29 Μαρτίου 2024

www.ipy.gr

Ιστοσελίδα Ποικίλης Ύλης

ΑρχάνεςΗράκλειοΚτήρια

Το Πανάνειο Δημοτικό Νοσοκομείο Ηρακλείου και οι Αρχάνες

Κτίστηκε μεταξύ των ετών 1895 (θεμέλιος λίθος) και 1902 ( έτος εγκαινίων) στην πλέον υγιεινή θέση, από όλες τις περιοχές του Ηρακλείου, εντός των τειχών,σύμφωνα με τις  ερευνητικές μετρήσεις που προηγήθηκαν.

   Χρηματοδοτήθηκε γενναία η ανέγερσή του, από έναν πλούσιο έμπορο της εποχής, τον Πανανό Θεοδουλάκη και τη σύζυγό του Αθηνά, το γένος Ανεμογιάννη, η οποία μάλιστα διέθεσε όλη της την περιουσία, αστική και αγροτική, για τον σκοπό αυτόν.

   Το κτίριο είναι πετρόκτιστο με ξύλινη κεραμοσκεπή. Λόγω της ιδιομορφίας του οικοπέδου του,το δυτικό του τμήμα εμφανίζεται ως ισόγειο, ενώ το ανατολικό διώροφο.Το κεντρικό του τμήμα έχει μορφή ορθογωνίου παραλληλογράμμου που στο κέντρο του σχηματίζεται μεγάλη αυλή  στην οποία δεσπόζει ο ναός του Αγ. Παντελεήμονα.

(Σήμερα ο ναός αυτός ανήκει στην ενορία του Αγίου Μηνά, η οποία τον λειτουργεί, κάθε χρόνο, την ημέρα της εορτής του Αγίου).

   Στις πτέρυγες του κτίσματος ήταν οι θάλαμοι των ασθενών. Στη δυτική πλευρά υπάρχουν δύο ακόμη τμήματα που εκτείνονται το ένα προς νότο και το άλλο προς βοράν.΄Ετσι η πλευρά αυτή φαίνεται να έχει μεγαλύτερο μήκος. Η κυρία είσοδος ήταν στη νότια πλευρά του κεντρικού τμήματος. Απ΄ αυτήν οδηγούσε στεγασμένη διάβαση προς το εσωτερικό με πολύ ενδιαφέροντα μορφολογικά ξύλινα στοιχεία.

   Το Πανάνειο για πολλές δεκαετίες, εξυπηρετούσε τους κατοίκους του Νομού Ηρακλείου και όχι μόνο, ιδιαίτερα στο διάστημα της Γερμανικής κατοχής ο ρόλος του υπήρξε πολύ αποτελεσματικός και ευεργετικός.

   Σ΄όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του, η Κοινότητα των Επ. Αρχανών και στη συνέχεια ο Δήμος Αρχανών, είχαν συνάψει μεταξύ του σύμβαση δωρεάς νοσηλείας των απόρων Αρχανιωτών και του προσωπικού του Δήμου,μετά των μελών των οικογενειών τους,ύστερα από σχετική γνωμάτευση του οικείου κοινοτικού ιατρού της Κωμόπολης.Επίσης στην περίοδο 1955-65 πρόσφερε τις ιατρικές του υπηρεσίες εκεί ο Αρχανιώτης ιατρός Ευάγγελος Δ.Λυδάκης, που μόλις είχε επιστρέψει από την Αίγυπτο όπου για δεκαετίες εξάσκησε το λειτούργημά του.

   Στην ίδια ως άνω περίοδο μου δόθηκε η ευκαιρία να το ερευνήσω όλο αυτό το κτίριο λόγω της εκεί ολιγοήμερης νοσηλείας της μητέρας μου και έτσι έχω πλήρη εικόνα  των χώρων του. Μου είχε φανεί τότε πολύ φωτεινό και υγιεινό και συγχρόνως εξαιρετικά λειτουργικό.

   Το 1930 το « Πανάνειο» αναζητά μόνιμο φαρμακοποιό.Τότε η νεαρά φαρμακοποιός ΄Ολγα Σωκ. Χανιωτάκη, που διατηρούσε φαρμακείο στις Αρχάνες, υποβάλλει αίτηση και  καταλαμβάνει τη θέση αυτή την οποία διατήρησε μέχρι και το 1955. Στο μεταξύ είχε παντρευτεί τον Αρχανιώτη χημικό- οινολόγο Εμμανουήλ Ιωάννου Λυδάκη. Μετά το 1955 άνοιξε δικό της φαρμακείο στο κέντρο του Ηρακλείου με την επωνυμία «Φαρμακείο ΄Ολγας Λυδάκη».Τη διαδέχθηκε ο γιος της Γεώργιος και σήμερα η κόρη τού Γεωργίου και εγγονή της,η ΄Ολγα Λυδάκη.

   Πρέπει να σημειωθεί ότι η ΄Ολγα Λυδάκη ήταν η πρώτη γυναίκα πτυχιούχος φαρμακοποιός στην Κρήτη. Προηγουμένως τα φάρμακα τα χορηγούσαν οι ίδιοι οι ιατροί,γι΄αυτό και τα ιατρεία τους τα αποκαλούσαν και φαρμακεία.

   Πριν την ανέγερση του «Πανανείου» υπήρχε στο Ηράκλειο ένα μικρό θεραπευτήριο  το «Σπιτάλια», στη θέση της παλιάς Παιδαγωγικής Ακαδημίας,που εξυπηρετούσε τους κατοίκους της Ανατολικής Κρήτης.

   Αρχές της δεκαετίας του 1970 το « Πανάνειο» μεταφέρθηκε στο «Βενιζέλειο» επειδή παρουσίαζε έλλειψη προσωπικού,αλλά και λόγω της παλαιότητας της υλικοτεχνικής του υποδομής.

   Από τότε το Πανάνειο έχει αφεθεί στην τύχη του.΄Εχουν γίνει κάποιες προσπάθειες αναπαλαίωσης του, αλλά μόνο ένα του μέρος  έχει αποπερατωθεί, εκεί όπου στεγάζεται το κέντρο ψυχικής υγείας.

   Είναι κρίμα που η αναπαλαίωση του κτιρίου δεν  ολοκληρώθηκε, εκεί που κάποτε  σ ώ ζ ο ν τ α ν  ζωές.

 

   Για την έρευνα και καταγραφή

           Νίκος Γ.Χριστινίδης

ΠΗΓΕΣ:

1.-Αρχείο Δήμου Αρχανών.-

2.-Το ατομικό μου αρχείο.-

3.-Ψαρουδάκη Κατερίνα: Σχετικό δημοσίευμα στην εφημερίδα «ΠΑΤΡΙΣ» Ηρακλείου,5 Νοεμβρίου 2000.-

Ιστοσελίδα Ποικίλης Ύλης

IBANK Eurobank δωρεών στο ipy.gr GR7802606840000530104411908

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *