Πώς γεννήθηκαν και συνεχίζονται ακόμα ΤΑ ΠΡΩΤΑΠΡΙΛΙΑΤΙΚΑ ΨΕΜΑΤΑ
Μια διαμαρτυρία που έγινε έθιμο
Όλοι ξέρουμε ότι την πρώτη Απριλίου υπάρχει ένα έθιμο να λένε οι άνθρωποι ψέματα, δηλαδή ο ένας να προσπαθεί να κοροϊδέψει τον άλλο.
Το έθιμο αυτό, έφτασε στην πατρίδα μας από την Ινδία, όπως λένε μερικοί ερευνητές, γιατί στη χώρα αυτή υπάρχει μια εύθυμη γιορτή στη Νουμπή. Την ημέρα αυτή ο ένας προσπαθεί να ξεγελάσει τον άλλο συγγενή ή φίλο, ή άλλους, όπως πρόσκληση σε γεύμα χωρίς να υπάρχει φαί.
Μα και στην αρχαία Παλαιστίνη υπήρχε μια ίδια γιορτή «αθώας» κοροϊδίας. Μα κι οι αρχαίοι Έλληνες είχαν αυτό το έθιμο που το έλεγαν «Αποδιδρασκίνδα». Η μέρα αυτή γιορταζόταν πιο πολύ στην Αθήνα.
Από το πρωί κυκλοφορούσαν διάφορες ψεύτικες φήμες ότι φανταστικά τέρατα φάνηκαν στα Βριλήσια ή στον Υμηττό, ή τεράστια φίδια και δράκοι είχαν κυκλώσει την Αθήνα.
Μια τέτοια μέρα της «αποδιδρασκίνδας» ο Αλκιβιάδης, διέδωσε στην Αθήνα ότι ένα τεράστιο φίδι με δυο κεφάλια φάνηκε κοντά στα Ιλίσια, που έτρωγε ό,τι έβρισκε μπροστά του και πιο πολύ τα πρόβατα.
Ένας βοσκός, ο Μνήσιλος, όταν τ’ άκουσε, αμέσως πήρε τ’ άρματά του και τράβηξε για να συναντήσει και να σκοτώσει το θεριό. Για τρεις μέρες έλειπε στα βουνά, μα την τέταρτη έφτασε στην αγορά της Αθήνας, σέρνοντας ένα φίδι δυο μέτρων που είχε σκοτώσει.
—Αυτό είναι το τέρας που φοβήθηκε ο Αλκιβιάδης… είπε στους Αθηναίους γεμάτος υπερηφάνεια ο Μνήσιλος.
Μα δεν γινόταν μόνο στα αρχαία χρόνια. Ακόμα και στα νεότερα που οι άνθρωποι δεν είναι τόσο… κουτοί όσο οι αρχαίοι μας πρόγονοι.
Την πρώτη Απριλίου (1928) η Αθηναϊκή εφημερίδα «Ακρόπολις» έγραφε στην πρώτη της σελίδα με μεγάλα γράμματα:
«Απόψε με το σούρουπο θ’ ανάψουν αυτόματα, με μια νέα επινόηση του μεγάλου Ιταλού εφευρέτη Γουλιέλμο Μαρκόνι, οι μεγάλοι ηλεκτρικοί προβολείς γύρω από την Ακρόπολη, και άλλα πολλά.
Όλα ήταν πιστευτά, γιατί ο Μαρκόνι είχε κάνει πολλές και γνωστές εφευρέσεις. Έτσι πολλοί Αθηναίοι και Αθηναίες γέμισαν την πλατεία της Ακρόπολης που ήταν μπροστά στο «Κεκρώπειο τοίχος» για να δουν το πείραμα. Άδικα όμως, ούτε φώτα ούτε τίποτα…
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Άλλη μια εφημερίδα της εποχής έγραφε κι έβαλε μάλιστα και φωτογραφίες, μια τεράστια φάλαινα που είχε ξεβραστεί στο Φάληρο.
«…Αυτό το κήτος που βλέπετε, το φέρανε στα Φαληρικά νερά, τ’ άγρια κύματα του ωκεανού. Τώρα εδώ στα ρηχά νερά περιμένει κάποιον να το βοηθήσει, να ξαναγυρίσει εκεί στον ωκεανό…»
Τα τρένα είχαν γεμίσει που έφερναν τους Αθηναίους στο Φάληρο, για να βοηθήσουν τη φάλαινα.
Μια άλλη φάρσα πάλι από αθηναϊκή εφημερίδα έγινε την πρωταπριλιά. Να τι έγραφε: «… Ένας ασιάτης μαχαραγιάς, θέλει να ανταλλάξει τη γάτα του με ένα όμορφο και ράτσας “κουτάβι”… Μαζί με τη γάτα δίνει κι ένα σεβαστό ποσόν. Ο μαχαραγιάς φιλοξενείται στο ξενοδοχείο “Γαλλιά” στην Ομόνοια…»
Αυτό ήταν. Εκατοντάδες Αθηναίοι κι Αθηναίες, με τα «κουτάβια» στην αγκαλιά τους, γέμισαν την οδό Σταδίου, στα Χαυτεία…
Από πού όμως ξεκίνησε το έθιμο αυτό; Όπως είπαμε και στην αρχή, άλλοι ~~ υστηρίζουν ότι πατρίδα του είναι η Ινδία, άλλοι η Παλαιστίνη.
Ένας γάλλος ερευνητής ισχυρίζεται ότι το έθιμο αυτό να λέμε ψέματα κάθε πρωταπριλιά, πρωτοφάνηκε στη Γαλλία πριν από 420 περίπου χρόνια και ξεκίνησε σαν διαμαρτυρία για τις ημερολογιακές αλλαγές που έκανε ο βασιλιάς Κάρολος ο 9ος.
Το 1564, με διαταγή του Καρόλου, όριζε ότι η πρώτη Ιανουάριου θα ήταν η αρχή του χρόνου, ενώ μέχρι τότε, ο χρόνος άρχιζε τον Απρίλη. Αυτό όμως δεν άρεσε τόσο στους ευγενείς Γάλλους όσο και στο λαό που είχε συνηθίσει, την ημέρα του Απριλίου να δίνουν και να παίρνουν δώρα. Για να μην ξεφύγουν, όμως, από τη συνήθεια αυτή, αντάλλαζαν δώρα μεταξύ τους αλλά ψεύτικα ή λέγανε γιορτές ψεύτικες ή έδιναν ψεύτικες ευχές και άλλα.
Έτσι και με τη βοήθεια των εφημερίδων, το έθιμο για το «αθώο ψέμα» έγινε παγκόσμια ημέρα ψέματος.
Στα χρόνια του Βυζαντίου η πρωταπριλιά γιορταζόταν με κέφι, μάλιστα την ημέρα αυτή έβγαινε «τελάλης» που έλεγε διάφορα ψέματα, από δρόμο σε δρόμο, που πολλοί τον πίστευαν.
Να κι ένα από αυτά:
—Με απόφαση του αυτοκράτορά μας Εμμανουήλ Κομνηνού, σήμερα το μεσημέρι, θ ’ αρχίσει η κατεδάφιση του ανακτόρου του Ταύρου… Όσοι από σας που με ακούτε μπορείτε, αν θέλετε, να πάτε για να βοηθήσετε στην κατεδάφιση…
Σε λίγο η πλατεία που ήταν μπροστά στ’ ανάκτορα γέμισε από το λαό. Η ώρα πέρναγε μα η κατεδάφιση δεν γινόταν. Ξαφνικά φάνηκε ο αυτοκράτορας, κι ενώ γελούσε τους είπε:
—Και του χρόνου… Σήμερα είναι πρωταπριλιά.
Η χριστιανική θρησκεία, απαγορεύει στους χριστιανούς να λένε ψέματα, γιατί αυτό είναι μεγάλη αμαρτία, μπορεί όμως να πουν ψέματα την πρωταπριλιά χωρίς αυτό να είναι αμαρτία…
