Τι σχέση έχουν η κορυφή, η άκρη, το κύμα, και η έγκυος;;;
‘Η έκφραση τσίμα-τσίμα (έδώ στην Κρήτη: τζίμα-τζίμα) σημαίνει: στην άκρη του κρημνού. Η σημασία της έχει έπεκταθει κιόλας. Γι’ αύτό λέμε καί: «στο τζίμα-τζίμα τού πηγαδιού» κ.ά. Μορφολογικά παρουσιάζει διπλό ερώτημα. Πρώτον: γιατί έπαναλαμβάνεται ή λέξη; Και δεύτερον: άπό πού προέρχεται;
Η επανάληψη είναι ένας τρόπος ύπερθέσεως. Πολλές φορές, δηλαδή, αντί τού ύπερθετικοΰ βαθμού των έπιθέτων χρησιμοποιούμε τό θετικό δυο φορές. “Ετσι, αντί: «πάρα πολύ ζεστός», λέμε: ζεστός -ζεστός. « Ό τρόπος αύτός τού ύπερθετισμοϋ άπό τα έπίθετα και τα έπιρρήματα πήγε καί στα ούσιαστικά, πού πήραν έπιρρηματική σημασία. «Στην άκρη-άκρη», «πρωί-πρωί», «μέρα-μέρα», κ.λπ.
Μέ τον ίδιο τρόπο λέμε καί: τσίμα-τσίμα. Άλλα άπό πού προέρχεται τό τσίμα\
Αμέσως, βέβαια, ό νοΰς μας πηγαίνει στο ελληνικό κύμα, πού σημαίνει φούσκωμα (άπό τό κυω=φουσκώνω, έγκυος), καί ειδικότερα: φούσκωμα τού νερού. Πώς πήρε, όμως, τη μορφή καί την έννοια πού έχει σήμερα; Η λέξη πέρασε στα λατινικά ώς cyma, άλλοιώθηκε κάπως σημασιολογικά καί πέρασε στα ιταλικά ώς cima μέ τη σημασία: κορυφή. Άπό τούς ’Ιταλούς τήν ξαναπήραμε ώς τσίμα καί έπλάσαμε τήν έκφραση τσίμα-τσίμα μέ την ειδική σημασία πού είδαμε: άκρη-άκρη του κρημνού, δηλαδή: «άκρη-άκρη τής κορυφής».
Γιατί οπού κορυφή, έκεϊ και κρημνός…
‘Ωστόσο, για να «χαμηλώσουμε κάπως τον τόνο», δεν πρέπει νά ξεχάσουμε και τα ταπεινά τσιμούλια, κορυφοβλάσταρα…
Οι πληροφορίες έχουν ληφθεί από το βιβλίο του Μενέλαου Παρλαμά,
(ΑΠΌ ΤΗΝ ΖΩΉ ΤΩΝ ΛΈΞΕΩΝ)
Εκδόσεις Δόμος
