29 Μαρτίου 2024

www.ipy.gr

Ιστοσελίδα Ποικίλης Ύλης

ΑρχάνεςΚρητική ιστορία

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΕΥΜΕΝΙΟΣ ΞΗΡΟΥΔΑΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΧΑΝΕΣ

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΕΥΜΕΝΙΟΣ ΞΗΡΟΥΔΑΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΧΑΝΕΣ

Γράφει ο Νίκος Γ.Χριστινίδης

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Ο από Λάμπης και Σφακίων, κατά κόσμον Νικόλαος,Μητροπολίτης Κρήτης ΕΥΜΕΝΙΟΣ ΞΗΡΟΥΔΑΚΗΣ (1898-1920) γεννήθηκε το 1850 στην Κωνσταντινούπολη.Μετά την αποφοίτησή του από τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και συγκεκριμένα το 1886 εκλέγεται Επίσκοπος Λάμπης και Σφακίων.Από τη θέση αυτή βοήθησε τους Αρχανιώτες στον αγώνα που διεξήγαγαν στη δεκαετία 1889 – 1897 για να κρατήσουν την πόλη τους ελεύθερη,με εράνους μεταξύ των πιστών των χωριών της Επισκοπικής του περιφέρειας,σε χρήματα,όπλα και πολεμοφόδια.

Μετά τον θάνατο του Μητροπολίτη Τιμοθέου Καστρινογιάννη,το 1897,η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου εξέλεξε τον Μάιον του 1898, τον Ευμένιο ως Μητροπολίτη Κρήτης.Η εκλογή αυτή δεν έγινε αποδεκτή από μερικούς εκκλησιαστικούς και πολιτικούς κύκλους του νησιού και γι΄αυτό η Πολιτεία δεν τον αναγνώρισε άμεσα.

Ο Ευμένιος όμως αγνόησε όλες αυτές τις αντιδράσεις κι άρχισε να συμπεριφέρεται ως κανονικός πλέον Μητροπολίτης Κρήτης.΄Ηρθε και εγκαταστάθηκε στην έδρα του, στο Ηράκλειο, απ΄όπου απέστειλε εγκύκλιο προς το πλήρωμα της Μητρόπολης κάνοντας έτσι, γνωστή την παρουσία του ως κανονικός πλέον ποιμενάρχης του.

Την εγκύκλιο αυτή του Ευμενίου πήρε και η Επί της Αμύνης Επιτροπή των Αρχανών,η οποία του απάντησε ως εξής:

Προς την Αυτού Σεβασμιότητα τον ΄Αγιον Μητροπολίτην Κρήτης

Κύριον,Κύριον,Ευμένιον Ξηρουδάκη

Σεβασμιώτατε

Επί την αισίαν της υμετέρας σεβασμιότητος άφιξιν,ήν ασμένως ηκούσαμεν,σπεύδομεν όπως εκφράσωμεν υμίν το ευ παρέστηται.

Χαιρετίζοντας την υμετέραν σεβασμιότητα,δια την παρουσίαν Της εν τη πόλει του Ηρακλείου,την θεωρεί η καθ΄ημάς Επιτροπή,ως αφετηρίαν της αναγνωρισιμότητος τού από διετίας ανικανοποιήτου ηθικού του Χριστιανικού γοήτρου.

Μετά του προσήκοντος σεβασμού

Εν Αρχάναις τη 10η Αυγούστου 1898

Ο Πρόεδρος Ο Γραμματέας

Μιχαήλ Καλυβιανάκης Γεώργιος Ανδρουλάκης

Ο Ευμένιος απάντησε στην Επιτοπή ως εξής:

Αξιότιμε Κύριε Πρόεδρε

Ασμένως πάνυ εκομισάμεθα και διεξήλθομεν το υπ΄αριθ.745 και ημερομηνίαν 10 μεσούντος,υμέτερον έγγραφον,δι’ού ευαρεστήθητε να χαιρετίσητε την εν τη Ιερά Μητροπόλει εγκατάστασιν ημών.

Εκφράζοντες υμίν τας εκθύμους και προφρόνους ημών ευχαριστίας δια τα ευγενή υμών ταύτα αισθήματα δηλούμεν άμα ότι και η ημετέρα επιθυμίαν και το ημέτερον όνειρον είναι να δυνηθώμεν,τη θεία πάντες συνάρσει και συναντιλήψει,όπως ανυψώσωμεν το χθιζά και πρώιζα ανθούν και περίβλεπτον του Ηρακλείου τμήμα εις την εμπρέπουσαν αυτώ περιωπήν,υπέρ ου,εστέ βέβαιοι,ουδενός κόπου και ουδεμιάς θυσίας θέλομεν φεισθή.

Επί τούτοις επευχόμενοι υμίν τε της υφ΄υμάς Επιτροπείας τα κράτιστα,διατελούμεν.

΄Ενθερμος προς Θεόν Ευχέτης απάντων.

Εν Ηρακλείω τη 12ηΑυγούστου 1898.

Ο Κρήτης Ευμένιος

Η Επιτροπή αμύνης Αρχανών στην απάντησή της στην εγκύκλιο του Μητροπολίτη είχε επισυνάψει και την παρακάτω επιστολή:

Αριθ.746

Σεβασμιώτατε

Διερμηνεύοντας την ευχήν και των άλλων μελών της καθ΄ημάς Επιτροπής και των κατοίκων της Κωμοπόλεως Αρχανών παρακαλούμεν την υμετέραν Σεβασμιότητα όπως αξιώση ημάς να δεχθώμεν τας ευχάς και τας ευλογίας της κατά την ημέραν της μνήμης της Κοιμήσεως της Θεοτόκου εν τω ενταύθα επ΄ονόματι ταύτης τιμωμένω ιερώ Ναώ.

Μετά του προσήκοντος σεβασμού

Ο Πρόεδρος

Ο Γραμματέας

Ιδού η απάντηση του Μητροπολίτη:

Αξιότιμε κ.Πρόεδρε.Χαίρειν

Συμφώνως τη ευχή των τε Μελών της υφ΄υμάς Επιτροπείας και των κατοίκων της υμετέρας Κωμοπόλεως πάνυ ευχαρίστως αποδεχόμεθα την υμετέραν φιλόφρονον πρόσκλησιν ήν δια του υπ΄αριθμ,746 και ημερομηνίαν 10 μεσούντος έγγραφον διαβιβάσατε ημίν και δηλούμεν ότι την μεθαύριον Παρασκευήν,14 μεσούντος,περί την μεσημβρίαν, θέλομεν εξέλθη κατευθυνόμενοι προς την υμετέραν Κωμόπολιν.Και ταύτα περί τούτου.Η δε του Θεού χάρις και το άπειρον έλεος είη μετά της υμετέρας εντιμότητος, των αξιοτίμων της Επιτροπείας Μελών και των ευλογημένων της Κωμοπόλεως Χριστιανών.

Εν Ηρακλείω τη 12 Αυγούστου 1898

Ο προς Θεόν ΄Ενθερμος απάντων Ευχέτης

Ο Κρήτης Ευμένιος

ΠΗΓΗ ΜΑΣ:

Το αρχείο της Επί της Αμύνης Επιτροπής Αρχανών 1897-98.-

Νίκος Γ.Χριστινίδης

Συνεχίζεται.

 

 

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Ο Ευμένιος, μετά την πρώτη του εμφάνιση στο Ηράκλειο,προτίμησε να διαμένει εναλλάξ στις Αρχάνες όπου, όπως είδαμε, έγινε άμεσα αποδεκτός και στις δύο κοντινές μονές,του Αγίου Γεωργίου Επανωσήφη και αυτή της Αγκαράθου,μέχρι να βρεθεί η λύση της αποκαταστάσεως των πραγμάτων,αποφεύγοντας,με τον τρόπο αυτόν,να προκαλεί και να ερεθίζει τους αντιπάλους του,με τις συχνές του εμφανίσεις στην πόλη του Ηρακλείου.

Παρά ταύτα οι αντιδράσεις εντεινόταν.Η Επί της Αμύνης Επιτροπή Αρχανών λαμβάνει από τον αρχηγόν Μαλεβυζίου το εξής έγγραφο:

Κύριοι Επίτροποι Αρχανών

Επί τη πληροφορία ότι ο ΕΥΜΈΝΙΟΣ Ξηρουδάκης αφίχθη εις Ηράκλειο ως Αρχιεπίσκοπος Κρήτης και ότι πρόκειται να εξέλθει κατ΄αυτάς εις περιοδείαν ανά τας επαρχίας του τμήματος,οι ενταύθα παραυρεθέντες πρόκριτοι Μαλεβυζίου,Μονοφατσίου και μέρους Τεμένους,απηύθυνον αυτώ το εν αντιγράφω κατωτέρω προτιθέμενον έγγραφον.

Εάν εγκρίνητε και υμείς παρακαλούμεν ενεργήσητε αναλόγως.

Εν Αγίω Μύρωνι τη 12 Αυγούστου 1898

Ο Πρόεδρος

Δ.Ζουδιανός

Ιδού το έγγραφον των Μαλεβυζιωτών προς τον Ευμένιον:

Προς,τον Θεοφιλέστατον Επίσκοπο,Λάμπης και Σφακίων Κρήτης Ευμένιον Ξηρουδάκην.

Θεοφιλέστατε

Πληροφορούμεθα ότι αφίχθητε εσχάτως εις Ηράκλειον ως Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κι ότι προτίθεσθε να εξέλθετε κατ΄αυτάς ως τοιούτος εις περιοδείαν ανά τας επαρχίας του τμήματος.

Γνωρίζοντες ότι εν κρισίμοις περιστάσεις της πατρίδος και παρά την δεδηλωμένην γνώμην των αρμοδίων και ολοκλήρου του Κρητικού λαού απεδέχθητε το αξίωμα του Αρχιεπισκόπου εισηγήσει των εχθρών της Πατρίδος,αξιούμεν να μην τολμήσητε και εξέλθητε εις τας επαρχίας του τμήματος,ενόσω δεν επέλθη οριστική αποκατάστασις καθ΄’ότι άλλως δεν εγγυώμεθα περί της ασφαλείας του ατόμου υμών.

Εν Αγίω Μύρωνι τη 12 Αυγούστου 1898

Χή Κ.Ιωαννίδης,Δ.Ζουδιανός,Κωνστ.Λιαντρογιαννάκης,Εμμ.Κοκκινίδης, Στυλ.Μαρής,Γεώργ.Αντωνακάκης,Ιωάν.Γ.Μαρής,Εμμ.Κουλεντάκης,Νικόλ Κουλεντάκης,Στέργιος Μαυράκης, Αντ.Κοντός, Γεώργ.Ξηρός,ιατρός, Ζαχ.Βαρούχας,ιατρός ,Στυλ.Χατζάκης,Κωνστ.Παναγιωτάκης,Γεώργιος Γυπαράκης,Γ.Ιατράκης,Μιχ.Μακράκης,Ιωάν.Κωστάκης,Γεώργ.Βαρούχας και Ζερβάκης.

Διά την ακρίβειαν της αντιγραφής

Δ.Ζουδιανός

Σημείωση:Στο παραπάνω έγγραφο δεν απάντησε η Επιτροπή των Αρχανών ή τουλάχιστον,αν απάντησε,δεν υπάρχει στο αρχείο της , τέτοιο απαντητικό έγγραφο.

Νίκος Γ.Χριστινίδης

Συνεχίζεται…..

 
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

Είδαμε στο προηγούμενο μέρος ότι οι Μαλεβυζιώτες τον Αύγουστο του 1897 διαμαρτυρήθησαν προς τον εψηφισμένο Μητροπολίτη Κρήτης Ευμένιο Ξηρουδάκη ότι κακώς εκτελεί τα καθήκοντα αυτά,αφού δεν έχει ακόμη ενθρονιστεί και ότι να μην τολμήσει για βγεί σε περιοδεία στα χωριά της Επαρχίας του,γιατί,σε αντίθετη περίπτωση,θα έχει σοβαρές συνέπειες και θα κινδυνέψει η ατομική του ασφάλεια!

Συγχρόνως απέστειλαν τηλεγράφημα αποδοκιμασίας του Ευμενίου προς το Πατριαρχείο,αντίγραφο του οποίου έχει καταχωρηθεί και στο Αρχείο της Επιτροπής Αμύνης των Αρχανών,το οποίο έχει ως εξής:

Οικουμενικόν Πατριάρχην Κωνσταντίνον

Επαρχίαι Μητροπόλεως διαμαρτυρόμεθα κατά γενομένης εκλογής Μητροπολίτου Κρήτης,αποστέλλονται αναφοραί:

Παναγιώτατε

‘Εκπληκτος ο λαός των αμέσως υπό την ποιμαντικήν δικαιοδοσίαν της Ιεράς Μητροπόλεως Κρήτης διατελουσών Επαρχιών την γενομένην εκλογήν εις Μητροπολίτην Κρήτης του Επισκόπου ΛάμπηςΕυμενίου, ήκουσεν.Η βραδύνουσα (15 μήνες χηρεία) μέχρι σήμερον εκλογή παρείχεν ημίν το ενδόσιμον να πιστεύσωμεν ότι η Μήτηρ Εκκλησία κατανοήσασα ότι ο Κρητικός λαός εις νέαν εισήρχετο περίοδον πολιτικού βίου,περιέμενε την οριστικήν διακανόνησιν του πολιτικού ζητήματος της Κρήτης ίνα προβή εις την συνωδά αυτώ λύσιν και του Μητροπολιτικού ζητήματος της Κρήτης όπως μη επίδη το κύρος εις την εκλογήν Διάταγμα Σουλτανικόν ξένον ήδη της Κρητικής διοικήσεως.

Δυστυχώς αι ελπίδες ημών απέβησαν μάταιαι και η εκκλησία,χωρίς τουλάχιστον να λάβη υπ΄όψει τας υποβλημένας εγκαίρως,υιικάς ημών αναφοράς,προέβη εις την εκλογήν προσώπου όπερ συν τοις άλλοις και εκ της προηγουμένης Διοικήσεως δεν παρέχει το ενδόσιμον ότι είναι το καταλληλότερον προς ποιμαντορίαν της ημετέρας εκκλησίας πρόσωπον

Διά ταύτα καθήκον ημών προς την πατρίδα,καθήκον ημών προς την Εκκλησίαν,επιβάλλει να διαμαρτυρηθώμεν εντόνως κατά της ούσης ακαίρως και υπό το κράτος ξένης ημών αρχής γενομένης εκλογής του Μητοπολίτου και παρακαλέσωμεν ευσεβάστως όπως η Μήτηρ εκκλησία μεριμνώσα περί λαού ευσεβούς μεν,πάντοτε επιδείξαντος αισθήματα προς αυτήν,πολλά δε παθόντος εκ διαμαχών και αγώνων εν τω επιδιώξει αισιωτέρω μέλλοντος ακυρώσει την γενομένην εκλογήν μέχρις ου επέλθη διακανόνισις του ημετέρου πολιτεύματος και των σχέσεων αυτού προς την εκκλησίαν.

Εν Μαλεβυζίω τη 20 Μαΐου 1898

Οι ευσεβάστως αναφερόμενοι κάτοικοι των επαρχιών,τέκνα της υμετέρας Θ.Παναγιότητος,ευπειθή.

Επίσης απηύθηναν την παρακάτω διαμαρτυρία στον Ευμένιο ευρισκόμενον τότε στην Αθήνα:

Θεοφιλέστατον Λάμπης Ευμένιον Αθήνας

Λαός επαρχιών Μητροπόλεως αποδοκιμάζων υμετέραν άκαιρον εκλογήν Μητροπολίτου παρακαλεί υμάς μη δεχθήτε προς πρόληψιν δυσαρεστήσεων.

————————————

Η Επί της Αμύνης Επιτροπή Αρχανών 1897-98,απαντώντας στις παραπάνω διαμαρτυρίες των Μαλεβυζιωτών,έγραφε:

Προς τους κ.κ.Χατζήν Κ.Ιωαννίδην και Μιχ.Μακράκην

Κύριοι

Το αντίγραφον της παρά του οικουμενικού Πατριαρχείου απευθυνομένης διαμαρτυρίας δια την εκλογήν του Μητροπολίτου ανεγνώσθη χθες το εσπέρας συνελθούσης της καθ΄ημάς επιτροπής.

Επί του εγγράφου τούτου ούτινος,ο σκοπός μάλλον προσωπικός δέον να θεωρηθή,τοσούτο μάλλον, καθόσον μετά την δήλωσιν του Προεδρείου προς τον κ.Ευμένιον όπως μη αποδεχθή την γενομένην εκλογήν του ως άκαιρον και πρόωρον,και μετά την επίσημον διαβεβαίωσιν αυτού του Λάμπης δεν είναι κίνδυνος να ΑΝΑΛΆΒΗ προ της εγκαθιδρύσεως της νέας Πολιτείας το ανατεθέν αυτώ καθήκον,επί του εγγράφου λέγομεν τούτου,εγένετο συζήτησις καθ΄ήν απεφασίσθη υπείκοντες ως λέγουσι εις τας αποφάσεις του Προεδρείου να υπογραφή και υφ΄ημών το της διαμαρτυρίας έγγραφον αφού διαγραφή εξ αυτού ολόκληρος ο τρίτος παράγραφος ο οποίος εις ουδέν αποβλέπει άλλο,ει μη εις το εκλεγέν πρόσωπον είναι ακατάλληλον,

Ο τοιούτος ισχυρισμός είναι βέβαιον ότι ου μόνον δεν μας τιμά,αλλά μας συνιστά και ως λαόν μη συσκεφθέντα εκ των παθημάτων τα οποία μας προξένησαν αι διαιρέσεις και οι προσωπικοί διαπληκτισμοί.

Ωσαύτως εκ του τετάρτου παραγράφου είναι εξοβολιστέα η φράσις «καθήκον ημών προς την πατρίδα και προς την εκκλησίαν καθήκον … κλπ».Επί του προκειμένου ζητήματος φρονούμεν αρμοδιότεροι και καταλληλότεροι ημών είναι οιιθύνοντες τα της εκκλησίας ιεράρχαι και δή η Α.Παναγιότης και ο υ χ ί ημείς.

Το προς τον ΄Αγιον Λάμπης δε τηλεγράφημα απεδοκιμάσθη!

Ταύτα Κύριοι σας γράφομεν υπείκοντες ουχί εις εξωτερικάς εισηγήσεις,αλλά εις την φωνήν της συνειδήσεώς μας και το αληθές και αζήμιον της ημών Πατρίδος συμφέρον,ήτις νυν ευρίσκεται εις το κρισιμότερον στάδιον.

Και υμάς δε και τους λοιπούς αδελφούς παρακαλούμεν εν ονόματι του καλώς εννοουμένου συμφέροντος της Πατρίδος να σταθμίσητε καλώς τας περιστάσεις συνωδά δε ταύτη να ρυθμίζητε τας πολιτικάς ενεργείας σας.

Μ ό ν ο ν το προς την Πατρίδα συμφέρον δέον να κυριαρχή και εφ΄υμών’

Μετ΄άκρας υπολήψεως

Εν Αρχάναις τη 4 Ιουνίου 1898

Ο Πρόεδρος Ο Γραμματεύς

ΠΗΓΗ ΜΑΣ:Το Αρχείο της επί της Αμύνης Επιτροπής Αρχανών 1897-98,τόμος 6ος.-

Συνεχίζεται…..

Σημείωση:Η φωτογραφία δείχνει τον Ευμένιο σε σύσκεψη στις Αρχάνες ανάμεσα στο προεδρείο της Επιτροπής και σε εκπροσώπους του στρατού κατοχής το 1897.-

Νίκος Γ.Χριστινίδης

 

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο πρίγκιπας Γεώργιος,που ήρθε στην Κρήτη ως αρμοστής των Μεγάλων Δυνάμεων τον Δεκέμβριο του 1898,κατά βάθος επιθυμούσε την αναγνώριση του Ευμενίου ως Μητροπολίτου Κρήτης,κυρίως για να λήξει το ζήτημα.Τότε όμως ήταν φίλος του ο Βενιζέλος,ο οποίος υποστήριζε τον Ρεθύμνης Διονύσιο , στον οποίο είχε μεγάλη υπόληψη και δικαιολογημένα γιατί, όπως έχει ιστορικά αποδειχθεί,ήταν κι αυτός μεγάλος ιεράρχης από κάθε πλευρά (ο Καζαντζάκης έχει γράψει ότι σαν τον Διονύσιο δεν υπήρχε τότε άλλος ιεράρχης όμοιός του) κι έτσι, επειδή δεν ήθελε να δυσαρεστήσει τον Βενιζέλο, απέφευγε να δώσει λύση.

Παρά ταύτα ο Ευμένιος υποδέχτηκε στο Ηράκλειο τον Γεώργιο με τον καλύτερο τρόπο.Αλλά και ο Γεώργιος δέχτηκε να τον συνοδεύει στις επισκέψεις του στα διάφορα μέρη των ορίων της Μητρόπολης και να συζητούν ιδιαιτέρως.

Με τον τρόπο αυτόν ο Ευμένιος για μία διετία (1898-1900),αν και εκλεγμένος Μητροπολίτης Κρήτης,δεν είχε αναλάβει επίσημα τα καθήκοντά του,αναγκαζόμενος να διαμένει στις Μονές Αγκαράθου και Επανωσήφη,όπως έχουμε προαφέρει,αλλά και στις Αρχάνες και γι αυτό και στις σφαγές του Ηρακλείου, τον Αύγουστο του 1898,δεν βρισκόταν στο Ηράκλειο,καθ΄ότι περιφέρετο από χωριό σε χωριό, αναμένοντας τις εξελίξεις.Τότε ακριβώς είναι που οι Αρχανιώτες, με ιδιαίτερη ζέση, του συμπαραστάθηκαν,φιλοξενούντες τον στην Κωμόπολη για αρκετά χρονικά διαστήματα,ιδίως το 1898.Το σπίτι όπου διέμενε στις Αρχάνες ήταν το τότε νεόδμητο σπίτι του ιατρού Γεωργίου Παστρικάκη,στην είσοδο της κεντρικής πλατείας της Κωμόπολης.

Ακόμη κι οι Επίσκοποι της Κρήτης δεν γνώριζαν επακριβώς τη μόνιμη κατοικία του Ευμενίου και γι΄αυτό όταν ήθελαν να επικοινωνήσουν μαζί του απευθυνόταν στην επί της Αμύνης Επιτροπή των Αρχανών. Χαρακτηριστική «εν προκειμένω» είναι η παρακάτω επιστολή του Ιεροσητείας Αμβροσίου:

Προς την Σεβαστήν Επιτροπήν Αρχανών

Κύριε Πρόεδρε

Εάν,ένεκεν της εν τω μεταξύ συμβάσης μεγίστης διά την όλην πατρίδα συμφοράς εν Ηρακλείω,δεν εστάλησαν τα όσα γράμματα Σάς είχον στείλει προ ημερών εις τον κ.υποπρόξενον της Ισπανίας Ιωσήφ Κόρπη, παρακαλώ να αποσφραγίσητε τον φάκελον και να αποστείλητε δια ξηράς τα έγκλειστα όπου δει.

Παρακαλώ υμάς επίσης να λάβητε την καλωσύνην να ε γ χ ει ρ ί σ η τ ε ή να στείλητε,το έγκλειστον προς την Α.Σεβασμιότητα,το νέον Μητροπολίτην Κρήτης, και θέλετε με υποχρεώσει.

Αναμένοντες να μανθάνωμεν τα καθ΄υμάς,και ευχόμενος να ώσιν οι σφαγές εν Ηρακλείω οι τελευταίοι της Κρήτης Μάρτυρες,και οι αίτιοι της απελευθερώσεως ου μόνον της Κρήτης,αλλά και σύμπαντος του υποδούλου Ελληνισμού,αποστέλλων δ΄άπασιν υμίν ως Αρχιερεύς,τας ευχολογίας μου,συνιστώ υμίν καρτερίαν και αγάπην.

Διατελώ

Εν Μαρωνιά Σητείας τη 2αΣ/μβρίου 1898

Ο Ιεροσητείας Αμβρόσιος Σφακιανάκης,ευχέτης υμών

(αρχείο επιτροπής Αρχανών,τόμος 7ος-σ.3972).

΄Ηδη όμως ο Ευμένιος,μετά τις σφαγές του Ηρακλείου και μη μπορώντας άλλο να αναμείνει την επίσημον αναγνώρισή του,έχει αναλάβει την πρωτοβουλίαν να συμπεριφέρεται,στο εξής,ως κανονικός Μητροπολίτης της Κρήτης και αρχηγός της Εκκλησίας της.

Χαρακτηριστική «εν προκειμένω» είναι κι η επιστολή του προς τον Πρόεδρον των Ναυάρχων κατοχής της Κρήτης,την 5ηΣ/ΜΒΡΊΟΥ 1898 , που έχει καταχωρηθεί στο Αρχείο της Επιτροπής Αρχανών,στην οποία, μεταξύ των άλλων, του υψώνει την φωνήν « υπέρ του δικαίου του αλγούντος Χριστιανικού λαού και ουδέν έτερον αιτουμένου ει μη την δικαιοσύνην και την προστασίαν αυτού, ην οφείλει αυτώ να αναλάβει η πεπολιτισμένη Ευρώπη διά την οριστικήν διακανόνισιν της τύχης του».

(αρχείο επιτροπής Αμύνης Αρχανών-τόμος 7ος-σ.3994-3995).-

Σημείωση:Η φωτογραφία είναι από την υποδοχή του Πρίγκιπα Γεωργίου στις Αρχάνες στις 2 Μαΐου 1899.Τον συνοδεύει και ο Ευμένιος,ο οποίος διακρίνεται στο άκρο αριστερό μέρος της φωτογραφίας.-

Συνεχίζεται…

Νίκος Γ.Χριστινίδης

 
ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ

Στις 10 Σεπτεμβρίου 1898 ο Ευμένιος ευρισκόμενος στη Μονή Αγκαράθου λαμβάνει το με αριθμ.785/1898 έγγραφο της Επί της Αμύνης Επιτροπής Αρχανών με το οποίο του κοινοποιεί επιστολή που είχε λάβει τηλεγραφικά από τον Πρόεδρο του Εκτελεστικού Ιωάννη Σφακιανάκη,ευρισκόμενος εις Ρογδιά,σχετικά με τις εξελίξεις του Κρητικού ζητήματος και του ζητεί να την πληροφορήσει αν έχει κι αυτός υπόψη του τίποτα σχετικό.

Αμέσως ο Ευμένιος απάντησε στην Επιτροπή ως εξής:

Κύριε Πρόεδρε

Ευχαρίστως απαντώντας εις το υπ΄αριθ.785 υμέτερον έγγραφον δηλούμεν ότι εις Χερσόνησον δεν θέλομεν μεταβή,αλλ΄ότι θέλομεν επανέλθη εις Α ρ χ ά ν ε ς μετά την εκ Χερσονήσου επάνοδον του Ταχυδρόμου.

Εκ Χανίων ελάβομεν τρία τηλεγραφήματα του εν Τεργέστη κ.Α. Βυζάντιου και επιστολήν υπό ημερομηνίαν 11 μεσούντος,δι΄ής ανακοινούνται ημίν ότι το εκτελεστικόν κατόπιν προσκλήσεως των Ναυάρχων προέβη εις την απόφασιν να δηλώση ότι άμα τη απομακρύνσει του Τουρκικού στρατού εκ της νήσου και τω αφοπλισμώ των Οθωμανών Κρητών και οι Χριστιανοί είναι πρόθυμοι να καταθέσουσι τα όπλα.

Αντίγραφα της ειρημένης επιστολής και τα περί ών ο λόγος τηλεγραφημάτων διαβιβάζομεν υμίν.

Μετ΄εξόχου περί υμάς υπολήψεως και αγάπης

Εν Αγκαράθω τη 15 Σ/μβρίου 1898

Ο Ευχέτης υμών

+Κρήτης Ευμένιος

Ακολουθούν τα τηλεγραφήματα τα οποία ο Ευμένιος έχει αποστείλει ήδη προς τον πρόεδρον των Ναυάρχων για τις σφαγές του Ηρακλείου και όχι μόνον,τα οποία κάνει γνωστά στην Επιτροπή Αρχανών:

1.-Κύριε Πρόεδρε.Εξ Ανωπόλεως ελήφθη η εξής απάντησις εις το χθεσινόν τηλεγράφημα:

Κύριε Πρόεδρε

«Δεν δυνάμεθα ορίσομεν τον αριθμόν των απωλεσθέντων Χριστιανών αλλ΄όλοι οι Χριστιανοί ευρίσκονται εντός των πλοίων και τυγχάνουν περιποιήσεως».+ Ο Κρήτης Ευμένιος.-

2.-Κύριε Πρόεδρε

Και δεύτερον τηλεγράφημα αφικόμενον δι’ Ανωπόλεως λέγει: «Ο ιερεύς εζητήθη εις τα πλοία αλά δεν ευρέθη,αλλ΄ούτε και εντός του Ηρακλείου ευρέθη.Μέγας αριθμός Χριστιανών ευρίσκεται εντός των πλοίων και σκεπτόμεθα να εύρωμεν τόπον ασφαλή να τους αποβιβάσωμεν»Υποθέτω ότι ο Καπνιστός που ετηλεγραφήσαμεν χθες ελήφθη αντί του ιερέως. + Ο Κρήτης Ευμένιος.-

3.-Κύριε Πρόεδρε

«Αφίκετο έτερον τηλεγράφημα όπερ απαντά εις το πρωινόν μου τηλεγράφημα λέγον,ότι Ιταλοί αποβιβάζουν πράγματι στρατόν ειςΡογδιάν,αλλά δεν έχει εντολήν ούτος να δεχθή την συνεργασίαν των Χριστιανών». + Ο Κρήτης Ευμένιος.-

4.-Κύριε Πρόεδρε (Αρχάναι)

«Αφίκετο τηλεγράφημα επίσημον των Ναυάρχων προς ημάς λέγον: «Οι Ναύαρχοι παρακαλούν λαόν να έχη υπομονήν ακόμη επί τέσσαρας ημέρας».Επειδή δε ο ενταύθα Αγγλικός στρατός έχει 6 ασθενείς στερείται δε σκηνήν και φαρμάκων είναι δίκαιον και πολλαχώς συμφέρον να στείλητε ει δυνατόν αμέσως ιατρόν προς επίσκεψιν των ασθενών,όστις να φέρη μεθ’ εαυτού και κινίνην».(Στις Αρχάνες υπήρχαν τότε πολλοί ιατροί,πράγμα που το γνώριζε ο Ευμένος).

+ Ο Κρήτης Ευμένιος

Ακολουθούν οι παρακάτω απαντήσεις των Ναυάρχων,οι οποίες κοινοποιούνται ,από τον Ευμένιο,και στην Επιτροπή Αρχανών:

«Αι επιστολαί ελήφθησαν και απεστάλησαν εις Σούδαν δι’ εκτάκτου ατμοπλοίου.Η απάντησις των Ναυάρχων θα ληφθή αμέσως και διά Χερσονήσου θα στείλωμεν εις αρχηγούς.Οι Ναύαρχοι ευχαριστούσιν υμάς δια την χορηγηθείσαν εις Αγγλικόν στρατόν συνδρομήν και δια την Υπομονήν αυτών».

Σεβασμιώτατε

Εκ των εν τη εκκλησία Χριστιανών τους περισσοτέρους μεταφέραμε εις ατμόπλοια,οι λοιποί έμειναν εις την εκκλησίαν όπου φρουρούνται υπό Αγγλικού στρατού.Ο δε ιερεύς των καθολικών χορηγεί εις αυτούς τροφήν. COLONEL-XERMEIUUE (‘Ερβερτ Χερμσάιδ).

(Αρχείο Επιτροπής Αμύνης Αρχανών,τόμος 7ος)

Στο σημείο αυτό δράττομαι της ευκαιρίας να ευχαριστήσω κι απ΄εδώ τον Βαγγέλη Ψαραδάκη για τις όποιες διευκολύνσεις μου είχε κάμει στην πρόσβαση του αρχείου της Επιτροπής Αρχανών όταν ήταν υπεύθυνος της Δημοτικής βιβλιοθήκης.

Σημείωση:Στη φωτογραφία ο Πρόεδρος του Εκτελεστικού Κρήτης 1898 ιατρός Ιωάννης Σφακιανάκης.

Συνεχίζεται…

Νίκος Γ.Χριστινίδης

 

ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟ

Ο Ευμένιος ευρίσκεται στις Αρχάνες το καλοκαίρι του 1898 και παρακολουθεί την εξέλιξη των γεγονότων, μετά τις σφαγές του Ηρακλείου, με ιδιαίτερο ενδιαφέρο και βλέποντας την κωλυσιεργία των Ναυάρχων αποστέλλει σ΄αυτούς το παρακάτω τηλεγράφημα:
«Ο ενταύθα συγκεντρωμένος λαός ιδών ότι παρήλθεν η προθεσμία ήρξατο καταλαμβανόμενος από απογοητεύσεως.Η τιμωρία των πρωτεργατών των αγρίων σκηνών του Ηρακλείου και η οριστική λύσις του Κρητικού ζητήματος,ά ήλπισεν και επερίμενεν από μέρους της δικαιοσύνης των Δυνάμεων,και ου χάριν συνεκράτησε την δικαίαν αγανάκτησίν του επί ένδεκα ημέρας,αναβάλλονται από ημέρας εις ημέραν.Η τοιαύτη αναβολή εκβάλλει εις ανησυχίαν αυτήν τυχούσαν τον λαόν υποπτεύοντα απαίσια.Την απογοήτευσιν και τας ευλόγους υπονοίας τού λαού υποβάλλοντες παρακαλούμεν όπως αι ληφθησόμεναι οριστικαί αποφάσεις ληφθώσιν όσον οίον τάχιον».
Επάνω Αρχάναι 4 Σ/μβρίου 1898
+Ο Κρήτης Ευμένιος

Στο αρχείο της Επιτροπής Αρχανών υπάρχει επιστολή του Κωνστ. Εμμανουήλ Πετυχάκη από το Ρέθυμνο προς τον Ευμένιο ,στην οποία του γράφει, μεταξύ των άλλων , τα εξής:
Σεβασμιώτατε
«…Στέλλω υμίν εφημερίδας,όσαι έχουσιν λεπτομερείας περί των σφαγών κατ΄επίσημον έκθεσιν των Κυβερνητών του Αγγλικού θωρηκτού,τα θύματα υ π ε ρ β α ί ν ο υ σ ι ν τα 600 !
Χθέςέφθασε εις Ηράκλειον ο ΄Αγγλος Ναύαρχος Νοέλ εκ Μελίτης μετά 500 ΄Αγγλων στρατιωτών.Οι Ρώσοι εδώ πιστεύουν ότι θα εκτελεσθή η επαγγελματική τιμωρία.Βέβαιοι είναι ότι οι Ναύαρχοι συνέστησαν εις τας Κυβερνήσεις των την κατάλυσιν της Τουρκικής Κυριαρχίας εν τη Νήσω,την αποδίωξιν του τουρκικού στρατού,την ανακήρυξιν και τον διορισμόν του εκλεκτού του λαού».
Εν Ρεθύμνη τη 1ηΣ/μβρίου 1898
Κωνστ.Εμμ.Πετυχάκης

Ο Ευμένιος,ενώ εξακολουθεί να παραμένει στις Αρχάνες,παίρνει από τα Χανιά επιστολή,ανυπόγραφη,ίσως από κάποιο, φίλο του,την οποίαν καταθέτει στο αρχείο της Επιτροπής,ο οποίος του γράφει τα εξής:
Χαλέπα 11 Σ/μβρίου 1898
Σεβασμιώτατε
«Χθες 3 μ.μ. προσεκλήθη παρά του Προεδρεύοντος Ναυάρχου Ποτιέρ, ο Πρόεδρος του Εκτελεστικού κ.Ιωάννης Σφακιανάκης, προς όν ο ναύαρχος εξ ονόματος και των συναδέλφων του Ναυάρχων και του Ναυάρχου Νοέλ,είπεν ότι αι Κυβερνήσεις των 4 Μ.Δυνάμεων, μετά τα εν Ηρακλείω συμβάντα έχουσι υπόψιν σπουδαιοτέραν μελέτην το Κρητικόν ζήτημα προς οριστικήν αυτού λύσιν και ότι όπως αντεπεξέλθη κατά της αντιστάσεως της Πύλης προτεινούσης πάντοτε τον αυτών Μουσουλμάνων Κρητών κίνδυνον και κατά των υποστηρικτών της Τουρκίας έχουσιν ανάγκην μιάς εκ μέρους του εκτελεστικού δηλώσεως, ότι ο Χριστιανικός λαός της Κρήτης άμα τη αποχωρήσει του Τουρκικού στρατού θέλει καταθέση τα όπλα.Την δήλωσιν ταύτην ζητών ο Ναύαρχος Ποτιέρ προσέθεσεν ότι αι Μ.Δυνάμεις ζητούσιν ταύτην ως απαραίτητον.Εν περιπτώσει αρνητικής απαντήσεως πρέπει να γνωρίζωσιν οι Χριστιανοί της Κρήτης ότι δευτερώνουσι τα σφάλμα όπερ έπραξαν τον Φεβρουάριον του 1897 μη δεχθέντες αμέσως την αυτονομίαν ότε ομού με την αναχώρησιν του Ελληνικού Στρατού ήθελεν αναχωρήση και ο Τουρκικός.Η δε λύσις του ζητήματος θα επήρχετο αμέσως.Η τότε όμως άρνησις και τον Ελληνοτουρκικόν πόλεμον έφερε και την νικήτριαν Τουρκίαν έβαλεν εις θέσιν να μη αποσυρθή της Κρήτης άνευ αξιώσεων,ας έχει σήμερον και την λύσιν του ζητήματος ανάβαλε μέχρι σήμερον εις βάρος των Χριστιανών.Μη γενομένης λοιπόν της υποδεικνυομένης δηλώσεως εκ μέρους του Εκτελεστικού,το ζήτημα θέλει περιπλεχθεί εις νέας δυσκολίας ,λίαν ασυμφόρους τω Χριστιανικώ λαώ της Κρήτης.
Ο κ.Σφακιανάκης λοιπόν εκάλεσε χθες εσπέρας τους εν Χαλέπα πληρεξουσίους και τους εν Χανίοις ευρισκομένους και αφού ανεκοίνωσεν τα ανωτέρω μετά τινά συζήτησιν απεφάνθη διά πρακτικού συνυπογεγραμμένου παρά των παραυρεθέντων να γίνη απάντησις σήμερον εν ή να υπόσχεται το εκτελεστικόν ότι άμα ο Τουρκικός στρατός αναχωρήση εκ Κρήτης,αφοπλησθώσι δε και οι Κρήτες Τούρκοι, οι Χριστιανοί θέλουσι καταθέση τα όπλα.΄Εμειναν δε πάντες σύμφωνοι.
Επειδή δε και η υποψηφιότης του Πρίγκηπος Γεωργίου παρενέβαλε πολλάς δυσκολίας εις την λύσιν του ζητήματος εθεώρησεν καλόν η Μικρά Συνέλευσις να μη γίνη μνεία ποσώς ουδέ του ονόματος του Πρίγκηπος Γεωργίου εις την δοθησομένην λύσιν.Ετέθη λοιπόν προθεσμία να δοθή η δήλωσις σήμερον την 10ην π.μ.
Θέλει δοθή ανυπερθέτως οπότε αμέσως επιστρέφει εις Ηράκλειον ο Ναύαρχος Νοέλ μετά του κ.Βιλλιώτη.Όπως σας είπεν εν ολίγοις την της ημέρας θέσιν την καθ’ ημάς κλείω και το τηλεγράφημα όπερ χθες εσπέρας απέστειλα εις τον φίλον Βυζάντιον,ομού μετά τριών άλλων όπερ έλαβον».
Πρόθυμος
Συνεχίζεται…

Νίκος Γ.Χριστινίδης

 


ΜΕΡΟΣ ΕΒΔΟΜΟ-ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ.

Τον Οκτώβριο του 1898 ο Ευμένιος ευρίσκεται στην Ι.Μονή Αγίου Γεωργίου Επανωσήφη όπου λαμβάνει επιστολή της Επιτροπής Αρχανών με την οποίαν του συνιστούν να επισκεφθεί τον Χάρακα που αποτελεί επιθυμία των εκεί κατοίκων και επειδή είναι τώρα κοντά τους,αποτελεί ευκαιρία,τούτη την περίοδο,να πραγματοποιηθεί αυτή η επίσκεψη.
(Υποθέτω να γράφτηκε αυτή η επιστολή με παρότρυνση του οπλαρχηγού του χωριού καπετάν Χαραλάμπη Αγγελιδάκη που είχε πολεμήσει στις Αρχάνες και διατηρούσε μαζί τους αγαθές σχέσεις).
Ο Ευμένιος απάντησε στους Αρχανιώτες με την εξής επιστολή:
«Αγαπητοί μου κ.Μ.Καλυβιανάκη και Γ.Ανδρουλάκη
Ευχαριστούμεν επί ταις πληροφίαις άς ευαρεστήθητε να μοι διαβιβάσητε.Γιγνώσκετε ποίαν είναι η επιθυμία μου.Η μόνη μου επιθυμία είναι να μη αναφανεί ουδέ το ελάχιστον ζήτημα,όπου μεταβώ,όπως μη παγιωθή η ατυχής υφισταμένη διαίρεσις.Εάν λοιπόν βεβαιώση υμάς ο Καπετάν Γιάννης (εννοεί τον αρχηγό του Μονοφατσίου καπετάν Γιάννη Αινικολιώτη) ότι η πλήρης ομοφωνία βασιλεύει εις Χάρακα κι ότι είναι διατεθειμένοι να με προσκαλέσουν εκείθεν εκ συμφώνου πάντες,είμαι κι εγώ έτοιμος να μεταβώ,άλλως καλλίτερον να μένουσι τα πράγματα ως έχουσι.
Μετ΄εξέχου προς υμάς υπολήψεως και αγάπης
Ο Ευχέτης και άμα ασπαζόμενος υμάς
+Ο Κρήτης Ευμένιος
Μετά την απάντηση αυτή του Ευμενίου δεν δόθηκε συνέχεια στο θέμα αυτό και επομένως ο Μητροπολίτης παρέμεινε στον Επανωσήφη (ΒΛ.Φωτογραφία) από όπου παρακολουθεί τα γεγονότα,όπως φαίνεται κι΄από την παρακάτω νέα επιστολή του προς την Επιτροπή Αρχανών:
Αγαπητοί μου κ.Μιχ.Κλυβιανάκη και Γ.Ανδρουλάκη
Ευχαριστούμεν επί ταις ειδήσεσιν,άς ευαρεστήθητε να μοι διαβιβάσητε.Και εγώ δ΄αναγγέλλω υμίν ότι οι Τούρκοι Ρεθύμνης σωρηδόν απέρχονται εις Σμύρνην,αι δε Χριστιανικαί οικογένειαι της πόλεως εκείνης ετοιμάζονται να κατέλθουν εξ Αθηνών άμα τη απελάσει του Τουρκικού στρατού,ήτοι μετά 15 ημέρας.
Τελώνης Ρεθύμνης διωρίσθη την 4ηνισταμένου ο τέως Διοικητής Σφακίων και άλλοτε έπαρχος Πεδιάδος κ.Μιχαήλ Παπαδάκης.Εν Χανίοις αφοπλίζει η Γαλλική αστυνομία ου μόνον τους Τούρκους,αλλά και τους εντός της ζώνης Χριστιανούς.Οι δε Βέηδες της πόλεως εκείνης ου μόνον την υποταγήν των υπέβαλον τω Ναυάρχω Ποτιέρ,αλλά και τους επικινδύνους εις την δημοσίαν τάξιν Τούρκους κατήγγειλαν,οίτινες και συνελήφθησαν αμέσως.
Εσωκλείω ώδε επιστολήν προς τον κ.Μακράκην,εκ Χανίων σταλείσαν μοι,ήν παρακαλώ να αποστείλητε ασφαλή εις πρώτην ευκαιρίαν.
Εν Επανωσήφη τη 9η Οκτωβρίου 1898
Ο ασπαζόμενος υμίν
Ο Κρήτης Ευμένιος
΄Οπως βλέπουμε υπήρχε συνεχής αλληλοενημέρωση της Επιτροπής Αρχανών με τον Ευμένιο σχετικά με την πορεία του Κρητικού ζητήματος
Μετά απ΄αυτήν την πληροφορίαν,ότι σε 15 ημέρες ετοιμάζεται η απέλαση του Τουρκικού στρατού από το νησί,οι Αρχανιώτες ετοιμάζονται να γιορτάσουν αυτό το χαρούμενο γεγονός,που ήταν επιστέγασμα των ηρωικών- αποτελεσματικών τους μαχών για την ελευθερία της Κρήτης.Θέλουν όμως να είναι μαζί τους και ο Ευμένιος,γι αυτό σπεύδουν να τον προσκαλέσουν,με ιδιαίτερη επιστολή, για να καταρτίσουν μαζί του το σχετικό πρόγραμμα.
Σ΄αυτήν την πρόσκληση ο Ευμένιος απαντά ως εξής:
Αγαπητοί μου κ.Μ.Καλυβιανάκη και Γ.Ανδρουλάκη
Την υπό σημερινήν ημερομηνίαν επιστολήν υμών ευχαρίστως εκομισάμεθα και ανέγνωμεν.Απαντώντες δ΄υμίν δηλούμεν ότι σήμερον αποβαίνει ημίν αδύνατον να έλθωμεν εις Αρχάνας,διότι και η ώρα προκεχωρημένη είναι κι ο Ηγούμενος μετά του πλείστου προσωπικού της Μονής απουσιάζει.Ελπίζομεν ουχ ήττον ότι αν ουχί αύριον, τουλάχιστον την Δευτέραν, θα δυνηθώμεν να εξέλθωμεν,Θεού,βεβαίως ευδοκούντος.
Αι ειδήσεις άς ενταύθα έχομεν είναι ότι ο Τούρκος Ενστείνζητο του Μουραβιέρ ΝΑ ΔΗΛΏΝΗ ΕιΣ ΤΟΝ Σουλτάνον ότι άμα τω πρώτω ακούσματι σφαγής Χριστιανών θα καταλάβη στρατιωτικώς την Αρμενίαν.
Εμάθομεν εκτός τούτου ότι περί τους δύο χιλιάδας στρατιώτας Τούρκους απήλθον ήδη εξ Ηρακλείου.
Μετά των ευχών και ασπασμών μου
Εν Μονή Επανωσήφη τη 10 Οκτωβρίου 1898
Ο Ευχέτης υμών
Ο Κρήτης Ευμένιος
Όλα λοιπόν είναι έτοιμα τώρα για τον εορτασμό στις Αρχάνες της απέλασης του Τουρκικού στρατού από την Κρήτη κα την κατάλυση της Τουρκικής εξουσίας στο νησί.
ΙΔΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΕΟΡΤΑΣΜΟΥ
Σάββατο 24 Οκτωβρίου 1898:
Η εορτή ‘αρχισε την εσπέραν του Σαββάτου.Κάθε πολίτης των Αρχανών όφειλε να δαφνοστολίσει το σπίτι του και να το φωταγωγήσει τη νύκτα.Το ίδιο θα γινόταν και με τους Ναούς,την αγορά και το διοικητήριο,στη θέση «Μοναστηριακά»,εντός των Αρχανών.
Κυριακή 25 Οκτωβρίου 1898:
Το πρωΐ ψάλθηκε η Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στον Ι.Ναό του Αγίου Νικολάου χοροστατούντος του Μητροπολίτου Ευμενίου.Εκεί παραυρέθηκαν οι πάντες.
Στις 11 π.μ.ο κλήρος περιεβλήθηκε των ιερατικών του στολών και από τον ΄Αγιον Νικόλαον ξεκίμνησε η συνοδεία με την εξής τάξη:
Προηγούνται οι Σημαίες κι ακολουθούν οι οπλοφόροι σε δύο στίχους.
Μαζί τους τα εξαπτέρυγα,οι ιερείς,οι διάκονοι,ο Μητροπολίτης,το Προεδρείο της επί της Αμύνης Επιτροπής και τα μέλη των λοιπών Επιτροπών.Οι αρχηγοί,οπλαρχηγοί κι οι καπεταναίοι και τέλος το πλήθος.
Την έναρξη της τελετής ανήγγειλε κανονιοβολισμός ο οποίος εξακολούθησε να ρίπτεται σ΄όλη την πορεία, από την κορυφή του Γιούχτα,μέχρι που η πομπή έφθασε στον Ναό της Παναγίας.
Στην αυλή της Παναγίας ψάλθηκε δοξολογία και στη συνέχεια εκφωνήθηκε ο πανηγυρικός από τον Εμμανουήλ Λογιάδη.Ακολούθησε χαιρετισμός από τον Μητροπολίτη και το «Αιωνία η μνήμη» τρεις φορές.Η τελετή έκλεισε με το ζήτωσαν και με μια ομοβροντία.
Η Επιτροπή Αρχανών είχε προσκαλέσει στην τελετή όλες τις Επιτροπές των διαφόρων διαμερισμάτων της Κρήτης.Απ΄αυτές πολλές ανατποκρίθηκαν και ήρθαν,άλλες έστειλαν αντιπροσώπους κι άλλες γραπτές απαντήσεις,ευχαριστίες και επαινετικές επιστολές για τις Αρχάνες που έχουν καταχωρηθεί στο αρχείο της Επιτροπής.
Το ίδιο ως άνω πρόγραμμα εορτασμού ακολουθήθηκε και στις 9 Δεκεμβρίου,με την ευκαιρία του ερχομού στην Κρήτη του πρίγκηπα Γεωργίου ως αρμοστού της,με μόνη διαφορά ότι τον πανηγυρικό είχε εξεφώνησε ο Γραμματέας της επιτροπής Γεώργιος Ανδρουλάκης.
Τέλος,ο Ευμένιος αναγνωρίζοντας τη φιλοξενία και τη συμπαράσταση των Αρχανιωτών προς το άτομό του,στη διάρκεια της δοκιμασίας του, έστειλε ευχαριστήρια επιστολή προς αυτούς,η οποία έχει ως εξής:
Αριθ.340/15 Νοεμβρίου 1898
Προς τα αξιότιμα Μέλη της επί της Αμύνης Επιτροπής Αρχανών
Εις Αρχάνας
Αξιότιμοι Κύριοι
Υπάρχουν εν τω βίω του ανθρώπου στιγμαί,καθ΄όσον αδυνατεί να εκφράση διά λέξεων και εκδηλώση ό,τι αισθάνεται.Εις τοιαύτην τινά αμηχανίαν ευρίσκομαι καγώ απ΄ππολλού χρόνου.Η ευγενής και εγκάρδιος δεξίωσις,ής έτυχον παρ΄υμίν τε και των κατοίκων του χωρίου, η άδηλος και ακραιφνής αγάπη,μεθ΄ής εν αρχή ευθύς με περβάλλατε οι πάντες από μικρού έως μεγάλου,αι υπέρ εμού θυσίαι υμών και ο ανέφελος και γλυκύς βίος ού επί τρίμηνον διήγαγον εν μέσω υμών, πάντα ταύτα κλείουσι το στόμα μου και επιβάλλουσι μοι σιγήν,διότι φοβούμαι μη τυχόν,εάν επιχειρήσω να εκφράσω την ευγνωμοσύνην μου,τας ευχαριστίας και το πέλαγος της αγάπης ήν προς παντας και προς ένα έκαστον ιδία αισθάνομαι,αποτύχω του σκοπού μου και δεν δυνηθώ επομένως να παραστήσω και εξωτερικεύσω επακριβώς τα την καρδίαν μου καταπλημμυρούντα αισθήματα.
Αντί άλλου όθεν,περιορίζομαι να εξομολογηθώ δια της παρούσης μου το τι προς πάντας αισθάνομαι και συγχρόνως διαβεβαιώσω πάντας ότι η μόνη ευχή και ο μόνος πόθος μου είναι να μου δοθή όσον τάχιον η ευκαιρία όπως διά πραγμάτων,δι΄έργων,εκδηλώσω την ετγνωμοσύνην μου.Εστέ βάβαιοι ότι ζωηράν φέρω εν τη μνήμη μου την ανάμνησιν πάντων,ζωηροτέραν δε την προς εμέ ευεργεσίαν υμών.
Τα ειλικρινή μου ταύτα αισθήματα προς πάντας παρακαλώ να γίνουν γνωστά,ούς άπαντας εκ καρδίας εύχομαι και κατασπάζομαι εν φιλήματι αγίω.
Εν Ηρακλείω τη 15 Ν/μβρίου 1898
Ο προς Θεόν ένθερμος απάντων ευχέςτης
+Ο Κρήτης Ευμένιος
Πηγή μας: Αρχείο Επιτροπής Αμύνης Αρχανών 1897-98,τόμος 7ος με αριθμ.πρωτ.1222.-
Νίκος Γ.Χριστινίδης
Τ Ε Λ Ο Σ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΕΥΜΕΝΙΟΣ ΞΗΡΟΥΔΑΚΗΣ

 

 

 

Ιστοσελίδα Ποικίλης Ύλης

IBANK Eurobank δωρεών στο ipy.gr GR7802606840000530104411908

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *