Η Παναγία της Τήνου και η ιστορία της

Ξεναγηθείτε στο ναό της Μεγαλόχαρης μέσα από φωτογραφίες – Διαβάστε για την Οσία Πελαγία. 

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΥΡΕΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΥ ΑΓΙΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΗΣ

ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ

ΣΤΗΝ ΤΗΝΟ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 1823

Η ΦΑΝΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Ο Πύρρος ο Θεσσαλός, ιατρός και φιλόσοφος, αναφέρει στην ιστορία του ότι το 1821, λίγες μέρες πριν την εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, ένας γέρος ο­γδόντα χρόνων, που ονομαζόταν Μιχαήλ Πολυζώης και καταγόταν από την Άνδρο, αλλά έμενε πολλά χρόνια στην Τήνο, είδε την Παναγία στον ύπνο του και του είπε:

«Να πας στον αγρό του Αντωνίου Δοξαρά και εκεί να κτίσετε μια εκκλησία, όπως υ­πήρχε και άλλοτε. Εγώ θα σας βοηθήσω». Ο Μιχαήλ Πολυζώης νόμισε ότι το όνειρο ήταν έργο του πειρασμού και αφού σταυροκοπήθηκε έπεσε να ξανακοιμηθεί. Αλλά ο ύπνος δεν ερχόταν και είδε πάλι την ίδια γυναίκα με ρούχα λευκά, να έρχεται στο δω­μάτιό του. Ο γέροντας σηκώθηκε τρέμοντας από τη συγκίνηση και τα δόντια του από το φόβο του κτυπούσαν. Τότε η θεϊκή γυναίκα του είπε: «Γιατί φοβάσαι; Αν επίστευες δεν θα φοβόσουν. Ο φόβος σου είναι από την απιστία. Άκουσε Εγώ είμαι η Παναγία. Εκεί που σου είπα, στο χωράφι του Δοξαρά, είναι θαμμένη η Εικόνα μου. Το θέλω, το ζητώ να πας να σκάψεις εκεί». Μετά τα λόγια αυτά η γυναίκα εξαφανίστηκε.

Ο γέροντας Πολυζώης διηγήθηκε σε ιερέα το όνειρό του. Ο ιερέας όμως νομίζοντας ότι όλα αυτά είναι πλάνη της φαντασίας του γέροντα, ζήτησε να τον καθησυχάσει. Ο Πολυζώης όμως δεν ησύχασε. Το όνειρό του ήταν ζωντανό και στην δεύτερη εμφάνιση ήταν ξύπνιος. Διηγήθηκε το όραμά του σε πολλούς. Απ’ όλους όμως μόνο δυο τον πίστεψαν. Πήγαν λοιπόν κρυφά στο χωράφι του Δοξαρά βράδυ και έσκαψαν.

Ο αγρός όμως ήταν μεγάλος γι αυτό έσκαψαν σε πολλά μέρη δοκιμαστικά. Σε κάποιο σημείο ανακάλυψαν ένα τοίχο και όλη τη νύχτα αφαιρούσαν τις πέτρες από τον τοίχο αυτό. Όταν ξημέρωσε έφυγαν απελπισμένοι και απέδωσαν και αυτοί το όραμα του γέρου σε φαντασία.

Ο Δοξαράς θέλησε με τις πέτρες αυτές, που είχε αφαιρέσει από τον τοίχο ο γέροντας Μιχαήλ και οι δυο συμπολίτες του, να κτίσει φούρνο. Με πόση όμως έκπληξη είδαν οι κτίστες και αυτός ότι οι πέτρες με τον ασβέστη δεν κολλούσαν και ότι έκτιζαν γκρεμιζόταν. Λες και μια αόρατη δύναμη γκρέμιζε ότι χτιζόταν για να μη βεβηλωθούν οι πέτρες που προέρχονταν από το ναό.

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΗΣ ΜΟΝΑΧΗΣ

Στο Κεχροβούνι, 650 μέτρα πάνω απ’ τη θάλασσα, βρίσκεται το γυναικείο μοναστήρι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ιδρύθηκε το 10ο αιώνα με πρώτες μοναχές τρεις κόρες εύπορης οικογένειας του χωριού της Τήνου, Τριπόταμος. Εκεί έζησε η ευσεβής και ενάρετη Πελαγία. Γεννημένη στην Τήνο έγινε δόκιμη μοναχή και καθο­δηγημένη σωστά από μια θεία της, ήταν υπόδειγμα για την εγκράτεια και τη σωφροσύνη της. Τη διέκρινε το μεγάλο χάρισμα της ταπεινοφροσύνης. Η αγιότητα της Πελαγίας ήταν αναγνωρισμένη από όλες τις μοναχές. Λένε ότι και προφητικό είχε χάρισμα. Εκείνη όμως πάντα έμενε απλή και ασκητική.

Στις 9 Ιουλίου του 1822, ενώ το όραμα του Πολυζώη είχε ξεχαστεί, παρουσιάστηκε στον ύπνο της Πελαγίας μια γυναίκα με λαμπρή περιβολή, με θαυμάσια μορφή και ακτινοβολία. Πλησίασε το φτωχό κλινάρι της μοναχής και της είπε:

«Πήγαινε στον Επίτροπο της Μονής Σταματέλο Καγκάδη και πες του να σκάψουν, να ανακαλύψουν το σπίτι μου στο κτήμα του Αντωνίου Δοξαρά και να επιστατήσει στο κτίσιμο του ναού μου».

Η Πελαγία ξύπνησε γεμάτη τρόμο. Αμφιβολίες υπήρχαν μέσα της αν το όνειρο ήταν της φαντασίας της ή Θεϊκή εντολή. Έκρυψε το όραμα από όλους και συνέχισε την άσκησή της.

Την επομένη Κυριακή το όνειρο, επαναλήφθηκε. Η Πελαγία ήταν ταπεινός άνθρωπος και δε νόμιζε ότι ήταν σε θέση να δει την Παναγία.

Στις 23 Ιουλίου του 1822 παρουσιάστηκε η ίδια μεγαλόπρεπη γυναίκα. Αυτή τη φορά ήταν οργισμένη. Της είπε ότι αν δεν υπακούσει θα πέσει χολέρα στο νησί. Στο προστακτικό τόνο της φωνής της η Πελαγία ξύπνησε έντρομη. Έβλεπε πια με μάτια ανοικτά τη γυναίκα. Συνδύαζε τη μεγαλοπρέπεια και τη γλυκύτητα. Γι’ αυτό τα χείλη της δεν μπορούσαν ν’ αρθρώσουν λέξη. Μόνο σε κάποια στιγμή συνήλθε και ψέλλισε: «Και ποια είσαι, Κυρία, που με διατάζεις αυτά;» Στην ερώτηση αυτή η θεϊκή γυναίκα έδειξε το γύρο χώρο σαν να Θελε να δείξει τον κόσμο όλο και είπε: «Ευαγγελίζου γη χα­ράν μεγάλην». Η Πελαγία με συντριβή γονάτισε και συμπλήρωσε «Αινείτε ουρανοί Θεού την δόξαν».

Μετά τη θεία λειτουργία η μοναχή απεκάλυψε το όραμα στην ηγουμένη της Μονής και εκείνη, επειδή ήξερε την αρετή και τον ασκητικό βίο της, την πίστεψε και την έστειλε στον Επίτροπο Σταματέλο Καγκάδη, που έμενε στο χωριό Κάρυά.

Ο Καγκάδης άκουσε την αφήγηση για το όραμα και σύστησε στην Πελαγία να επισκεφθεί το Μητροπολίτη Γαβριήλ, στο ίδιο χωριό.

Η Τήνος ήταν το τελευταίο νησί του Αιγαίου, που έπεσε στα χέρια των Τούρκων το 1715. Το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως τότε ανασύστησε την Επισκοπή της Τήνου, που είχαν καταργήσει οι Βενετοί και το 1810 την προβίβασε σε Μητρόπολη, που διατηρήθηκε μέχρι το 1833. Έτσι η Πελαγία παρουσιάστηκε στον Αρχιερέα Γαβριήλ και του διηγήθηκε το όραμά της. Ο Γαβριήλ, κατά τους ιστορικούς της εποχής και την παράδοση, ήταν άριστος ιεράρχης. Άκουσε τη διήγηση της μοναχής με συγκίνηση και χωρίς κανένα ενδοιασμό ανέλαβε την πραγματοποίηση της θεϊκής προσταγής. Θυμήθηκε τη διήγηση ενός γέροντα που λεγόταν Γκιουζές, που στο μέρος αυτό, στο χωράφι του Δοξαρά, έλεγαν οι παλιοί ήταν ένα πριγκιπάτο και πως θα ξαναγινόταν πριγκιπάτο «Και σαν τι πριγκιπάτο θα γίνει, μπάρμπα Γκιουζέ;», «Ένα πριγκιπάτο, που θα ’ρχόταν απ’ τα πέρατα του κόσμου να το προσκυνούν». Ο Γαβριήλ ξαναθυμήθηκε όσα του έλεγαν κατά καιρούς και προπαντός τον Πολυζώη. Έτσι το όραμα αυτό του στερέωσε την πεποίθηση ότι εκεί υπήρχε αρχαίος ναός και Εικόνα κρυμμένη στη γη.

Ανακοίνωσε μαζί με τον Καγκάδη το όραμα στους δημογέροντες και το λαό, που άκουσαν με συγκίνηση το λόγο του ιεράρχη και ανέλαβαν το καθήκον να συντρέξουν την ανασκαφή με όλες τους τις δυνάμεις. Στις αρχές του Σεπτέμβρη του 1822 άρχισαν οι εργασίες, αλλά τίποτε δεν ανακαλύπτονταν. Μόνο τα ερείπια ενός οικοδομή­ματος βρέθηκαν κι ένα ξεραμένο πηγάδι. Οι^ανασκαφές κράτησαν δυο μήνες κι έπειτα ο ζήλος τους ψυχράθηκε κι εγκατέλειψαν τα πάντα. Τότε παρουσιάστηκε χολέρα στο νησί, που την αναφέρει στην ιστορία του ο ιστορικός της Ελληνικής Επαναστάσεως Σπυρ. Τρικούπης σελ. 268.

«Μετ’ ολίγας ημέρας ανεφάνη πανώλης εν Τήνω αλλά δεν διήρκεσε».

Η χολέρα και ορισμένες ασθένειες στο σπίτι του Καγκάδη τον έκαναν να πιστέψει ότι αιτία ήταν η αδιαφορία για το κτίσιμο του ναού κατά το όνειρο. Έτσι έπειτα από διάγ-

* Περισσότερα στο βιβλίο τον Γ. Δώριζα, Συνταξιούχον Εκπαιδευτικού «Βιογραφία της Αγίας Μοναχής Πελαγίας της Τήνον» Β’ έκδοση 1972.

γελμα του Αρχιερέα Γαβριήλ, προσφορές του Καγκάδη και των κατοίκων, οι ανασκαφές ξανάρχισαν με ζήλο. Έκαναν επιτροπή, που φρόντιζε για τις ανασκαφές και το κτίσιμο του ναού. Την αποτελούσαν οι Σταματέλος Καγκάδης, Γεώργιος Περίδης, Αντώνιος Καλλέργης, Γεώργιος  Σιώτος, με Πρόεδρο το Μητροπολίτη Γαβριήλ.

Από τα χωριά της Τήνου, που τότε ήταν ακμαία γιατί ολόκληρο το νησί αριθμούσε 30.000 ψυχές, κατέβαιναν με βάρδιες κάθε μέρα και το έργο προχωρούσε.

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΘΑΥΜΑ

Τα θεμέλια του ναού, που τώρα ονομάζεται Εύρεση, προγραμματίστηκαν για την 1η Ιανουαρίου του 1823. Ήρθε ο Αρχιερέας, οι ιερείς, οι προύχοντες και ο λαός και έπρεπε να γίνει ο αγιασμός, που βέβαια χρειαζόταν νερό. Την ώρα που κάποιος έφευγε για να το φέρει απ’ την πόλη, ένα παιδί που ήταν κοντά στο ξεραμένο πηγάδι φώναξε να μην πάνε για νερό, γιατί το πηγάδι ήταν γεμάτο.

Όλοι δόξασαν το Θεό για το πρώτο θαύμα και οι άρρωστοι που πλύθηκαν με το νερό έγιναν καλά. Τα θεμέλια τα έβαλε ο ίδιος ο Γαβριήλ κι ο ναός αφιερώθηκε πια στη Ζωοδόχο Πηγή. Μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα τελείωσε, γιατί με τη χολέρα που σταμάτησε, το αγίασμα που βρέθηκε, κι όλα τα άλλα θαυμαστά που καθημερινά συνέβαιναν, ο ζήλος του λαού μεγάλωνε κι οι δυσκολίες λιγόστευαν.

Στο μέρος αυτό που κτίστηκε ο ναός της Ευρέσεως, Ζωοδόχου Πηγής, φαίνεται ότι υπήρχε παλαιός ναός μεγαλοπρεπής στο όνομα του Αγίου Ιωάννου, που κάηκε απ’ τους Σαρακηνούς το 1200 μ.Χ.

Πολλά ευρήματα αξίας (μαρμάρινες στήλες, ιερά σκεύη κ.λ.π.) μαρτυρούν τη μεγα­λοπρέπειά του.

Η ΕΥΡΕΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ

Στις 30 Ιανουαρίου είχαν σειρά για την πλακόστρωση του ναού της Ζωοδόχου Πη­γής οι κάτοικοι του χωριού Φαλατάδος. Κατέβηκαν στην πόλη πρωί-πρωί κι άρχισαν τη δουλειά τους. Ενώ ίσιωναν από τα χώματα το δάπεδο του ναού και έσκαβαν μεταφέροντας τα έξω, ξαφνικά στις 2 το μεσημέρι η αξίνα του Φαλαταδιανού Εμμ. Μάτσα ή Σπανού κτύπησε πάνω σ’ ένα ξύλο. Ο χωρικός πήρε το κομμάτι το ξύλο και καθαρίζοντάς το έμπηξε μια χαρούμενη φωνή, γιατί είδε να έχει ζωγραφισμένο πάνω του έναν Άγγελο με κρίνο. Αμέσως άρχισαν να σκάβουν για το άλλο μισό που γρήγορα βρέθηκε. Πάνω ήταν η Θεοτόκος καθισμένη σε θρόνο. Συναρμολόγησαν τα δυο ξύλα και μπροστά τους είχαν τον Ευαγγελισμό. «Ευαγγελίζου γη χαράν μεγάλην…».

Κλαίγοντας οι παρόντες έστειλαν απεσταλμένους να ειδοποιήσουν το Φαλατάδο, τα άλλα χωριά και τη χώρα. Η είδηση έδωσε μεγάλη χαρά σε όλο τον τόπο. Ντόπιοι και ξένοι έρχονται να ασπαστούν την Αγία Εικόνα Της. Πλήθη κατεβαίνουν απ’ ολα τα χωριά. Όσοι έφτασαν αργά, κρατούσαν στα χέρια τους λαδοφάναρα. Ατέλειωτες ουρές περιμένουν να φτάσει η σειρά τους να προσκυνήσουν και με δάκρυα στα μάτια δοξάζουν το Θεό. Στις 2 Φεβρουάριου του 1823 έγινε για πρώτη φορά η περιφορά της Αγίας Εικόνας στα στενά δρομάκια της Τήνου.

ΤΟ ΑΠΟ ΕΙΚΟΝΙΣΜΑ

Το Εικόνισμα που βρέθηκε ήταν ο Ευαγγελισμός. Όπως έσκαβαν οι εργάτες σχίστηκε στο μέσον, μα οι μορφές της Θεοτόκου και του Γαβριήλ δεν έπαθαν τίποτε. Το πίσω μέρος της Εικόνας είναι καμένο, γιατί ο ναός του Αγίου Ιωάννου μέσα στον οποίο βρισκόταν απ’ τους πρώτους βυζαντινούς χρόνους η Αγία Εικόνα, πυρπολήθηκε το 12ο αιώνα απ’ τους Σαρακηνούς. Κι όμως μέσα στην υγρασία διατηρήθηκε μέχρι το 1823.

Η τεχνοτροπία της δεν ανήκει στους βυζαντινούς χρόνους, αλλά είναι των πρώτων χριστιανικών χρόνων. Όσοι ασχολήθηκαν με την προέλευση της Εικόνας καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι είναι έργο του Ευαγγελιστού Λουκά και μάλιστα ότι είναι μια απ’ τις τρεις πρώτες εικόνες του και βεβαιώνουν ότι η ιδιότητά Της η θαυματουργική προέρχεται από την ευλογία της ίδιας της Θεοτόκου, που ευλόγησε το έργο του Λουκά, με τα λόγια «η χάρις του εξ εμού τεχθέντος είη δι’ εμού μετ’ αυτής».

Ο χρυσός και τα πολύτιμα πετράδια, αφιερώματα των πιστών, δεν αφήνουν να φανεί το σχίσιμο της σκαπάνης. Οι αρχόντισσες της Τήνου για να καλύψουν αυτό το σχί­σιμο τοποθέτησαν στο πρώτο προσκύνημα τους ό,τι πολυτιμότερο είχαν πάνω στην Αγία Εικόνα. Από το αντίγραφο, που υπάρχει στο σκευοφυλάκιο του Ιερού Ιδρύματος, βλέπουμε ότι εικονίζεται η Μεγαλόχαρη γονατιστή με σκυμμένη την κεφαλή μπροστά σ’ ένα χαμηλό αναλόγιο. Στο ανοικτό βιβλίο που είναι πάνω του είναι χαραγμένα τα λόγια «γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου». Το κάλυμμα της κεφαλής είναι ριγμένο προς τα πίσω, όπως ακριβώς έδεναν τα μαντήλια τους οι κόρες της Ναζαρέτ. Στο βάθος της μικρής αίθουσας διακρίνονται χωρίσματα παραθύρων και από το κέντρο ψηλά κατεβαίνει το Αγιο Πνεύμα «εν είδει περιστεράς». Απέναντι στραμμένος προς τη Θεοτόκο στέκεται ολόσωμος ο Αρχάγγελος Γαβριήλ φωτολουσμένος κρατώντας στο αριστερό του χέρι το συμβολικό κρίνο της αγνότητας.

Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ

Απ’ τη στιγμή που βρέθηκε το εικόνισμα, αποφασίστηκε να κτιστεί νέος μεγαλύτερος ναός, για να εκτελεστεί η διαταγή της Θεοτόκου, στο όνομα του Ευαγγελισμού. Τότε κάλεσαν τον αρχιτέκτονα Ευστράτιο που καταγόταν απ’ τη Σμύρνη και παρέμενε στο νησί και του ανέθεσαν να κάνει τα σχέδια. Ο μηχανικός ήταν εμπνευσμένος καλλιτέχνης και το όλο θαύμα τον είχε επηρεάσει. Γι’ αυτό και τα σχέδια παραδόθηκαν γρήγορα και το κτίσιμο άρχισε αμέσως. Όλος ο λαός βοήθησε. Πλούσιοι και φτωχοί, άρχοντες και τεχνίτες, ντόπιοι και ξένοι, γυναίκες και παιδιά με ζήλο και ενθουσιασμό προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Οι πλούσιοι έδωσαν χρήματα και κοσμήματα. Οι φτωχοί δούλεψαν χωρίς να πληρώνονται. Οι γυναίκες και τα παιδιά μετέφεραν τα υλικά, που ξεφόρτωναν τα καΐκια στην παραλία. Πολλές φορές οι πρόκριτοι και η Επιτροπή για το κτίσιμο του ναού κοιμήθηκαν απελπισμένοι, γιατί τους τελεί­ωσαν τα χρήματα και το Ταμείο ήταν άδειο και όμως το πρωί ένα θαύμα και μια γενναία χρηματική προσφορά βοηθούσαν να συνεχίσει το έργο. Σε ένα χρόνο ο ναός

ήταν έτοιμος πράγμα που και σήμερα με τα τεράστια μέσα προκαλεί το θαυμασμό. Σ’ αυτό το ναό από τότε που έγιναν τα εγκαίνια μέχρι σήμερα τελείται καθημερινά λειτουργία και εσπερινός.

ΤΑ ΕΚΑΤΟ ΔΙΣΤΗΛΑ

Κάποια απ’ τις μέρες του 1823 που το ταμείο της εκκλησίας ήταν άδειο κι όλοι ήταν περίλυποι, έφθασε στο λιμάνι της Τήνου ένα αγγλικό πλοίο και έφερε τον υποπρόξενο της Αγγλίας Ερρίκο Φλικ. Ο πλοίαρχος Φ. Ταξ και ο υποπρόξενος ήταν καθολικοί. Όταν το πλοίο αγκυροβόλησε άρχισε φοβερή θαλασσοταραχή. Κύματα πελώρια ξεσπούσαν πάνω στα βράχια κι απειλούσαν κάθε πλεούμενο. Το αγγλικό πλοίο άρχισε να κινδυνεύει. Οι άγκυρες έσπασαν και ήταν έτοιμο να συντρίβει στους βράχους. Ο Άγγλος πλοίαρχος είδε τον κίνδυνο μέσα στη μανία των στοιχείων και γεμάτος φόβο στρέφοντας το βλέμμα του στην ξηρά, είδε ψηλά το ναό κι επικαλέστηκε τη θεία βοήθεια της Παναγίας κάνοντας τάμα να δώσει εκατό δίστηλα αν το πλοίο σωζόταν.

Τότε όσοι ήταν στην παραλία είδαν ένα καταπληκτικό θέαμα. Πελώρια κύματα κτυπούσαν στην ακτή και μόνο γύρω από το αγγλικό πλοίο ήταν γαλήνη σαν να κρατούσε ένα αόρατο χέρι το άγριο κύμα.

Το πλοίο σώθηκε. Ο Άγγλος πλοίαρχος πιστεύοντας στο θαύμα δε λησμόνησε την υπόσχεσή του. Μόλις βγήκαν απ’ το πλοίο κατευθύνθηκαν κι οι δυο στο ναό, ασπάστηκαν την Αγία Εικόνα και πρόσφεραν στην Επιτροπή εκατό δίστηλα.

ΑΦΙΕΡΩΣΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΚΑΙ ΖΩΗΣ

Ο Αλιβίζος Καλάβριας, πλούσιος Τηνιακός, έμπορος απ’ τους καλύτερους του νησιού, είχε αρρωστήσει βαριά. Οι γιατροί τον εγκατέλειψαν γιατί σωτηρία δεν υπήρχε. Κάποια μέρα απ’ τους φρικτούς πόνους έπεσε στη θάλασσα για να πνιγεί. Την ώρα που βυθιζόταν επικαλέστηκε την Παναγία και σώθηκε κι απ’ τον πνιγμό κι από την αρρώστια. Τότε πούλησε την τεράστια περιουσία του και γεμάτος ευγνωμοσύνη πλήρωνε κάθε Σάββατο τα ημερομίσθια των εργατών και παρέστεκε κάθε ανάγκη έως ότου δαπάνησε όλα τα χρήματά του. Εντελώς φτωχός φόρεσε ράσο και αφοσιώθηκε στην υπηρεσία του ναού και τη λατρεία της Παναγίας. Ο Καλάβριας ήταν ζωντανή ιστορία της ανέγερσης του ναού και αφηγητής των θαυμάτων της Μεγαλόχαρης. Ντόπιοι και ξένοι τον τιμούσαν στη ζωή, τον τίμησαν και στο θάνατο. Πέθανε το 1872.

Η ΕΥΡΕΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Όλα αυτά συνέβαιναν κατά τη διάρκεια του Αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία μας.

Το όραμα του Πολυζώη συνέπεσε με την έναρξη της Ελληνικής Επαναστάσεως. Το όραμα της Πελαγίας με το δεύτερο χρόνο του Αγώνα. Η Τήνος ύψωσε τη σημαία της

Επαναστάσεως στις 30 Μαρτίου του 1821. Και μέσα στα χρονικά αυτά όρια συντελέστηκε το θαύμα της Ευρέσεως της Αγίας Εικόνας, που ήταν Ευαγγελισμός.

Οι αγωνιστές του 1821 θεώρησαν την Εύρεση μήνυμα του ουρανού για την επιτυχία της Επαναστάσεως, μήνυμα που σήμαινε λύτρωση. Ο Μιαούλης κι ο Κανάρης ήρθαν πολλές φορές στην Τήνο να προσκυνήσουν. Ο Κολοκοτρώνης ήρθε το 1838 με το τάμα του. Ο Νικηταράς το 1848. Σχεδόν όλοι οι αγωνιστές ήρθαν στην Τήνο για προσκύνημα. Έτσι η Εύρεση δεν είναι μόνο θέμα θρησκευτικό αλλά εθνικό και πατριωτικό. Άλλωστε ο ναός της Μεγαλόχαρης είναι το πρώτο κτίσμα της νεώτερης Ελλάδας. Το πρώτο αξιόλογο αρχιτεκτονικό μνημείο του απελευθερωμένου Έθνους, που κα­τασκευάστηκε κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων της Επαναστάσεως, μέσα στην αγωνία, τις στερήσεις και την τραγικότητα του Αγώνα. Ένας απ’ τους αυστηρότερους αρχιτέκτονες της πατρίδας μας, ο Καυτατζόγλου, θεωρούσε το ναό της Ευαγγελί­στριας σαν ένα από τα χαρακτηριστικότερα έργα που ’γιναν στην Ελλάδα κατά την απελευθέρωση και που εκφράζει την εποχή του ιερού Αγώνα μας, «ως εκφράζων την ε­ποχήν του ιερού ημών Αγώνος ως ωντο μόνον και κύριον μνημείον το ανεγερθέν υπό την κλαγγήν των όπλων».

ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΟΧΑΡΗΣ ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΟΥ ΧΙΛΙΑΡΧΟΥ

Ανεβαίνοντας οι προσκυνητές προς το Ναό, στο προαύλιο δεξιά βλέπουν ένα μαρμάρινο συντριβάνι. Το συντριβάνι αυτό είναι αφιέρωμα ενός Τούρκου, του Μουσταφά Αγά, χιλιάρχου. Αυτός καταγόταν απ’ την Κηταία της Ανατολής και ήταν παράλυτος. Ακούγοντας για τα θαύματα της Μεγαλόχαρης ήρθε με τους υπηρέτες του και έμεινε στο Ναό δυο μήνες. Μια μέρα, ενώ βρισκόταν ξαπλωμένος μπροστά στην Αγία Εικόνα και παρακαλούσε, σηκώθηκε μόνος του και την προσκύνησε. Είχε θεραπευθεί. Από ευγνωμοσύνη κατασκεύασε το μαρμάρινο συντριβάνι του προαυλίου, αιώνια μαρτυρία του θαύματος και στον αλλόθρησκο.

ΤΟ ΚΑΡΑΒΙ ΜΕ ΤΟ ΨΑΡΙ

Όποιος μπαίνει μέσα στο Ναό διακρίνει να κρέμεται κάτω από ένα καντήλι ομοίωμα καραβιού με σφηνωμένο στο πλάι του ένα ψάρι.

Είναι το τάμα του πληρώματος πλοίου, που κινδύνεψε στον ωκεανό από ρήγμα στα ύφαλα του. Οι άνδρες την κρίσιμη στιγμή επικαλέσθηκαν τη βοήθεια της Παναγίας και το καράβι έφθασε σε κοντινό λιμάνι.¹ Πόση όμως ήταν η συγκίνησή τους όταν βρήκαν στα ύφαλα του πλοίου σφηνωμένο ένα μεγάλο ψάρι, που είχε φράξει το ρήγμα.

Η ΑΣΗΜΕΝΙΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ

Πάνω στο δεξί παγκάρι του Ναού βρίσκεται τοποθετημένη μια ασημένια πορτοκαλιά με τους καρπούς της. Είναι το αφιέρωμα ενός πλούσιου ομογενή της Αμερικής, που ζήτησε απ’ τη Μεγαλόχαρη να δει το φως του και να Της αφιερώσει ό,τι πρωτοαντικρύσει. Και το πρώτο που είδε, ήταν μια πορτοκαλιά.

ΕΝΑ ΘΑΥΜΑ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ ΜΑΣ

Η Στυλιανή Μαραμπότου, Τηνιακιά, στεκόταν στην πόρτα του σπιτιού της την παραμονή του δεκαπενταύγουστου του 1971. Το νησί ήταν πλημμυρισμένο από κόσμο και κατάλυμα για τους προσκυνητές δεν υπήρχε πια. Δυο γυναίκες μ’ ένα μικρό παιδί στάθηκαν και της ζήτησαν δωμάτιο, απλώς και μόνο για να κοιμηθεί λίγο το παιδί.

Τους απάντησε ότι δωμάτιο δεν είχε, αλλά «ελάτε να ξεκουραστείτε εκεί που θα ’μαστε κι εμείς». Οι γυναίκες κατευθύνθηκαν στο Ναό κι έμειναν μέχρι τις 3 τη νύχτα. Επειδή όμως το παιδί άρχισε να κλαίει το πήραν για να πάνε στην κυρία που θα τους φιλοξενούσε. Όταν βγήκαν από το Ναό και κατηφόρισαν τη λεωφόρο Μεγαλόχαρης δε θυμόνταν προς τα που είναι το σπίτι. Δεν είχαν ρωτήσει όνομα και στέκονταν αμήχανες στη μέση του δρόμου. Κείνη τη στιγμή τις πλησίασε μια γυναίκα και τους είπε ότι αυτή θα τις οδηγήσει. Δε σκέφτηκαν ούτε που τις ξέρει ούτε ποια είναι. Όταν έφτασαν και κτύπησαν την πόρτα η νοικοκυρά βλέποντας τρεις αντί δυο είπε: «Εγώ δεν έχω τόπο για σας και ήρθατε περισσότερες». Τότε η άγνωστη ρώτησε: «Για μένα δεν υπάρχει τόπος;» κι έγινε άφαντη. Οι δυο γυναίκες τότε συνήλθαν. Πού τις ήξερε; ποια ήταν; πώς γνώριζε το σπίτι; Τις είχε συνοδεύσει στα στενά σοκάκια του νησιού στο σπίτι αυτό που το 1823 το πρώτο βράδυ που βρέθηκε, στις 30 Ιανουαρίου, απ’ την ίδια πόρτα είχαν περάσει το Εικόνισμα Της για να το φυλάξουν στο σπίτι του Σταματέλου Καγκάδη.

ΕΝΑ ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΑΥΜΑΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ ΜΑΣ

Υπάλληλος με υπεύθυνη θέση στην Τήνο, που υπηρετεί με χαρά και ευγνωμοσύνη στο νησί για το θαύμα που του έκανε η Μεγαλόχαρη, παρακαλεί όμως να διατηρηθεί η ανωνυμία μέχρις ότου περαστεί επίσημα στο βιβλίο θαυμάτων του Ιερού Ιδρύματος, καταθέτει:

Είχε ανώτερη διοικητική θέση στην Κρήτη. Στις 29 Ιουλίου 1980 η σύζυγός του εισάγεται στο «Ιδιωτικό Μαιευτήριο Ηρακλείου» με ακατάσχετη αιμορραγία ύστερα από δύσκολο τοκετό. Προσκαλούνται κατεπειγόντως τέσσερις γυναικολόγοι οι κύριοι Πολυχρονάκης, Μακρής, Ορφανός και Παχάκης. Επίσης ο αναισθησιολόγος κ. Χναράκης. Γίνεται μετάγγιση οκτώ φιαλών αίματος, αλλά ο αιματοκρίτης φθάνει στο 15 και η πίεση στο 5. Όλοι οι γιατροί ομολογούν ότι κινδυνεύει και ζητούν σπάνιο αιμοστατικό φάρμακο, που δε βρίσκεται σε κανένα από τα φαρμακεία και τις φαρμακο­βιομηχανίες του Ηρακλείου. Τότε επικαλείται την Παναγία της Τήνου να επέμβει Εκείνη, να σώσει τη γυναίκα του. Η βελτίωση αρχίζει. Η γυναίκα σώθηκε και ο ίδιος με την οικογένειά του υπηρετεί από τότε στο νησί της Μεγαλόχαρης αφήνοντας τη θέση, τις υπευθυνότητες και όλα τα αγαθά, που είχε στον τόπο του, για να λέγει «ευχαριστώ» στη χάρη Της.

ΚΛΟΠΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ

Στις 15 Δεκεμβρίου 1842 ένα γεγονός συγκλόνισε όλο τον πληθυσμό της Τήνου. Ένας κακοποιός που είχε καταδικαστεί σε φυλάκιση από τις τουρκικές αρχές ήρθε στην Τήνο. Ονομαζόταν Χριστόδουλος Δημητριάδης και ήταν κάτοικος της Σμύρνης. Δεν συγκινήθηκε από το ναό ούτε από την εικόνα της Μεγαλόχαρης. Το μόνο που τον συγκίνησε ήταν το χρυσάφι και τα πολύτιμα πετράδια. Έτσι σκέφτηκε να κλέψει την Αγία Εικόνα για να κρατήσει τα τιμαλφή.

Κρύφτηκε στο γυναικωνίτη του ναού, ξέφυγε την προσοχή των νεωκόρων και περίμενε το σκοτάδι για να δράσει. Τα μεσάνυχτα με τη βοήθεια ενός σχοινιού κατέβηκε μέσα στο ναό, καταπάτησε την Αγία Τράπεζα, έκλεψε το χρυσό δισκοπότηρο της Αγίας Μεταλήψεως, την Εικόνα με τα πολύτιμα αφιερώματα και έφυγε βιαστικά πα­ραβιάζοντας την αριστερή πόρτα.

Το πρωί, όταν άνοιξαν οι νεωκόροι το ναό και είδαν να λείπει η Αγία Εικόνα κλαίγοντας άρχισαν να καλούν σε βοήθεια. Κτύπησαν τις καμπάνες πένθιμα και η θλιβερή είδηση απλώθηκε σ’ όλο το νησί. Τότε Διοικητής της Τήνου ήταν κάποιος Θεοτόκης, που αμέσως συγκρότησε περιπολίες, επίταξε τα πλοία και με την ολοπρόθυμη συμμετοχή των συγκινημένων κατοίκων άρχισε η έρευνα του νησιού, σπιθαμή προς σπιθαμή. Ο Χριστοδούλου τρέχοντας, είχε φτάσει στην άκρη του νησιού προς το μέρος της Άνδρου. Από κει θα ξέφευγε αν κατόρθωνε να βρει άνθρωπο να τον περάσει απέναντι. Το μεσημέρι μια περίπολος τον βρήκε κοντά σε μια πηγή και τον συνέλαβε γιατί τον θεώρησε ύποπτο. Η σωματική έρευνα απέδειξε ότι αυτός ήταν ο κλέφτης. Οδηγήθηκε στο Διοικητή και ομολόγησε τα πάντα αποκαλύπτοντας και το μέρος που είχε κρύψει την Αγία Εικόνα με τα αφιερώματα.

Απερίγραπτη ήταν η χαρά των κατοίκων, οι καμπάνες κτύπησαν χαρούμενα και η Αγία Εικόνα μεταφέρθηκε με κάθε επισημότητα στη θέση της.

Ο ιερόσυλος καταδικάστηκε σε φυλάκιση και πέθανε στη φυλακή.

Από το 1842 μέχρι σήμερα η Αγία Εικόνα φυλάσσεται, όταν ο ναός είναι κλειστός, σε ειδικό κιβώτιο μεγάλης αντοχής δίπλα στο μαρμάρινο εικονοστάσι. Μπροστά στο εικονοστάσι και στο κιβώτιο, τη νύχτα καίει πάντα μια λαμπάδα ακοίμητη.

ΔΙΟΙΚΗΣΗ-ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

Σύμφωνα με τον Ακαδημαϊκό Μάρκο Σιώτη, θαύμα πραγματικό αποτελεί επίσης και η Διοίκηση του Πανελληνίου Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελίστριας Τήνου. Κύριο χαρα­κτηριστικό γνώρισμα όλων που διοίκησαν το Ιερό Ίδρυμα υπήρξε η αφοσίωση στην Παναγία. Ο Μητροπολίτης Γαβριήλ κάλεσε με τρόπο βιβλικό, πριν ακόμα από την ανεύρεση της ιεράς Εικόνας, τα Μέλη της πρώτης Επιτροπής και ανέθεσε σ’ αυτά τις φροντίδες του ναού που εκτίζετο τότε. Αυτοί ονομάσθηκαν από την πρώτη στιγμή που ανέλαβαν τα καθήκοντά τους Κτίτορες του ιερού Ναού και όλου του Συγκροτήματος του Ιερού Ιδρύματος. Η πρώτη αυτή Επιτροπή αξιώθηκε να ανεύρει την ιερά Εικόνα, να ανεγείρει τον ναό της Ευρέσεως, τον κυρίως ναό της Ευαγγελίστριας και το μεγαλύτερο μέρος του οικοδομικού συγκροτήματος.

Τέλος η πρώτη αυτή Επιτροπή με την σύνταξη της “Διαθήκης των Κτητόρων” τον Ιανουάριο του 1825 έθεσε τις βάσεις της θεοφιλούς πράγματι διοικήσεως του Ιερού Ιδρύματος.

Σύμφωνα μάλιστα με τον αείμνηστο Τήνιο εκπαιδευτικό και συγγραφέα Ιστορίας του Ιερού Ιδρύματος I. Καρδαμίτση, οι κτίτορες μετάβαλαντον Ναό σε Ίδρυμα κυρίως με το άρθρο γ) της παραπάνω Διαθήκης όπου ορίζουν ότι η Εκκλησία της Ευαγγελί­στριας θα πληρώνει τους δασκάλους και θα συντηρεί τα σχολεία που οι ίδιοι ίδρυσαν.

Σήμερα το Ιερό Ίδρυμα έχει τη μορφή του Ν.Π.Δ.Δ. με δικό του νόμο που καθορίζει πως θα διοικείται (Ν. 349/76) πάντα βέβαια μέσα στα πλαίσια των κανόνων που θέσπισε η πρώτη επιτροπή των Κτιτόρων.

Το Ιερό Ίδρυμα δεν είναι ενοριακός Ναός, ούτε Ιερά Μονή αλλά χαρακτηρίζεται από τον νομοθέτη σαν ευαγές Καθίδρυμα. Το Ιερό Ίδρυμα έχει δικούς του πόρους και δική του διαχείριση που διέπεται από τους κανόνες του Δημόσιου Λογιστικού και δική του σφραγίδα. Οι δαπάνες του ελέγχονται και εγκρίνονται από το Ελεγκτικό Συνέ­δριο, είναι υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Η Επιτροπή συντάσσει κάθε χρόνο τον προϋπολογισμό και τον απολογισμό των εσόδων και των εξόδων που εγκρίνονται από τα Υπουργεία Παιδείας και Οικονομικών.

Στο Ιερό Ίδρυμα εργάζονται υπάλληλοι που αμείβονται από το δικό του Ταμείο. Οι Κληρικοί που υπηρετούν στον Ναό είναι επίσης υπάλληλοι του Ιδρύματος και δεν α­ναμειγνύονται στην Διοίκησή του.

Το Ιερό Ίδρυμα διοικείται από Επιτροπή εννέα πολιτών με Πρόεδρο τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Σύρου – Τήνου κ.λ,π. Τα έξι Μέλη είναι αιρετά και εκλέγονται κάθε τρία χρόνια από σώμα εκλεκτόρων που απαρτίζεται από την τοπική αυτοδιοίκηση του νησιού και τα μέλη του Συμβουλίου της Αδελφότητας Τηνίων στην Αθήνα, είναι δε απαραίτητα Τήνιοι πολίτες και Χριστιανοί Ορθόδοξοι.

Τα τρία υπόλοιπα μέλη είναι έκτου νόμου οι εκάστοτε Ειρηνοδίκης, Λυκειάρχης και Προϊστάμενος ΔΟΥ Τήνου. Το αξίωμα του Επιτρόπου είναι τιμητικό και άμισθο.

Τα έσοδα του Ιερού Ιδρύματος προέρχονται από εισφορές των χριστιανών της Ελλάδας και της αλλοδαπής, από δικαιώματα ιεροπραξιών, από κληροδοτήματα, από εκποίηση αφιερωμάτων και από ενοίκια ακινήτων.

ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ

Το Ιερό Ίδρυμα Ευαγγελίστριας έχει Εθνική, Θρησκευτική, Εκπαιδευτική, Φιλαν­θρωπική, Κοινωνική και Κοινωφελή δραστηριότητα που μπορεί να θεωρηθεί υποδειγ­ματική για Ιδρύματα.

Ακόμα η Τήνος και το Ιερό Ίδρυμα στα χρόνια της Επανάστασης του 1821 περιέθαλψαν χιλιάδες πρόσφυγες που κατέφυγαν εδώ από την Κάσο, τα Ψαρρά, την Χίο, την Κάρυστο, την Κρήτη και άλλες δοκιμαζόμενες από τα δεινά του πολέμου περιοχές της Πατρίδας μας.

Όταν ιδρύθηκε το Ελληνικό κράτος, πρόσφερε για την ανέγερση του Πανεπιστημί­ου Αθηνών σημαντικά ποσά. Αποκατέστησε πρόσφυγες της Κρήτης και της Μ. Ασίας με οικονομική ενίσχυση και δωρεά οικοπέδων για την ανέγερση συνοικισμών.

Στον πόλεμο του 1940 η Επιτροπή του Ιερού Ιδρύματος πρόσφερε στο αγωνιζόμενο Έθνος όλα τα χρηματικά του αποθέματα, τα χρυσά και αργυρά αφιερώματα και τα τιμαλφή του ναού, αξίας τότε 5.000.000 δρχ.

Σε όλες τις Εθνικές συμφορές, πολέμους, σεισμούς, θεομηνίες ενίσχυσε το Κράτος και είναι έτοιμο πάντοτε να βοηθήσει Έλληνες και ξένους.

Στους πρόσφατους σεισμούς της Καλαμάτας το Πανελλήνιο Ιερό Ίδρυμα Ευαγγε­λίστριας απέστειλε προς ανακούφιση των κατοίκων της Μεσσηνίας δραχμές 5.000.000. Ανάλογη θα είναι η συμμετοχή του στους δοκιμασμένους συνανθρώπους μας της Ηλείας και της Αρμενίας.Θρησκευτική δράση

Το Ιερό Ίδρυμα από την πρώτη στιγμή της ιδρύσεώς του, τόνωσε το θρησκευτικό συναίσθημα του λαού και ιδιαίτερα των Κυκλάδων που υπέφεραν τα χρόνια εκείνα από πολλές προπαγάνδες.

Στους καιρούς μας ενισχύει την εξωτερική ιεραποστολή, συντηρεί και προστατεύει όλα τα εκκλησιαστικά ιδρύματα της Τήνου και τους ενοριακούς ναούς με δωρεές ιερών σκευών, εικόνων και χρηματικά ποσά. Ενισχύει ακόμα και ναούς της άλλης Ελλά­δας, που ζητούν ενίσχυση. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι κανένα άλλο εκκλησια­στικό ίδρυμα της χώρας δεν πρόσφερε τόσα σε ναούς που καταστράφηκαν από τον εμφύλιο πόλεμο, όσο αυτό.

Στον τομέα των Κατηχητικών Σχολείων προσφέρει οίκημα και κατηχητές για τη λειτουργία Κατηχητικών, αγοριών και κοριτσιών. Στον ίδιο χώρο γίνονται και συγκε­ντρώσεις μητέρων.

Χιλιάδες προσκυνητές εξομολογούνται το καλοκαίρι καθημερινά στους ξομολόγους του Ιδρύματος και σε άλλους, που έρχονται με εντολή της Αρχιεπισκοπής Αθηνών.

Το φθινόπωρο του 1994 το Ιερό Ίδρυμα συνδιοργάνωσε με την Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Συνέδριο Πατερικής Θεολογίας για τον Άγιο Γρηγόριο τον Νύσσης και υπήρξε μοναδικός χορηγός του Συνεδρίου αυτού.

Εκπαιδευτική δράση

Από το 1825 ενώ στην άλλη Ελλάδα σχολεία ακόμα δεν υπήρχαν, στην Τήνο λειτουργεί σχολείο και οι διδάσκαλοι πληρώνονται από το Ιερό Ίδρυμα. Λίγο αργότερα ενίσχυσε την ίδρυση Γαλλικής Σχολής που τη συντηρούσε το ίδιο.

Πολλά διδακτήρια της Τήνου οφείλουν τα πάντα στο Ιερό Ίδρυμα, ιδιαίτερα το συγκρότημα Γυμνασίου – Λυκείου. Γι’ αυτό το διδακτήριο δαπανήθηκαν σημαντικά ποσά. Όταν το 1957 έγιναν τα εγκαίνια του Γυμνασίου Τήνου, κανένα διδακτήριο στην Ελλάδα δεν ήταν της περιωπής του. Το 1981 -82 σε επέκταση του παλαιού συγκροτή­ματος εγκαταστάθηκε το Λύκειο Τήνου.

Το 1957 ιδρύθηκε με τη συμπαράσταση του Ιερού Ιδρύματος, Σχολή Καλών Τεχνών στο χωριό Πύργος της Τήνου. Αυτή τη Σχολή τη συντηρεί μέχρι σήμερα. Σημειώνουμε ότι αυτή η περιοχή του Πανόρμου Τήνου είναι η πατρίδα μεγάλων καλλιτεχνών για τους οποίους σεμνύνεται όχι μόνο η Τήνος αλλά ολόκληρη η Ελλάδα. Αυτούς τους μεγάλους Καλλιτέχνες, Γύζη, Λύτρα, Χαλεπά, Φιλιππότη, Σώχο, Λαμέρα και άλλους, σπούδασε στο εξωτερικό το Ιερό Ίδρυμα.

Με συνεργασία της Εκκλησίας ανέλαβε την ίδρυση Σχολής κληρικών, που τώρα λει­τουργεί σαν Εκκλησιαστικό Γυμνάσιο και Λύκειο.

Από τον πρώτο χρόνο της ιδρύσεώς του το Ιερό Ίδρυμα συντηρεί και επιχορηγεί όλα τα Σχολεία της Τήνου.

Στους χώρους του Ιδρύματος και με δαπάνες του, λειτουργεί Σχολή Βυζαντινής Μουσικής, παράρτημα του Ωδείου Πειραιώς.

Από το 1863 με ειδικό Διάταγμα του Κράτους χορηγεί υποτροφίες σε φοιτητές και σπουδαστές της Ελλάδας και του εξωτερικού.

Σε νεόκτιστο κτίριο του Ιδρύματος, λειτουργεί θαυμάσια Βιβλιοθήκη με δέκα χιλιάδες βιβλία.

Φιλανθρωπική δράση

Ενώ τεράστιες δαπάνες απαιτούσε η αποπεράτωση του όλου συγκροτήματος του Ιδρύματος, ποτέ δεν έπαυσε να διαθέτει ένα μέρος από τα εισοδήματά του για την περίθαλψη των πτωχών που είχαν καταφύγει στην Τήνο από τις τουρκοκρατούμενες περιοχές.

Ιδιαίτερα προστάτεψε τα ορφανά που είχαν χάσει τους γονείς τους από τους τούρκους. Αυτά τα παιδιά τα ανέθετε η Επιτροπή σε οικογένειες για να τα αναθρέψουν και αυτές πληρώνονταν από το Ίδρυμα.

Τώρα δίνει βοηθήματα σε άπορους, ασθενείς, γέροντες και ανίκανους για εργασία. Αναλαμβάνει τη δαπάνη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των απόρων και τα έξοδά τους για να φθάσουν σε νοσοκομεία των Αθηνών. Δίνει εισιτήρια και βοηθήματα σε άπορους προσκυνητές. Ενισχύει Οργανισμούς και Ενώσεις μέσα και έξω από την Τή­νο. Προικοδοτεί άπορα κορίτσια.

Το Ιερό Ίδρυμα φιλοξένησε το 1994 για πέντε μήνες στις καινούργιες εγκαταστά­σεις του Γηροκομείου του 95 παιδιά από τη Βοσνία μαζί με τους συνοδούς τους.

Κοινωνική δράση

Όταν η κοινωνική ασφάλιση στην Ελλάδα ήταν ανύπαρκτη, το Ιερόν Ίδρυμα χορηγούσε σύνταξη στους εκπαιδευτικούς και ιερείς που ήταν πια ανίκανοι για εργασία.

Από το 1957 ίδρυσε Γηροκομείο για τους πρόσφυγες από τη Ρουμανία και τώρα περνούν άνετα εκεί τα τελευταία τους χρόνια 30 γέροντες. Η συντήρηση του Γηροκομείου βαρύνει εξ ολοκλήρου το Ιερό Ίδρυμα.

Μέχρι της ιδρύσεως του Υγειονομικού Σταθμού που είναι κρατικός, επιχορηγούσε το Νοσοκομείο.

Το Ιερό Ίδρυμα διαθέτει δική του Φιλαρμονική, ενώ συντηρεί επίσης στην Δυτική Πτέρυγα του Συγκροτήματος Σχολή Βυζαντινής Μουσικής που είναι παράρτημα του Ωδείου Πειραιά, καθώς και Εργαστήριο Αγιογραφίας με 40 περίπου μαθητές.

Τεράστια ποσά έχουν δαπανηθεί για την πόλη της Τήνου και όλου του νησιού. Τα κυριότερα έργα που επιχορηγήθηκαν από το Ταμείο του Ιερού Ιδρύματος είναι: Δια­μορφώθηκε η οδός Ευαγγελίστριας, μαρμαροστρώθηκε και αποζημιώθηκαν όλα τα οικήματα που χρειάσθηκε να κριμνησθούν. Σχηματίσθηκε δρόμος προς το νεκροταφείο της πόλεως. Διανοίχτηκε η νέα μεγάλη λεωφόρος της Μεγαλόχαρης και ολο­κληρώθηκε με την κατασκευή πεζοδρομίων και καταστρώματος. Το όλο έργον το 1966 στοίχισε 2.000.000 δρχ. Μεγάλα ποσά διαθέτει το Ιερό Ίδρυμα στις Κοινότητες της Τήνου για την εκτέλεση κοινωφελών έργων.

Η ύδρευση των κατοίκων της πόλεως και των προσκυνητών είναι ιδιαίτερη μέριμνα του Ιερού Ιδρύματος. Εκατομμύρια έχουν δαπανηθεί για το σκοπό αυτό. Μπορούμε να πούμε ότι η πόλη της Τήνου χάρις στο Ιερό Ίδρυμα εξασφαλίζει νερό για τους κα­τοίκους της και τους άπειρους επισκέπτες της.

Το λιμάνι της Τήνου που είναι ολοκληρωτικά τεχνητό, κατασκευάστηκε με συνδρο­μή και του Ιερού Ιδρύματος. Η εκβάθυνση για να πλευρίζουν τα μεγάλα πλοία, η προ­κυμαία·, οι λιμενοβραχίονες, όλα οφείλονται στη γενναία συνδρομή του.

Το 1929 το Ιερό Ίδρυμα διέθεσε 3.500.000 δραχμές για την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και την εγκατάσταση δικτύου. Το 1955 θεωρήθηκε το εργοστάσιο παλαιού συστήματος και αποφασίσθηκε ο εξηλεκτρισμός ολόκληρου του νησιού με την κατασκευή νέου εργοστασίου. Το μεγάλο αυτό έργο στοίχισε τότε 10.000.000 δρχ. Έτσι όλα τα χωριά της Τήνου διαθέτουν ηλεκτρικό ρεύμα. Όταν το έργο ολοκληρώθηκε, εξαγοράστηκε από τη ΔΕΗ.

Εκτός από όσα αναφέραμε, με δαπάνες του Ιδρύματος κτίστηκε το Πνευματικό Κέντρο, που είναι από τα ωραιότερα της Ελλάδος, διαρρυθμίστηκε το Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών, επισκευάστηκε ο Ιερός Ναός, ιδρύθηκε έκθεση εικόνων και κειμηλίων, Θεομητορική Έκθεση και Εξομολογητήρια. Ακόμα ενίσχυσε την Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών και δώρισε οικόπεδα για το τυροκομείο. Κατασκεύασε ξενώνες για τους προσκυνητές και κοινόχρηστους χώρους, α) Το 1984 μετατρέπεται το άλσος που είναι μπροστά στο Ναό, σε πάρκο, β) επισκευάζεται η βοτσαλωτη αυλή, γ) μαρμαροστρώνεται η περιφερειακή οδός Ευαγγελίστριας,  ανακαινίζεται το μεγαφωνικό σύστημα, περατώνεται η ανέγερση σύγχρονης στέγης ευγηρίας στη θέση της παλιάς, στη λεωφόρο Ευαγγελίστριας, συνολικής δαπάνης 175.000.000. Εκεί περί το τέλος του 1989 μπορούν να στεγαστούν πενήντα (50) και πλέον γέροντες, στ) Εγκαταστάθηκε σύστημα κλιματισμού στον Ιερό Ναό και τα Μουσεία, ζ) Εγκαταστάθηκε στο Κέντρο Υγείας πόλεως Τήνου και στα αγροτικά ιατρεία των χωρίων Ιστερνίων, Κώμης και Στενής από. μια συσκευή τηλεκαρδιογραφημάτων και στο Κέντρο Υγείας πόλεως Τήνου, πλήρης οφθαλμολογικός εξοπλισμός, η) Διαμορφώνεται χώρος κατασκηνώσεως γύρω απ’ το συγκρότημα του Ιερού Ιδρύ­ματος.

θ) Εξωραΐζεται και διαμορφώνεται ο εσωτερικός χώρος του συγκροτήματος του Π.Ι.Ι.Ε.Τ. Γ ια τη λειτουργικότητα του Ιερού Ναού, των Γραφείων, του Πνευματικού Κέντρου, των μουσειακών, αποθηκευτικών και βοηθητικών χώρων θα τοποθετηθεί σύγχρονος μηχανολογικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός.

ι) Προχωρεί η ανακατασκευή του Πολυμερείου Μεγάρου στην παραλία της πόλης της Τήνου για τη στέγαση Συνεδριακού Κέντρου και εκδηλώσεων προβολής του πολιτισμού της Τήνου.

ια) Προβλέπεται επιχορήγηση της κατασκευής αεροδρομίου στο νησί μας (αποτύ­πωση περιοχής Λειβαδερής, απαλλοτρίωση εκτάσεων, μελέτες).

ιβ) Τέλος, το Π.Ι.Ι.Ε.Τ. έχει αναλάβει το κόστος των απαλλοτριώσεων για την κατασκευή του Περιφερειακού Δρόμου της Πόλης της Τήνου.

ΤΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΜΕΓΑΛΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ

Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΕΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΥ ΕΙΚΟΝΑΣ 30 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ

Η μεγάλη μέρα για την Τήνο είναι η ημέρα της Ευρέσεως της Αγίας Εικόνας. Πάντοτε βέβαια, όταν οι Τηνιακοί αντικρίζουν το ναό της Μεγαλόχαρης, την ευγνωμονούν σαν προστάτιδα. Την ημέρα όμως αυτή πανηγυρίζουν πραγματικά την επέτειο της Ευρέσεώς Της. Όσοι βρίσκονται στα ξένα μένουν πάντα νοσταλγοί της ημέρας και με τα οράματα της παιδικής τους ηλικίας πανηγυρίζουν κι αυτοί από μακρυά την Εύρεσή Της.

Το απόγευμα της παραμονής, η Αγία Εικόνα μεταφέρεται με πομπή στον κάτω Ναό της Ζωοδόχου Πηγής και τοποθετείται κοντά στο σημείο που ήταν θαμμένη εκατο­νταετηρίδες. Ακολουθεί μεγάλος εσπερινός με ειδική ακολουθία. Το βράδυ γίνεται ολονυχτία. Την παρακολουθεί πλήθος πιστών. Την επόμενη μέρα τελείται Αρχιερατική λειτουργία. Γίνεται κατάθεση στην προτομή του Αρχιεπισκόπου Γαβριήλ, ακολουθεί ειδική εορτή στο Πνευματικό Κέντρο και γίνεται από τον Πρόεδρο της Επιτροπής ο απολογισμός του περασμένου έτους.

Το απόγευμα ώρα 2 μ.μ. γίνεται η περιφορά της Αγίας Εικόνας μέσα σε κουβούκλιο. Το κρατούν οι Επίτροποι του Ναού και με τη σειρά όσοι από τους κατοίκους του νησιού και τους ξένους επιθυμούν αυτήν την τιμή. Η λιτανεία ακολουθεί την ίδια πορεία μέσα στους δρόμους της πόλης που ακολούθησαν στην πρώτη περιφορά της Αγίας Εικόνας στις 2 Φεβρουάριου 1823. Στην εξέδρα της προκυμαίας γίνεται δέηση Και από το δεξί μέρος της πόλης η πομπή γυρίζει στο ναό.

Πριν τον εσπερινό, γίνεται κατάθεση στεφάνου και δέηση στους τάφους των κτητό­ρων που θυσίασαν τα πάντα για το ναό. Το βράδυ όλοι οι μαθητές των σχολείων, των Δημοτικών, του Γυμνασίου και του Λυκείου κάνουν λαμπαδηφορία. Ένας πύρινος ποταμός χύνεται με ενθουσιασμό, πίστη και λαχτάρα στους στενούς δρόμους του νησιού και στη λεωφόρο του, ψάλλοντας τα τοπικά τραγούδια «Δεύτε Τήνιοι πολίτες να πανηγυρίσωμε…», «Χαίρε Πάναγνε Μαρία…». Τρυφερές παιδικές φωνές εναρμονιζό­μενες με τις εφηβικές, δίνουν το ουσιαστικό βίωμα του Μεγάλου Θαύματος. Η συγκίνηση της ημέρας είναι τόση μεγάλη, ώστε όλοι οι επισκέπτες του νησιού τη θεωρούν μια αξέχαστη εμπειρία.

Η ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ 25ΗΣ ΜΑΡΤΙΟΥ

Διπλή γιορτή για τους Έλληνες, Εορτή του Ευαγγελισμού και επέτειος της 25ης Μαρτίου του 1821. Επειδή η Εύρεση της Αγίας Εικόνας βοήθησε στην απελευθέρω­ση του Ελληνικού Έθνους, υπάρχει πάντοτε επίσημη εκπροσώπηση του Κράτους. Πολεμικό σκάφος μεταφέρει τους εκπροσώπους της Κυβερνήσεως.

Μέχρι το 1920 οι Έλληνες της Μ. Ασίας πλημμύριζαν την Τήνο με την παρουσία τους., Μετά την Μικρασιατική καταστροφή σταμάτησε η προσέλευση απ’ αυτά τα μέρη. Αρκετές όμως χιλιάδες κόσμου έρχονται από την άλλη Ελλάδα παρά τις δύσκολες καιρικές συνθήκες, που συνήθως επικρατούν την εποχή αυτή.

Την παραμονή της Εορτής ψάλλεται πανηγυρικός εσπερινός και τη νύκτα γίνεται ολονυκτία και παράκληση. Ντόπιοι και ξένοι πλημμυρίζουν το Ναό που μένει ανοικτός. Την ημέρα της εορτής γίνεται πανηγυρική Αρχιερατική λειτουργία, λιτάνευση της Αγίας Εικόνας και δέηση στην παραλία.

ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΟΥ ΟΡΑΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΟΣΙΑΣ ΠΕΛΑΓΙΑΣ

Στις 23 Ιουλίου, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η Πελαγία είχε δει μέσα στο κελί της τη Θεοτόκο. Γι’ αυτό και η μέρα αυτή είναι αφιερωμένη στη μνήμη Της. Το πρωί σημαίνουν χαρμόσυνα οι καμπάνες του Ναού και η Αγία Εικόνα μεταφέρεται στο Μοναστήρι, πάνω στο Κεχροβούνι.

Τη συνοδεύουν οι μοναχές του Μοναστηριού που κατεβαίνουν ξημερώματα και πλήθος κόσμου. Στο Ναό της Αγίας Πελαγίας γίνεται πανηγυρική Θεία Λειτουργία. Το ηγουμενείο του Μοναστηριού και οι μοναχές φιλοξενούν το ντόπιο και ξένο κόσμο που περιμένει την επιστροφή. Νωρίς το απόγευμα ο κλήρος και χιλιάδες λαού συνοδεύουν την Αγία Εικόνα που μεταφέρεται πεζή. Αυτή η ατέλειωτη σειρά των χιλιάδων οδοιπόρων, που αν το επιτρέπει ο καιρός κρατούν και κεριά αναμμένα, είναι μια ιερή θεωρία, τρανταχτή απόδειξη της πίστης του Ελληνικού λαού στη Μεγαλόχαρη. Τα χιλιόμετρα είναι πολλά, ο κόπος μεγάλος, οι καρδιές όμως είναι γεμάτες ενθουσιασμό και συγκίνηση. Όπως περνά η Αγία Εικόνα οι καμπάνες των χωριών κτυπούν χαρμό­συνα και οι ανήμποροι να συνοδέψουν κάτοικοί τους, βγαίνουν στο μεγάλο δρόμο με θυμιατήρια και Την ασπάζονται. Ο βοριάς που ενδημεί στην Τήνο παίρνει τις ψαλμωδίες των ανθρώπων και τις μεταφέρει στα πέλαγα «Πάντων προστατεύεις Αγαθή των καταφευγόντων εν πίστει τη κραταιά Σου χειρί».

Η ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (Δεκαπενταύγουστος)

Από την πρώτη Αυγούστου χιλιάδες προσκυνητές κατακλύζουν το νησί και με κατάνυξη παρακολουθούν τις παρακλήσεις μέχρι τις 13 που γίνεται η μεγάλη παράκληση, στον αυλόγυρο της εκκλησίας. Την παραμονή της γιορτής το θέαμα της αυλής του Ναού, της πόλεως και του λιμανιού είναι απερίγραπτο. Κατάφορτα πλοία από τον Πειραιά, τη Ραφήνα και τα νησιά του Αιγαίου φτάνουν στην Τήνο. Οι αποβάθρες είναι γεμάτες κόσμο, όπως και οι δυο λεωφόροι που οδηγούν στο ναό. Εκεί συναντιόνται οι Ορθόδοξοι απ’ όλα τα μέρη. Όλο το νησί στολισμένο, μεταβάλλεται σ’ ένα μεγάλο ξενώνα. Η κίνηση είναι τόση που οι Τηνιακοί ανάμεσα στους ξένους χάνονται. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι έρχονται να πουν ένα «ευχαριστώ» στη Μεγαλόχαρη για κάποιο χάρισμα, να φέρουν ένα τάξιμο, να κάμουν μια παράκληση, να ζητήσουν τη Χάρη Της. Άλλοι συνοδεύουν τους άρρωστους δικούς τους και πονεμένοι συνάνθρωποί μας σέρνονται στον ανήφορο κουβαλώντας πολλές φορές στην πλάτη το παιδί τους, που έγινε καλά ή που προσμένουν να γίνει καλά.

Και όλοι μαζί περιμένουν το θαύμα. Πολλές φορές η χάρη Της ξαναδίνει το φως, την ομιλία, την υγεία, τα γερά πόδια. Άπειρα τα θαύματα που φαίνονται και απερίγραπτα όσα δεν φαίνονται, όσα δεν γράφονται. Εκείνοι που είχαν την τιμή και τη χαρά να σταθούν δίπλα στην Εικόνα της Μεγαλόχαρης, αυτοί μόνο μπορούν να πουν πόσα «ευ­χαριστώ» ψιθυρίζουν αμέτρητα χείλη προσκυνώντας Την.

Την παραμονή έρχονται οι εκπρόσωποι της Κυβερνήσεως, οι επίσημοι, τα στρατιωτικά αγήματα που θα αποδώσουν τιμές.

Το βράδυ γίνεται μεγάλος εσπερινός και όλη τη νύχτα ο ναός μένει ανοικτός.

Ατέλειωτες ουρές προσκυνητών περιμένουν να προσκυνήσουν. Ακολουθεί ολονυκτία και παράκληση.

Την ημέρα της γιορτής οι προσκυνητές φτάνουν τις 30.000. Τα δυο λιμάνια του νησιού είναι γεμάτα πλοία.

Μετά τη Θεία Λειτουργία ακολουθεί το μεγαλοπρεπέστερο της μεγάλης αυτής γιορτής, η λιτανεία. Προηγούνται τα εξαπτέρυγα και τα φανάρια του ναού. Ακολουθούν οι ιεροψάλτες, η Αγία Εικόνα στο κουβούκλιο Της, που το σηκώνει το τιμητικό άγημα, οι Αρχιερείς και ο ιερός κλήρος.

Μια ατέλειωτη σειρά πιστών, που αρχίζει από το Ναό και τελειώνει στην παραλία, πε­ριμένει γονατιστή να περάσει από πάνω η Χάρη Της. Είναι μια πολύ συγκινητική στιγ­μή για την ιστορία του κάθε πιστού, που στήριξε στη μάννα του Θεού τις ελπίδες του.

Η πομπή φτάνει στην παραλία κι εκεί γίνεται δέηση. Ακολουθεί κατάθεση στεφάνου στον υγρό τάφο της Έλλης, συνήθως από Υπουργό.

Τα πολεμικά πλοία βρίσκονται έξω από το λιμάνι, τα επιβατηγό, όλα τα κότερα και κάθε πλεούμενο αποδίδουν, σφυρίζοντας, τιμές στη Μεγαλόχαρη και στον υγρό τάφο της Έλλης, που τορπιλίστηκε τον Αύγουστο του 1940 στο λιμάνι της Τήνου.

Η πομπή ακολουθώντας τον ίδιο δρόμο επιστρέφει στο ναό και τ’ αναρίθμητα πλήθη των πιστών ξεκινούν για την επιστροφή.

Να ευχηθούμε οι προσευχές που ειπώθηκαν να είναι αναγεννητικές, η συγκίνηση να μην είναι παροδική αλλά βίωμα του μεγάλου θαύματος της πίστης μας.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΗΣ ΣΤΟ ΙΕΡΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΤΗΝΟΥ

Αφού προσκυνήσει την Εικόνα της Μεγαλόχαρης, παρακολουθήσει τη θεία λειτουργία, την παράκληση, που ψέλνεται πάντοτε μετά τη λειτουργία και τον Εσπερινό, μπορεί να κατέβει στο ναό της Ευρέσεως και να δει το μέρος που βρέθηκε η Αγία Εικόνα. Αριστερά μπαίνοντας στο ναό είναι ένα μικρό άνοιγμα σκεπασμένο με ασημένιο κάλυμμα. Λίγα μέτρα μακρύτερα είναι το Αγίασμα. Δεξιά περνώντας μια στοά βρίσκεται στο μέρος που γίνονται οι βαπτίσεις των νηπίων και σε κλειστό χώρο των αλλόθρησκων, που βαπτίζονται σε μεγάλη ηλικία.

Ο προσκυνητής μπορεί να πάρει φεύγοντας αγίασμα και λάδι από το καντήλι της Με­γαλόχαρης, που είναι ακοίμητο.

ΤΟ ΣΚΕΥΟΦΥΛΑΚΙΟ

Ανατολικά του μεγάλου ναού βρίσκεται το Σκευοφυλάκειο. Εκεί φυλάσσονται άμφια ιερέων και αρχιερέων, πολύτιμα Ευαγγέλια, χρυσοποίκιλτα δισκοπότηρα. Όλα τα αντικείμενα, αφιερώματα των πιστών, είναι μεγάλης αξίας. Ακόμα υπάρχει εκεί ξυλόγλυπτος Επιτάφιος και αργυροεπίχρυσο κουβούκλιο που μεταφέρεται η Εικόνα στις λιτανείες.

ΓΡΑΦΕΙΑ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΚΑΙ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΧΗΣ

Στα γραφεία υπαλλήλων εργάζονται οι υπάλληλοι του Ιδρύματος. Εκτός της άλλης εργασίας των, που αναφέρεται σε πολλές υπηρεσίες του Ιδρύματος, εξυπηρετούν και τους προσκυνητές, που επιθυμούν να αφιερώσουν είδη ή χρήματα. Η λογιστική και διαχειριστική τάξη των γραφείων είναι υποδειγματική. Το τμήμα κοινωνικών σχέσεων του Ιδρύματος δέχεται τις χιλιάδες γράμματα των χριστιανών που αλληλογρα­φούν με το Ίδρυμα από όλη τη γη.

Σ’ όλους αυτούς στέλνουν μια απάντηση, αγιασμένα είδη κ.λ.π.

Στην αίθουσα συνεδριάσεων γίνονται οι συνεδριάσεις της Επιτροπής και στην αίθουσα υποδοχής η υποδοχή των επίσημων επισκεπτών.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΝΙΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ

Η Τήνος είναι η πατρίδα των σημαντικότερων καλλιτεχνών της νεότερης Ελληνικής Ιστορίας. Έργα τους κοσμούν το Μουσείο αυτό.

Ειδικότερα αναφέρουμε πέντε έργα του μεγάλου ζωγράφου Νικολάου Γύζη. Ανάμεσα σ’ αυτά ξεχωρίζει η ελαιογραφία, «Ο Ιωσήφ που εξηγεί τα όνειρα», είκοσι πέντε έργα του Γιαννούλη Χαλεπά, δυο του Νικηφόρου Λύτρα, τρία του Νικολάου Λύτρα, τέσσερα του Περικλή Λύτρα, έξι του Γεωργίου Βιτάλη, τέσσερα του Λαζάρου Φυτά- λη, τρία του Λουκά Δούκα, δέκα επτά του Λαζάρου Σώχου, δυο του Νικολάου Στεργίου, ένατου Γιάννη Κουλούρη, δυο του Γιάννη Βούλγαρη.

ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ

Το Γενικό Αρχείο του Ιερού Ιδρύματος βρίσκεται κοντά στο Μουσείο. Εκεί μέσα σε προθήκες και σε φακέλλους υπάρχουν χειρόγραφα μεγάλης σημασίας, παλαιά έγγραφα με τη ζωντανή ιστορία του Ιδρύματος και των θαυμάτων της Μεγαλόχαρης. Γιατους μελετητές είναι αξιόλογο.

ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ

Απέναντι από το Ναό της Ευρέσεως υπάρχει η πινακοθήκη, δωρεά του ευεργέτη Αθ. Παπαδοπούλου. Ο δωρητής το αφιέρωσε στη μνήμη των γονέων του το 1961. Μέσα στην Πινακοθήκη θα βρει ο προσκυνητής έργα τέχνης και αντικείμενα μεγάλης αξίας, έργα του Γύζη, του Λύτρα, του Ιακωβίδη, του Θωμόπουλου, του Πελεκάση, του Ροϊλού, του Λεμπέση, του Βελάσκεθ, του Ρούμπενς, της Φλαμανδικής Σχολής, του Ρέμπραντ, του Μουρίλο και πολλών άλλων. Στην ίδια Πινακοθήκη θα δει μπιμπελό και βάζα μεγάλης αξίας, βεντάλιες, μαχαιροπήρουνα επιχρυσωμένα, σερβίτσια του 18ου αιώνα, βενετσιάνικα τραπέζια, γαλλικά γραφεία εποχής Ναπολέοντα, ανθοστήλες και αναλόγια Γαλλικά, μινιατούρες από σμάλτο και πολλά άλλα.

ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Στο βοτσαλωτό, έξω από το προαύλιο του Ιδρύματος, θα βρει ο επισκέπτης τη μοναδική έκθεση της Ορθόδοξης Εκκλησίας αφιερωμένη στην Παναγία. Έχει εικόνες και αντίγραφα με θέμα πάντα την Παναγία, από την Ελλάδα, την Ιαπωνία, τη Ρωσία, την Αιθιοπία, την Άπω Ανατολή, τις Σλαυβικές Χώρες και τη Δύση. Χαρακτηριστικά έρ­γα είναι η Ρίζα του Ιεσαί, η Υπαπαντή του 17ου αιώνα, τα Εισόδια του ίδιου αιώνα, η Οδηγήτρα Ρωσικής Τέχνης, η Δεομένη της Κωνσταντινουπόλεως, το Ρόδον το Αμάραντον του Αγίου Όρους και η Κουκουζέλισσα της Μεγίστης Λαύρας. Αξίζει να επισκεφτεί ο προσκυνητής την έκθεση αυτή, που τιμά την Θεομήτορα.

ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΙΜΗΛΙΩΝ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΩΝ

Τ ο σπουδαιότερο κειμήλιο της Εκθέσεως αυτής είναι η χάρτα του Ρήγα. Μία από τις τρεις αυθεντικές που υπάρχουν. Φυλαγόνταν στο αποθεματικό χρηματοκιβώτιο του Ιδρύματος 150 χρόνια και το 1971 τοποθετήθηκε στην έκθεση αυτή.

Ο επισκέπτης μπορεί στη θαυμάσια αυτή έκθεση να δει χαλκογραφίες, ιερές εικό­νες και σιγίλλια.

Υπάρχουν ακόμα προθήκες με αντικείμενα μεγάλης αξίας, δωρεά του τέως Αρχιεπι­σκόπου Αθηνών κ. Ιερωνύμου.

ΤΟ ΜΑΥΣΩΛΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΣ

Κοντά στην Εύρεση είναι το Μαυσωλείο της Έλλης. Το 1940 στο λιμάνι της Τήνου τορπιλίστηκε το εύδρομο «Έλλη». Είχε έρθει για να αποδώσει τιμές στο πανηγύρι του 15αύγουστου. Τα οστά των πρώτων θυμάτων του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου στην Ελλάδα, που σκοτώθηκαν ύπουλα έξω από το λιμάνι της Τήνου, βρίσκονται σ’ αυτό το Μαυσωλείο. Υπάρχουν ακόμη εκεί διάφορα αντικείμενα από την Έλλη.

Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών – Ακαδημαϊκού Ή ΕΚΑΤΟΝΠΕΝΤΗΚΟΝΤΑΕΤΗΡΙΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ”

2. ΙΩΑΝΝΟΥΝ. ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΗ Εκπαιδευτικού

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΝ ΤΗΝΩ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΙΕΡΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ” ΕΚΔΟΣΙΣ ΙΕΡΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΑΘΗΝΑ

1995, το βιβλίο από το οποίο άντλησα τις πληροφορίες, διανέμεται δωρεάν. 

Αν βρήκατε ενδιαφέρουσα την παρουσίαση δηλώστε ότι σας αρέσει, ευχαριστώ.