Τι σχέση έχουν η κορυφή, η άκρη, το κύμα, και η έγκυος;;;

Η έκφραση τσίμα-τσίμα (εδώ στην Κρήτη: τζίμα-τζίμα) σημαίνει: στην άκρη του κρημνού. Η σημασία της έχει επεκταθεί κιόλας. Γι’ αυτό λέμε και: «στο τζίμα-τζίμα του πηγαδιού» κ.ά. Μορφολογικά παρουσιάζει διπλό ερώτημα. Πρώτον: γιατί επαναλαμβάνεται η λέξη; Και δεύτερον: από που προέρχεται;

Η επανάληψη είναι ένας τρόπος υπερθέσεως. Πολλές φορές, δηλαδή, αντί του υπερθετικού βαθμού των επιθέτων χρησιμοποιούμε το θετικό δυο φορές. Έτσι, αντί: «πάρα πολύ ζεστός», λέμε: ζεστός -ζεστός. « Ο τρόπος αυτός του υπερθετισμοϋ από τα επίθετα και τα επιρρήματα πήγε και στα ουσιαστικά, που πήραν επιρρηματική σημασία. «Στην άκρη-άκρη», «πρωί-πρωί», «μέρα-μέρα», κ.λπ.

Με τον ίδιο τρόπο λέμε και: τσίμα-τσίμα. Αλλά από που προέρχεται το τσίμα;

Αμέσως, βέβαια, ο νους μας πηγαίνει στο ελληνικό κύμα, που σημαίνει φούσκωμα (από το κυω=φουσκώνω, έγκυος), και ειδικότερα: φούσκωμα του νερού. Πως πήρε, όμως, τη μορφή και την έννοια που έχει σήμερα; Η λέξη πέρασε στα λατινικά ως cyma, αλλοιώθηκε κάπως σημασιολογικά και πέρασε στα ιταλικά ως cima με τη σημασία: κορυφή. Από τους Ιταλούς την ξαναπήραμε ως τσίμα και επλάσαμε την έκφραση τσίμα-τσίμα με την ειδική σημασία που είδαμε: άκρη-άκρη του κρημνού, δηλαδή: «άκρη-άκρη της κορυφής».

Γιατί οπού κορυφή, εκεί και κρημνός…

Ωστόσο, για να «χαμηλώσουμε κάπως τον τόνο», δεν πρέπει να ξεχάσουμε και τα ταπεινά τσιμούλια, κορυφοβλάσταρα…

Οι πληροφορίες έχουν αντληθεί από το βιβλίο του Μενέλαου Παρλαμά,

(ΑΠΌ ΤΗΝ ΖΩΉ ΤΩΝ ΛΈΞΕΩΝ)

Εκδόσεις Δόμος