ι.Θεοφιλάτος,Α.Ροδόπουλος κι από μέρους της Επιτροπής ο Ανδρέας Παρασυράκης. Στις 7 το απόγευμα ρίφθηκαν,για το επίσημο της εορτής και μερικές πύραυλοι (ρουκέτες). Την λήξη της εορτής σήμαναν οι σάλπιγγες στις 8 μ.μ. ακριβώς δίδουσες έτσι το σύνθημα της λήξης του εορτασμού. ΠΗΓΕΣ: 1.-Αρχείο Επιτροπής Αμύνης Αρχανών.- 2.-Αρχείο Ηλία Βουτιερίδη,διά χειρός του γιού του Περικλή.-

Για την έρευνα και καταγραφή Νίκος Γ.Χριστινίδης