ΟΙ ΚΡΥΠΤΟΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΤΩΝ ΑΡΧΑΝΩΝ

Το 1675 μ.Χ. τοποθετήθηκε στην Κρήτη,ως αξιωματικός του Τουρκικού στρατού,με αρμοδιότητα την επιτήρηση της περιοχής των Αρχανών,ο OSMAN SEMERGIOGLOU , καταγόμενος από την Αμάσεια της Μικράς Ασίας.Μετά από λίγο καιρό παντρεύτηκε μία χριστιανή και πεθαίνοντας άφησε τρία εγγόνια.Το Μεχμεντή,που έζησε στα βάθη της Μ.Ασίας,τον Μπειμπάς,που έζησε,μαζί με τους απογόνους του,στα Βουρλά της Μικράς Ασίας και τον Προική που,όταν μεγάλωσε, παντρεύτηκε στις Αρχάνες Χριστιανή, ακολουθώντας το παράδειγμα του παππού του.

Από τον γάμο αυτόν του Προική γεννιώνται ένας γιος,ο Νουρής και 5 θυγατέρες.Με μία μυστική συμφωνία, ανάμεσα στο ανδρόγυνο,να βαπτιστούν οι θυγατέρες Χριστιανικά και ο γιος Μουσουλμανικά.΄Ετσι και έγινε,οπότε όταν τα παιδιά μεγάλωσαν,οι κόρες παντρεύτηκαν στις Αρχάνες, με τους ιερούς κανόνες της Ορθόδοξης Χριστιανικής Πίστης,5 λεβέντες Αρχανιώτες.Η Αικατερίνη κάποιο Μπολώνη (Μπολωνάκη ή Βολωνάκη),η Χαρίκλεια,το Χριστόδουλο Χοχλιδάκη (από την προγονική οικογένεια του Αριστάκη Χοχλιδάκη),η Μαρία το Χή Αντώνιο Ντουράκη,(πιθανόν να ήταν παππούς του γνωστού μας Ντουραντώνη), η Φωτεινή το Χή Γεώργιο Λυδάκη και η Ελένη παντρεύτηκε το Νικόλ. Φραγκίδη.Ο γιος του, Σπυρίδωνας Φραγκίδης, αναφέρεται ως γενναίος πολεμιστής στη διάρκεια της επανάστασης του 1897,στις Αρχάνες.

Τα επίθετα Μπολωνάκης και Φραγκίδης,για διαφόρους λόγους, έχουν σήμερα εκλείψει από τις Αρχάνες.Το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν άφησαν άρρενες απογόνους.Τη μόνη Μπολωνάκη που θυμάμαι ήταν η ΄Αννα (Μπολοναννιά), που διατηρούσε προπολεμικά κατάστημα ψιλικών στο βορεινό άκρο της κεντρικής αγοράς.Επίσης αναφέρεται ότι μία κόρη του Μπολώνη,η Αικατερίνη, είχε παντρευτεί έναν Καζαντζάκη, πρόγονο των σημερινών Καζαντζάκηδων και μία άλλη κόρη,η Ασπασία είχε παντρευτεί με τον Εμμ.Λυριτάκη.Επομένως οι απόγονοι του Νικολάου Εμμ. Λυριτσάκη,της Αικατερίνης Εμμ. Λυριτσάκη,σύζ.ποτέ του Χαράλαμπους Ουσταμανωλάκη και τα παιδιά της Ασπασίας Εμμ. Λυριτσάκη, συζ. ποτέ Γ.Αυγουστάκη, είναι απόγονοι της Αικατερίνης Μπολωνάκη,καθώς και η μακαριστή Φανή Λυριτζάκη,συζ.Νικολάου Μ. Μαλλιαράκη κι οι αδελφοί της Μιλτιάδης,Τρύφωνας κι Νικόλαος.

Ο γιος κι αδελφός τους,ο Νουρής,παντρεύτηκε στο Ηράκλειο,την Τουρκάλα Φατουμέ Μενιχιοπούλα,θυγατέρα του Χή Φαφούλ και αποκτά μαζί της δύο γιούς,τον Οσμάν και τον Αλή και μία κόρη την Αιχέ.

Ο Οσμάν,ο πρωτότοκος γιος του Νουρή,επαγγέλεται στο Ηράκλειο τον σαπουνοποιό-νέμπορα και συγχρόνως παντρεύεται στην πόλη και αποκτά δύο γιούς,το Νουρή και τον Γκιαζίμ,οι οποίοι το 1922 φεύγουν από την Κρήτη για το Αιβαλί της Μ.Ασίας,λόγω της τότε ανταλλαγής των πληθυσμών,αφού προηγουμένως και οι δύο να έχουν τελειώσει, στο Ηράκλειο, το ιδιωτικό Λύκειο ο «ΚΟΡΑΗΣ» (1905-1998) και έχουν μάθει,όχι μόνο την Ελληνική γλώσσα,αλλά και να έχουν γευτεί και την Ελληνική Παιδεία!

Στις Αρχάνες,στο μεταξύ,η μεν Φωτεινή Χή Γεωργίου Λυδάκη,γεννά 3 γιούς,τον Νικόλαο,που παντρεύτηκε την Ειρήνη Π΄Ν.Ψαλτάκη,πατέρα του γνωστού αυτοκινητιστού Αλεβύζου Λυδάκη,τον Γιαννάκο,που παντρεύτηκε την Αννίκα Γ.Χοχλιδάκη,γονείς των Γεωργίου,Εμμανουήλ, Ξενοφώντος και Ευαγγελίας Ι.Λυδάκη,τον Στυλιανό (Στυλιανάκη) που παντρεύτηκε την ΄Αννα Αγογλωσσάκη, γονείς των Γεωργίου, Νικολάου, Σταύρου,Μαρίας κι Ειρήνης Λυδάκη και την ΄Αννα,που παντρεύτηκε τον Σταύρο Ορφανουδάκη,γονείς των Γεωργίου και Μαρίας Ορφανουδάκη.

Επομένως ο Γκιαζίμ ήταν 2ος ανηψιός του Γιαννάκου Χή Γ.Λυδάκη και των άλλων αδελφών του,όπως και των παιδιών των υπόλοιπων αδελφάδων της Φωτεινής.Με την ιδιότητα αυτή είχε αναγνωρίσει και εξερευνήσει το γενεαλογικό δένδρο της απώτερης οικογένειάς του και όσο ζούσε,όχι μόνο ερχότανε στις Αρχάνες,φιλοξενούμενος στα σπίτια αυτών των συγγενών του,αλλά φιλοξένησε κι ο ίδιος,στο σπίτι του στο Αιβαλί,πολλούς απ΄αυτούς, διατηρώντας πάντα επαφή μαζί τους με συνεχή αλληλογραφία.Προσωπικά.επειδή ήμουνα γνώστης αυτού του ιστορικού,όταν έτυχε να επισκεφθώ το Αιβαλί το 2001,ζήτησα να τον δώ. Πρόθυμα ένας Τούρκος με οδήγησε στο σπίτι του,αλλά το βρήκαμε δυστυχώς κλειστό και μια γειτόνισσα μας πληροφόρησε ότι απουσίαζε γιατί είχε πάει σε κάποια Λουτρόπολη για παραθερισμό.Κλειστό επίσης βρήκαμε και το ιατρείο του γιού του.Εγώ φυσικά δεν είχα χρόνο για παραπέρα έρευνα και φεύγοντας άφησα ένα βιβλίο μου να του το δώσουν με ένα σημείωμα,καθόσον είχαμε γίνει γνωστοί μέσω αλληλογραφίας με την οποία μου ζητούσε πληροφορίες από έρευνα αρχείων, για την καταγωγή του.

Αυτές λοιπόν « οι κρυπτοχριστιανικές» οικογένειες των Αρχανών βοήθησαν τους Αρχανιώτες στη διάρκεια της Επανάστασης του 1897.

Ο Αντώνιος Μπετεινάκης,7 ετών τότε,ομολογεί ότι του είχε κάμει εξαιρετική εντύπωση η σχέση του πατέρα του μ΄αυτές τις οικογένειες τότε που μυστικά άκουγε να τους αποκαλεί κρυπτοχριστιανικές,Τότε δεν ήταν σε θέση να καταλάβει το σκοπό αυτών των σχέσεων,αλλά όταν μεγάλωσε έμαθε,ότι,μέσω αυτών των σχέσεων,ο πατέρας του,που ήταν τότε δ έ κ α ρ χ ο ς στη διάρκεια της επανάστασης,αντλούσε πληροφορίες για τις κινήσεις των Τούρκων στη διάρκεια των εχθροπραξιών και τις μετέδιδε στους καπεταναίους.Γι αυτό όταν μετά την απελευθέρωση τέθηκε το θέμα τιμωρίας αυτών των ανθρώπων,ο πατέρας του, ο παπάς Κωνσταντίνος Ουσταμανωλάκης και ο Γ.Καπετανάκης,που γνώριζαν την προσφορά τους αυτή,στάθηκαν εμπόδιο και τους προστάτεψαν.

ΠΗΓΕΣ:

1.- Ν.Γ.Χριστινίδη: «Ο ΑΝΤΩΝΙΟΣ Γ.ΜΠΕΤΕΙΝΑΚΗΣ 1886-1943»-ΑΡΧΑΝΕΣ 2000-έκδοση οικογένειας.-

2.- Συμβόλαιο Εμμ.Ζ.Μηλιαρά με αριθμ.17839/1907,στο οποίο καταγράφονται οι κτηματικές περιουσίες τους στις Αρχάνες,Εκεί το επίθετο αναφέρεται εξελληνισμένο ως Σεμερτζάκηδες.-

3.-Επιστολή σχετική του Γκιαζίμ προς το γράφοντα του 1971.-

4.-Αντίγραφο χειρογράφου του Γκιαζίμ όπου αποτυπώνει,έστω και δυσανάγνωστα,το γενεαλογικό του δένδρο.Στο σημείο αυτό θέλω να ευχαριστήσω τον κ.Γεώργιο Ταχατάκη που με έκανε κοινωνό μ’ αυτό το χειρόγραφο και για το φωτογραφικό υλικό που μου χάρισε.-

Νίκος Γ.Χριστινίδης

2020

Ευχαριστούμε πολύ τον κύριο Νίκο Γ. Χριστινίδη για την σπουδαία έρευνά του, και γιατί μας επιτρέπει να αναδημοσιεύουμε στην ιστοσελίδα μας τις δημοσιεύσεις του, κάνοντας έτσι κοινωνούς της έρευνας του όλο τον κόσμο.