Ο φόρος της δεκάτης επί Τουρκοκρατίας στις Αρχάνες

Ο φόρος της δεκάτης ήταν ένας κρατικός φόρος για την αγροτική παραγωγή που τον είχαν επιβάλλει οι Οθωμανοί σε όλους τους υπηκόους της αυτοκρατορίας τους.

Δηλαδή η είσπραξη του 10% εφ΄όλης της συνολικής, ακαθάριστης, παραγωγής των γεωργικών προϊόντων, στον τόπο της παραγωγής.

Τον φόρο αυτόν τον εισέπραττε το κράτος σε χρήμα ή σε είδος, μέσω ενοικιαστών, οι οποίοι ήσαν υποχρεωμένοι να τον προκαταβάλλουν σ΄αυτό σε μετρητά.

π.χ: Η εφημερίδα του Ηρακλείου της εποχής «ΜΙΝΩΣ» μας πληροφορεί ότι η εκμίσθωση της δεκάτης του ελαιολάδου για το νομό Ηρακλείου το 1886 είχε αποφέρει 1.925.436 γρ. πράγμα που θεωρήθηκε μέτρια, αφού το 1882 είχε αποφέρει, 2.197.388 γρ.

Αναλυτικά ο φόρος αυτός απέδωσε, κατά επαρχία, το 1886, τα εξής:

1.Επαρχία Καινουργίου και Πυργιωτίσσης: γρ. 527.170.-

2.Επαρχία Πεδιάδος……………………….: γρ. 521.399.-

3.Επαρχία Μαλεβυζίου και Τεμένους………: γρ. 424.352.-

4.Επαρχία Μονοφατσίου και μέρους Ρίζου:γρ. 249.765.-

5.Περιφέρεια Ηρακλείου……………………:γρ . 292.750.-

Ήτοι σύνολο…………………………………:γρ.1.925.436.-

Πολλές φορές η διοίκηση αυθαιρετούσε στην καταμέτρηση των παραγομένων προϊόντων και ιδιαίτερα αυτών που από τη φύση τους είχαν αποθηκευθεί όπως είναι το κρασί, βάζοντας μεγαλύτερη ποσότητα αυτής που της παρουσιαζόταν, κατηγορώντας τους παραγωγούς ότι απέκρυπταν μέρος της παραγωγής τους για να αποφύγουν το φόρο της «δεκάτης», οπότε προχωρούσε σε πρόστιμα, ακόμη και σε φυλακίσεις.

Έτσι βλέπουμε τον τότε δήμαρχο Αρχανών, Χαρίδημο Χαιρέτη και τους δημογέροντες, Χ.Γ. Λυδάκη, Σπυρ . Φραγκίδη, Εμμ. Ουσταγιαννάκη, Δ.Ψαραδάκη, Ιωάννη Καλπαδάκη και Ι.Μαρκοδημητράκη, να διαμαρτύρονται εναντίον της μέσω του τύπου και να καταφεύγουν στη δικαιοσύνη.

Έρευνα φωτογραφία  και καταγραφή: Νίκος Γ. Χριστινίδης.