Ο κάτω μύλος του Καλπαδάκη στις Αρχάνες
Ο κάτω μύλος του Καλπαδάκη στις Αρχάνες, ένας υδρόμυλος της Κρήτης.
Ο κάτω μύλος των Αρχανών βρίσκεται μέσα στο Αρχανιώτικο φαράγγι, πλάι στον Αρχανιώτικο ποταμό Καίρατο, για πολλά χρόνια ήταν εγκαταλελειμμένος πνιγμένος στην βλάστηση. Το 1999-2000 αναπαλαιώθηκε από τον τεχνίτη Ανδρέα Παπαδουράκη με μελέτη-προσφορά-του Αρχιτέκτονα Γιάννη Κανετάκη.
Ανήκει ιδιοκτησιακά σήμερα στο Δήμο Αρχανών-Αστερουσίων, ενώ νωρίτερα ήταν ιδιοκτησίας του Ευ.Καλπαδάκη.
Το 1891 Πουλήθηκε στον Σταύρο Καλπαδάκη από τον Αντώνιο Μπαλανίκα ο υδρόμυλος στη θέση «Κάτω Μύλος» στις Αρχάνες, με 30 ώρες νερό κάθε 12 μέρες, έναντι 1.875 γροσίων (αρχείο συμβολαιογράφου Νιχ. Α. Χριστινίδη).
Νομίζω πως κανείς από τους Αρχανιώτες σήμερα, δεν πρέπει να θυμάται αυτό τον υδρόμυλο να λειτουργεί, παλαιότερα οι Αρχάνες διακρίνονταν για τις πηγές και τα ρυάκια, που είχαν νερό όλο το χρόνο, μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1980 υπήρχε ένας ποταμός που διέσχιζε τον κόμπο των Αρχανών με κατάληξη τον καίράτο ποταμό, λίγο πιο κάτω από τον κάτω μύλο του Καλπαδάκη.
Οι πληροφορίες έχουν ληφθεί από δημοσίευμα του δασκάλου Νίκο Γ.Χριστινίδη.
Φωτογραφία του μύλου πριν ανακαινιστή των αρχών της δεκαετίας του 1990
