Ιερά Μονή Αρετίου

Η Μονή Αρετίου βρίσκεται βορείως της Καρδαμούτζας και οδηγεί ως εκεί ένας σύγχρονος καλός δρόμος που ξεκινά από το Καρύδι. Η Μονή Αρετίου είναι ένα από τα μεγάλα και τα πιο εντυπωσιακά μοναστήρια της Κρήτης. Η θαυμάσια αρχιτεκτονική του και η λειτουργική διάταξη των χώρων εντυπωσιάζουν. Και εδώ έχουμε δυο διαδοχικές εισόδους στη νότια πλευρά του συγκροτήματος. Η μονή καταλαμβάνει τεράστιο χώρο και εκτός από τις κατοικίες των μοναχών μπορεί να δει κανείς μεγάλα εργοστάσια επεξεργασίας αγροτικών προϊόντων, ελαιοτριβείο και ληνό για το πάτημα των σταφυλιών, μαγκιπείο και φούρνους, αποθηκευτικούς χώρους για τις μεγάλες ποσότητες των προϊόντων που παράγονταν στα κτήματα του μοναστηριού κ.α. Μπορεί ακόμη να δει τις μεγάλες στέρνες όπου συγκεντρώνονταν το νερό της βροχής, μια και η περιοχή δεν έχει πηγαία αλλά ούτε και υπόγεια νερά που θα μπορούσαν να αναζητηθούν με τη διάνοιξη κάποιου πηγαδιού. Το καθολικό βρίσκεται στο κέντρο περίπου της αυλής αλλά όχι και στο κέντρο της μονής, αφού κάτι τέτοιο δεν επιτρεπόταν από την επικλινή διαμόρφωση του εδάφους. Μεσαιωνικό μοναστήρι που κατάφερε να αυξήσει την περιουσία του και να κυριαρχήσει στα μοναστηριακά πράγματα της περιοχής. Ως ιδρυτής του φέρεται ο ευγενής Μάρκος Παπαδόπουλος ο οποίος και το προίκισε με μεγάλη περιουσία, όπως φαίνεται από τη διαθήκη του που ευτυχώς διασώθηκε, όπως διασώθηκαν και άλλα έγγραφα από την εποχή της Ενετοκρατίας και αφορούν τη μονή.Πολλά μικρά μοναστήρια έγιναν μετόχια του.

Επί Τουρκοκρατίας λειτουργούσε και στηριζόταν στη δυναμική αγροτική οικονομία του. Είχε σπουδαία βιβλιοθήκη στην οποία υπήρχαν και χειρόγραφα βιβλία με κείμενα αρχαίων συγγραφέων, τα περισσότερα από τα οποία καταστράφηκαν κατά την επανάσταση του 1821. Το 1900 εγκαταστάθηκαν εδώ οι μοναχοί από τα γειτονικά μοναστήρια τα οποία διαλύθηκαν με νόμο. Το Αρέτι γνώρισε και πάλι ημέρες ακμής αλλά δεν άργησε να έλθει και η παρακμή. Ο αριθμός των μοναχών μειώθηκε πολύ και η μονή είτε παρέμενε έρημη είτε είχε μόνο ένα μοναχό.

0 Μητροπολίτης της περιοχής Νεκτάριος προχώρησε τα τελευταία χρόνια σε εκτεταμένες αναστηλώσεις του κτιριακού συγκροτήματος. Ο Ναός είναι αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα και το παρεκκλήσι που βρίσκεται δίπλα στο καθολικό είναι αφιερωμένο στον Άγιο Λάζαρο.

Το παραπάνω κείμενο αντλήθηκε από το βιβλίο του Νίκου Ψιλάκη

Βυζαντινές Εκκλησίες και Μοναστήρια της Κρήτης.

Στην Ιερά Μονή Αρετίου σήμερα 2021 υπάρχει ένας ιερομόναχος με το όνομα Ευμένιος, βρίσκεται στο μοναστήρι αυτό από το 2015, έχει καταγωγή από το χωριό Καμάρι της επαρχίας Μαλεβυζίου λίγα χιλιόμετρα δυτικά του Ηρακλείου. Φωτογραφία του υπάρχει στο κάτω μέρος της δημοσίευσης.  

Παρακάτω θα διαβάσετε τον θρύλο που συνοδεύει την ίδρυση του Μοναστηριού, τον οποίο γνωρίζω από εξ ιστόρηση.

Η Μονή μοιάζει με όαση, γιατί γύρο από αυτήν, συναντάμε κυρίως πέτρες αγκάθες θάμνους, και ελάχιστα χαμηλά δέντρα, αντιθέτως μέσα στην Μονή, θα δούμε πανύψηλα πεύκα, κυπαρίσσια, και άλλα δέντρα, καθώς επίσης και πολλά λουλούδια.

Η Μονή είναι αφιερωμένη στην Αγ Τριάδα, και έχει δύο εκκλησίες. Σχετικά με την ίδρυση της Μονής, υπάρχει ο παρακάτω θρύλος.

Στα μέσα της ενετοκρατίας στην Κρήτη και ενώ οι σχέσεις με τους κατακτητές είχαν ομαλοποιηθεί σημαντικά, ένας κάτοικος της περιοχής εργάζονταν σε κάποιο από τα ενετικά λιμάνια της Κρήτης, έμαθε τα Ιταλικά και έκανε πολλούς φίλους Βενετούς, ένας από αυτούς τον κάλεσε στην Βενετία στον γάμο της κόρης του, εκεί άκουσε μια παρέα Βενετών να συζητούν για τον τόπο του, μη γνωρίζοντας οι Βενετοί ότι μιλάει την γλώσσα τους συνομιλούσαν άνετα. Κατάστρωναν λιπών ένα σχέδιο για να πάνε στην περιοχή της μετέπειτα Μονής Αρετίου και να ξεθάψουν ένα θησαυρό, που ήταν εκεί κριμένος μέσα σε έναν μεγάλο σορό από πέτρες, αναφέροντας μάλιστα ότι, αυτός ο θησαυρός έχει κατάρα και όποιος τραβήξει το καπάκι από το καζάνι που είναι μέσα οι λίρες, θα πεθάνει.

Ο Κρητικός που τα είχε ακούσει όλα και γνωρίζοντας την περιοχή που ήταν κριμένο το καζάνι με τις λίρες, πήγε πρώτος, έψαξε και βρήκε το καζάνι, τότε έδεσε το καπάκι του καζανιού σε ένα γάιδαρο, μόλις το ζώο περπάτησε και έσυρε το καπάκι, έπεσε νεκρό και έτσι ο ήρωας μας έγινε πολύ πλούσιος. Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης στον θεό που τον βοήθησε, έχτισε αυτήν την Μονή, σε αυτό το μέρος που είναι πετρώδες και άγονο, με πολύ άγρια ομορφιά.