Το ωραιότερο λιμναίο σπήλαιο του κόσμου

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ

Ένα από τα ωραιότερα σπήλαια στον κόσμο βρίσκεται στα δυτικά παράλια της Λακωνικής Χερσονήσου, στον Όρμο του Διρού. Κάτω από το λιτό τοπίο της Μάνης η φύση με ασύ­γκριτη τέχνη και υπομονή σμίλεψε ένα θαύμα πέρα από κάθε φαντασία. Κατάλευκοι σταλακτίτες και σταλαγ­μίτες, εντυπωσιακές κουρτίνες και αστραφτεροί κρύσταλλοι στολίζουν κάθε γωνιά του, δημιουργώντας ένα απαράμιλλο θέαμα που κόβει την ανάσα!

ΔΕΚΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ

ΙΗ ύπαρξη του ήταν γνωστή στους ντόπιους από το 1900 περίπου. Κανείς όμως δεν υποψιαζόταν το θαύμα που έκρυβε στο εσωτερικό του μέχρι το 1949, όταν οι ιδρυτές της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας, Γιάννης και Άννα Πετροχείλου, άρχισαν να το εξερευνούν συστηματικά.

Έως το 1960 είχαν εξερευνηθεί και χαρτογραφηθεί ι.6οο μέτρα ενώ σήμερα το γνωστό μήκος του σπηλαίου ξεπερνά τα 14 χιλιόμε­τρα! Το 1970 έγινε η πρώτη υποβρύ­χια εξερεύνηση. Συνεχίζεται έως σήμερα τόσο πάνω όσο και κάτω από το νερό με σπήλαιο καταδύσεις.

         Το σπηλαίο άρχισε να σχηματίζεται πριν από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Οι σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες που σήμερα βρί­σκονται κάτω από το νερό σχηματί­στηκαν όταν η επιφάνεια της θάλασ­σας βρισκόταν πολύ χαμηλότερα από το σημερινό της επίπεδο. Έχουν βρε­θεί σταλακτίτες σε βάθος 71 μέτρων.

          Το νερό που εισχωρεί στις ρωγ­μές του ασβεστολιθικού πετρώ­ματος και το διαλύει, δημιουρ­γεί κυριολεκτικά σταγόνα-σταγόνα, τον διάκοσμο του σπηλαίου. Το ίζημα του διαλυμένου ανθρακικού ασβεστί­ου σχηματίζει με πολύ αργούς ρυθ­μούς σταλακτίτες και σταλαγμίτες.

         Η φυσική είσοδος του σπηλαίου έχει διάμετρο μόλις μισού μέτρου και βρίσκεται πολύ κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας. Σε παλαιότερες εποχές το σπηλαίο είχε και άλλες εισόδους οι οποίες στα­διακά έκλεισαν.

         Μέσα στο σπήλαιο έχουν βρεθεί απολιθωμένα οστά πάνθηρα, ύαινας, λιονταριού, ελαφιού, κουναβιού και το μεγαλύτερο κοίτα­σμα ιπποπόταμων στην Ευρώπη. Κοντά στην φυσική του είσοδο έχουν βρεθεί κεραμικά που υποδηλώνουν την ανθρώπινη παρουσία.

       Το νερό μέσα στο σπηλαίο είναι υφάλμυρο kol έχει μεγάλη σκλη­ρότητα. Η θερμοκρασία του είναι περίπου 14 C, ενώ του αέρα κυμαίνεται από 16 έως 19 C.

          Η τουριστική διαδρομή έχει συνολικό μήκος 1.500 μέτρα από τα οποία τα πρώτα ι.2οο είναι λιμναία και η περιήγησή τους με βάρκα διαρκεί περίπου 25 λεπτά.

  Οι πόρτες του σπηλαίου άνοιξαν για πρώτη φορά για τους επισκέ­πτες το 1967, όταν ο Ε.Ο.Τ. ολοκλήρωσε τις εργασίες διευθέτησης που είχαν αρχίσει έξι χρόνια νωρίτερα.

Σημαντικά ανθρωπολογικά ευρήματα από τη νεολιθική εποχή, ανακαλύφθηκαν στο παρακείμενο σπήλαιο της Αλεπότρυπας. Πολλά από αυτά εκτίθενται στο μουσείο που βρίσκεται δίπλα στην είσοδο του σπηλαίου.

ΘΑ ΦΤΑΣΕΤΕ ΣΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ…

…μέσω ΣΠΑΡΤΗΣ περνώντας από το ΓΥΘΕΙΟ και μέσω ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ περνώντας από το ΟΙΤΥΛΟ. Η απόσταση από την ΑΘΗΝΑ εί­ναι περίπου 300 χιλιόμετρα. Αξίζει να τα καλύψετε μιας και τόσο η ομορφιά του τοπίου της Μάνης, όσο και η μαγεία του σπηλαίου θα σας αποζημιώσουν!

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ ΣΑΣ…

…να έχετε πάντοτε τα χέρια σας μέσα στη λέμβο και να ακολουθείτε τις οδηγίες του λεμβούχου.

Κατά την περιήγησή σας στο χερσαίο τμήμα προσέχετε το κεφάλι σας.

Το κόψιμο ή το άγγιγμα των σπηλαιοθεμάτων απαγορεύεται και οι παρα­βάτες διώκονται. Θυμηθείτε!

Τα σπήλαια είναι αναπόσπαστο και σημαντικό κομμάτι της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Βοηθείστε μας να τα προστατέψουμε!

Το παραπάνω κείμενο αντλήθηκε από φυλλάδιο που δίδεται στο σπήλαιο.

 

Σπήλαιο «Γλυφάδα» ή «Βλυχάδα»

Ο θαυμαστός αρχιτέκτονας, η φύση, έφτιαξε πάνω στη γη υπερήφανα βουνά, δάση, λαγκάδια, ποτάμια και γραφικά ακρογιάλια, χωρίς όμως να αφήσει στείρα τα σωθικά της. Με βοηθό το νερό έφτιαξε ένα άλλο κόσμο: τα σπήλαια.

Ένα τέτοιο ασύγκριτο σε ομορφιά σπήλαιο είναι ο υπόγειος ποταμός «Γλυφάδα ή Βλυχάδα», που χαρακτηρίστηκε το ωραιότερο του κόσμου στο είδος του (λι­μναίο) ανάμεσα σε άλλα δύο: Zaita Βηρυττού, Padirac Γαλλίας.

Βρίσκεται στο μυχό του όρμου Δυρού Μάνης, στα δυτικά παράλια της λακωνι­κής χερσονήσου και έχει διανοιχθεί κατά την προτεταρτογενή εποχή σε ασβεστό­λιθο μεταμορφωμένο σε μάρμαρο (I. Πετρόχειλος).

Τα νερά του, με παροχή 30 κυβικών το λεπτό, χύνονται στη θάλασσα 23 μ. δεξιότερα από τη φυσική είσοδό του, που έχει διαστάσεις 0,40 X 0,50 μ. και διανοίγεται 0,50 μ. πάνω από την επιφάνειά της.

Οι εξερευνητές του Γιάννης Πετρόχειλος και της Άννας Πετρόλειου, είχαν εξερευνήσει από το 1949-1960 (θάνατος του πρώτου) 1300 μ. λιμναίων διαδρόμων και 300 μ. χερσαίων. Ως το τέλος του 1966 εξερευνήθηκαν από την Άννα Πετρόχειλου ακόμη 1500 μ. λιμναίοι διάδρομοι χωρίς να φθάσει στο τέλος του, γιατί παρεμβάλλονταν σιφόνι.

Το 1966 πραγματοποιήθηκε η πρώτη υποβρύχια εξόρμηση με περιορισμένη απόδοση. Το 1970 πραγματοποιήθηκε η πρώτη συστηματική υποβρύχια εξερεύνη­ση, κατά μήκος του ποταμού, με την Άννας Πετρόχειλου στην καθοδήγηση και στις δύο αποστολές, και αρχηγό της ομάδας βατραχανθρώπων τον Πλωτάρχη Π.Ν. Εμ. Παπαγρηγοράκη. Η ομάδα έφθασε σε μήκος 300 μ. Η κοίτη του ποταμού συνεχίζεται σε άγνω­στο μήκος.

Από τη βύθιση της νότιας Πελοποννήσου και την ύψωση της στάθμης της Μεσογείου κατά την εποχή της τήξεως των παγετώνων, πλημμύρισαν τα χα­μηλότερα τμήματα του σπηλαίου με θάλασσα, που προκάλεσε τη μεγάλη σκληρό­τητα των πηγαίων νερών του και την κάλυψη κατά ένα ποσοστό των σταλαγμιτών και στύλων του.

Η σκληρότητά τους είναι: στην επιφάνεια 95°, σε βάθος 4 μ. 124°, στα 15 μ. 290° και στην εκβολή 184°. Η στάθμη των νερών του αυξομειώνεται ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες (βόρειοι άνεμοι: μείωση, νότιοι: αύξηση). Η θερμοκρασία του σπηλαίου κυμαίνεται από 16°-20° C, των νερών του 12° C. Στα νερά του ζουν χέλια και στα ξηρά τμήματά του Δολιχόποδα Πετροχειλόζι.

Το σπήλαιο διανοίγεται σε δυό κεντρικούς παραλλήλους πλοκάμους με πολλές διακλαδώσεις και χωρίζεται από το «Σταυροδρόμι» σε τέσσερα τμήματα – δύο προς ΒΔ. και δύο προς ΝΑ.

Για την εύκολη επίσκεψή του διανοίχθηκε τεχνητή είσοδος, 100 μ. αριστερότε­ρα από τη φυσική και, σε απόσταση 1000 μ. περίπου από την είσοδο, ενώθηκαν τεχνητά οι δύο πλόκαμοι για να διαγράφει κύκλο η τουριστική διαδρομή. Ακόμη

διανοίχθηκε τεχνητή έξοδος στο τέλος του χερσαίου τμήματος, για την ταχύτερη εξυπηρέτηση των επισκεπτών, με τις υποδείξεις και την παρακολούθησή μου.

Τουριστική διαδρομή

Κατεβαίνοντας την άνετη σκάλα φθάνομε στην πρώτη σάλα με τον σταλαγμίτη «Κάκτο» στο κέντρο της και το «Μανδύα του Ποσειδώνα» στα δεξιά του, που κρέμεται από την οροφή. Εδώ είναι και η αποβάθρα της πρώτης λίμνης με τις βάρκες, για το ονειρικό ταξίδι, που την πλαισιώνουν πανέμορφες κολώνες και σταλακτίτες.

Περνάμε τη «Νεκρή Πολιτεία» – με περιορισμένο νεκρό στολισμό – για να φθάσουμε στο «Σταυροδρόμι». Θα διασχίσουμε το δεξιό ΝΑ. πλόκαμο. Στα δεξιά μας έχουμε τις «Στήλες του Ηρακλέους» – κολώνες ως την οροφή – και το «Λευκό Αρκουδάκι». Προχωρούμε στη «Λίμνη των Ωκεανίδων» που στη μέση τους βρίσκεται ο θαυμάσιος σταλαγμίτης «Μικρή Θημωνιά» και δεξιά του κολώνες και παραπετασματοειδείς σταλακτίτες που σχηματίζουν το «Δάσος των Φοινικόδεντρων». Μπαίνομε στο «Διάδρομο των Θαυμάτων» με το σταλαγμίτη «Πιστό Σκύ­λο» και τον πλουσιότατο στολισμό από κολώνες και σταλακτίτες καλυμμένους με ανακρυσταλλώσεις (λεπτοί τριχοειδείς σχηματισμοί) σε θαυμάσια συμπλέγματα που ξεπηδούν απ’ το νερό.

Ο σταλαγμίτης «Μεγάλη Θημωνιά» βρίσκεται στην επομένη σάλα. Έχει διάμε­τρο 3,5 μ. και φθάνει ως την οροφή. Λίγο πιο κάτω, στα αριστερά, βρίσκεται το «Κιόσκι». Είναι επίπεδο τμήμα οροφής που στηρίζεται σε αλαβάστρινες δαντελλωτές κολώνες.

Ακολουθεί η «Καθεδράλη». Την στολίζουν σειρά από κολώνες, ο «Επισκοπικός Θρόνος» με το «Κουβούκλιο», ο «Αμβων», ο «Πέτρινος Κρίνος», (κρεμαστός δί­σκος με διαφανείς παραπετασματοειδείς σταλακτίτες), το «Πέλμα του Ποσειδώνα» και τοίχοι με αφάνταστης λεπτότητας πέτρινα αραβουργήματα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι κανενός καλλιτέχνη η σμίλη δε θα μπορούσε να τα λαξεύσει, αλλά ούτε και κανένας ποιητής θα μπορούσε να τα υμνήσει.

Περνάμε κάτω από τον «Πολυέλαιο», διασχίζουμε το θάλαμο με τις «Αρχαίες Ελληνικές Χλαμύδες» (πτυχωτοί σταλακτίτες) και φθάνουμε στα «Ροζ Διαμερίσματα» με το θαυμάσιο ροζ χνουδωτό στολισμό. Εδώ είναι ο «Βασιλικός Εξώ­στης», η «Ωραία Πύλη» με τους τεράστιους ροζ χνουδωτούς σταλακτίτες και η «Κρεμασμένη Αλεπού» με τη φουντωτή ουρά.

Η λίμνη, που ακολουθεί, έχει κατάλευκο στολισμό. Η οροφή της είναι σκεπα­σμένη από χιλιάδες διαφανείς μικρούς σταλακτίτες, τύπου «μακαρόνι» με μικρές ανακρυσταλλώσεις, που συγκρατούν σταγόνες νερού και λάμπουν φαντασμαγορι­κά. Ονομάστηκαν «Μικρές, Λευκές, Κρεμαστές, Νυφικές Κλίνες των Νεράιδων».

Ο πλούτος του στολισμού των «Λευκών Διαμερισμάτων», που ακολουθούν, εί­ναι απερίγραπτος. Οι ωραιότατοι σταλακτίτες, που κρέμονται από παντού θυμί­ζουν «Ξέμπλεκα Μαλλιά Νεράιδων» που ανεμίζουν αλλού παραπετασματοειδείς σταλακτίτες, σαν απλωμένα κατάλευκα σεντόνια και, πιο κάτω, η «Αρπα», ένα ωραιότατο σύμπλεγμα από σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Το «Παρεκκλήσι» είναι ο τελευταίος θάλαμος του δεξιού πλοκάμου με το ωραιότατο περιστύλιο, απ’ όπου αρχίζει το τεχνητό τούνελ με 20 μ. μήκος, που οδηγεί στον αριστερό πλόκαμο. Παρεμβάλλεται ο «Λευκός Διάδρομος», που καταλήγει στη «Θάλασσα των Ναυαγίων». Πήρε αυτό το όνομα από τη σειρά σταλαγμιτών, που από διάβρωση έγειραν προς τα πλάγια και θυμίζουν «Βουλιαγμένο Καράβι» με τα κατάρτια έξω απ’ το νερό. Επίσης ένας σταλακτιτικός όγκος που αποσπάσθηκε απ’ την οροφή και στερεώθηκε σε σταλαγμίτες μοιάζει με «Ποδισμένο Καράβι».

Ακολουθεί η «Σοκολατένια Σάλα». Ο στολισμός της έχει καλυφθεί από λάσπη με σκούρο χρώμα, που εισχωρεί από σχισμή της οροφής της. Το ίδιο και η «Κόκ­κινη Σάλα», που ακολουθεί, από την επίδραση κόκκινου χρώματος (οξείδια σιδή­ρου) της υπερκείμενης τοπογραφικής επιφάνειας.

Μετά διανοίγεται το « Αντρο του Δράκοντα»· ο κρεμασμένος πελώριος βράχος από την οροφή, θυμίζει δράκο με ανοικτό στόμα.

Η κολώνα, που από διάβρωση έχασε την ισορροπία της και έγειρε στα δεξιά της επομένης σάλας, ονομάστηκε «Πύργος της Πίζας».

Τα «Βενετσιάνικα Κανάλια» που ακολουθούν οδηγούν στο «Μεγάλο Ωκεανό». Είναι το μεγαλύτερο σε μήκος (160 μ.) και βάθος (30 μ.) τμήμα του σπηλαίου, που εμπνέει δέος στον επισκέπτη. Εδώ εκτός από τον κατάλευκο και πλουσιότατο στο­λισμό στους τοίχους και την οροφή υπάρχουν στο βυθό του σταλαγμίτες. Ακόμη υπάρχουν και πνιγμένοι κατά σειρά θάλαμοι με θαυμάσιο στολισμό, που συνδέον­ται μεταξύ τους με διαδρόμους, που ανακαλύφθηκαν από τους Γερμανούς σπηλαιολόγους D. Hecken και F. J. Krieg· οι ίδιοι σ’ έναν απ’ αυτούς το 1976 ανακά­λυψαν και εντοιχισμένο σκελετό άγνωστου ζώου.

Ο επόμενος θάλαμος είναι της «Κρυστάλλινης Βροχής» με τους μακαρονοειδείς σταλακτίτες, που στο τέλος του είναι ο «Μεγάλος Δίσκος» με διάμετρο 1,20 μ. Είναι σπανιότατο είδος λιθωματικής μορφής.

Επιστρέφουμε στο «Σταυροδρόμι» αφού περάσουμε από τη «Γραφική Λίμνη» διαγράφοντας έτσι κύκλο.

Προχωρούμε στο ΒΔ. πλόκαμο, που οδηγεί στο χερσαίο τμήμα του σπηλαίου, απ’ όπου τα νερά χάνονται σε σιφόνι για να εκβάλλουν στη θάλασσα. Στο σημείο αυτό βρέθηκαν οστά προβού και προϊπποποτάμου.

Ο στολισμός του χερσαίου τμήματος είναι απίθανος σε σχήματα, χρώματα και φαντασμαγορία. Τα «Κινέζικα Κιόσκια», οι «Ανθόμορφοι Σταλαγμίτες», οι πελώ­ριες κολώνες είναι μερικά από τα στολίδια ως το «Μνημείο του Αγνώστου Ναύ­τη». Το ανέβασμα γίνεται με σιδερένια σκάλα. Το κατέβασμα από την αντίθετη πλευρά, οδηγεί στα «Ανάκτορα του Ποσειδώνα» με τη «Σκηνή Θεάτρου», τους «Ανθόμορφους Σταλαγμίτες», τη «Διαμαντένια Κολώνα», το «Πέτρινο Δάσος» και το «Αρμόνιο».

Στο τέλος αυτού του θαλάμου, ύστερα από μικρό πέρασμα, αποκαλύφθηκαν τρεις θάλαμοι με θαυμάσιο στολισμό. Ο ένας στο δάπεδό του έχει «Νούφαρα» από σπηλαιόγαλα (σταλακτιτική ύλη σε υδαρά κατάσταση).

Στον μεγαλύτερο από αυτούς διανοίχθηκε τούνελ προς την παραλία, απ’ όπου θα γίνεται μελλοντικά η έξοδος των επισκεπτών. Το δρομάκι, που θα συνεχίζει ως την είσοδο του σπηλαίου, θα δίνει την ευκαιρία στον επισκέπτη να απολαύσει όλη τη θαλασσινή έκταση.

Το Σεπτέμβριο του 1982 άρχισαν νέες έρευνες στο σπήλαιο και συνεχίστηκαν τον Οκτώβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 1983, με αποτέλεσμα να εξερευνηθούν νέα τμήματα που ξεπερνούν σε μήκος τα 1500μ. Έτσι το μέχρι σήμερα γνω­στό μήκος είναι περισσότερο από 5000μ. και καλύπτει έκταση 33.400μ.

Τα νέα τμήματα στην αρχή είναι λιμναία και συνεχίζουν χερσαία. Διακόπτον­ται από διαδοχικές λίμνες, με πανύψηλες οροφές και μεγαλόπρεπο στολισμό. Οι πελώριες κολώνες και οι σταλαγμίτες, τα παραπετάσματα με τις θαυμαστές πτυχώσεις, που πλαισιώνουν τις λίμνες και οι άφθονοι «Κρυστάλλινοι κήποι» με διαφα­νείς κατάλευκους, ανθόμορφους σχηματισμούς, ξεπέρασαν σε ομορφιά κάθε φαν­τασία.

Ανακαλύφθηκαν ακόμη, προς το τέλος του γνωστού ως τώρα χερσαίου τμήμα­τος, και απολιθωμένοι σκελετοί σαρκοφάγων ζώων (πάνθηρα) πράγμα που μαρτυ­ρεί την ύπαρξη φυσικής εισόδου στο σπήλαιο απ’ αυτό το χώρο. Οι πολλές κατα­στροφές του στολισμού και οι κατακρημνίσεις από την οροφή συνετέλεσαν στο να κλείσει η είσοδος, να εγκλωβιστούν τα ζώα μέσα στο σπήλαιο και να πεθάνουν.

Την εξερευνητική ομάδα αποτελούσαν τα μέλη της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρίας Α. Πετροχείλου, Γ. Αβαγιανός, Κ. Μαυρόπουλος και X. Κυριακοπούλου. Την επί τόπου μελέτη των ζώων πραγματοποίησε ο Γ. Θεοδώρου, Αέκτορας Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τον προσδιορισμό έκανε ο καθηγητής Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Ν. Συμεωνΐδης.

Το παραπάνω κείμενο αντλήθηκε από το βιβλίο της Άννας Πετρόχειλου: Τα σπήλαιο της Ελλάδας, Εκδοτική Αθηνών Α.Ε. Αθήνα 1994.

Παρακάτω θα δείτε φωτογραφίες από το χερσαίο τμήμα του σπηλαίου  κοντά στην έξοδο του προς την θάλασσα.