23 Μαρτίου 2025

www.ipy.gr

Ιστοσελίδα Ποικίλης Ύλης

Κρητικό γλωσσικό ιδίωμα

Βαταλαλεί και Γούζεται  

Βαταλαλεί και Γούζεται στην Κρητική ντοπιολαλιά τι σημαίνει 

Αυτές οι δύο λέξεις, ανήκουν στο κρητικό γλωσσικό ιδίωμα. Τις συναντάμε στα χωριά της επαρχίας Πεδιάδος του Νομού Ηρακλείου και στο Οροπέδιο Λασιθίου, χωρίς να σημαίνει πως δεν υπάρχουν και σε άλλα μέρη της Κρήτης.

Και οι δύο λέξεις αναφέρονται στο ίδιο γεγονός, δηλαδή την λεκτική γκρίνια συχνά με θυμό και ύβρεις, αλλά με κάποιες μικροδιαφορές. Συνήθως τις χρησιμοποιούμε στο τρίτο ενικό πρόσωπο. Λέμε για παράδειγμα: η Μαρία  γούζεται, ο Μανώλης βαταλαλεί. Η Μαρία γούζεται γιατί της τσίκνωσε το φαγητό. Ο Μανώλης βαταλαλεί γιατί τσακώθηκε με τον γείτονα του.

Άρα, λέμε αυτός γούζεται, όταν το κάνει χαμηλόφωνα  με αφορμή μία αιτία που σχετίζεται με αυτόν. Ενώ λέμε βαταλαλεί, όταν φωνάζει δυνατά κάποιος με αφορμή κάποια εξωγενή αιτία.

Από πού προέρχονται αυτές οι δύο λέξεις και πια είναι η ετοιμολογίας του, αυτό είναι θέμα των γλωσσολόγων.

Εφόσον κάποιος αναγνώστης έχει κάτι να μας πει, μπορεί να το κάνει αφήνοντας ένα σχόλιο.